Giáo dục khoa học cho trẻ mầm non đang nổi lên như một chiến lược cốt lõi nhằm nuôi dưỡng bản sắc khoa học, phát triển năng lực ngôn ngữ và khơi dậy hứng thú học tập bền vững. Các mô hình hợp tác gia đình – nhà trường – cộng đồng đã chứng minh tính hiệu quả, đặc biệt với trẻ em đa ngôn ngữ, đồng thời mở ra những gợi ý quan trọng cho Việt Nam trong quá trình thực thi Nghị quyết 218/2025/QH15 về phổ cập giáo dục mầm non cũng như các chính sách về phát triển nhân lực STEM.
Giáo dục khoa học mầm non (Early Childhood Science Education – ECSE) đang từng bước khẳng định vị trí như một lĩnh vực khoa học độc lập, gắn kết từ giáo dục mầm non, tâm lý học phát triển và khoa học tự nhiên. Những xu hướng mới trên thế giới cho thấy ECSE không chỉ giúp trẻ hình thành biểu tượng ban đầu về các hiện tượng tự nhiên mà còn nuôi dưỡng tư duy khoa học, khả năng giải quyết vấn đề và tinh thần công dân.
Trong kỷ nguyên chuyển đổi số và cạnh tranh tri thức, giáo dục STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) đang trở thành một hướng đi chiến lược của nhiều quốc gia nhằm xây dựng nền tảng nhân lực sáng tạo cho tương lai. Đặc biệt, việc khơi dậy hứng thú và nuôi dưỡng bản sắc học tập STEM từ bậc tiểu học được xem là “điểm khởi đầu” quan trọng để hình thành năng lực khoa học vững chắc, thúc đẩy bình đẳng giới và tạo đột phá dài hạn trong hệ thống giáo dục.
Khoảng cách kỹ năng số trong giáo dục đại học, đặc biệt tại khu vực châu Phi hạ Sahara, phản ánh những hạn chế về hạ tầng, năng lực giảng viên, chính sách và điều kiện học tập của sinh viên. Việc phân tích thực trạng và giải pháp từ khu vực này mang lại nhiều gợi mở cho các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam, trong nỗ lực nâng cao năng lực số và hình thành kỹ năng thế kỷ XXI cho sinh viên.
Phản hồi của giáo viên trong lớp toán mầm non là một trong những yếu tố quyết định việc trẻ nhỏ tiếp cận và hiểu sâu các khái niệm toán học. Một loạt bằng chứng gần đây cho thấy sự khác biệt giữa phản hồi ngắn gọn và phản hồi có lý giải, mở rộng sẽ định hình mức độ cơ hội học tập mà trẻ nhận được. Bài viết này hệ thống hóa cơ sở lý luận, minh chứng thực tiễn, đồng thời đề xuất khuyến nghị cho Việt Nam trong bối cảnh Nghị quyết số 218/2025/QH15 về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi.
Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo phát triển mạnh mẽ và ngày càng thâm nhập vào nhiều lĩnh vực, giáo dục cũng chứng kiến những thay đổi căn bản cả về phương pháp giảng dạy lẫn trải nghiệm học tập. AI không chỉ đóng vai trò công cụ hỗ trợ mà còn tham gia trực tiếp vào việc phân tích dữ liệu, thiết kế lộ trình cá nhân hóa và tạo ra môi trường học tập tương tác mới. Sự tiến hóa này vừa mang lại cơ hội nâng cao chất lượng, vừa đặt ra nhiều thách thức về đạo đức, công bằng trong triển khai.
Một số nghiên cứu quốc tế cho thấy chất lượng giảng viên hướng dẫn có ảnh hưởng trực tiếp đến niềm tin học thuật, khả năng hoàn thành luận án và triển vọng nghề nghiệp của nghiên cứu sinh. Những phát hiện này đặc biệt gợi mở cho Việt Nam trong bối cảnh triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW (2024) và Nghị định 99/2019/NĐ-CP, khi việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên hướng dẫn được xác định là nhiệm vụ trọng yếu để xây dựng thế hệ trí thức trẻ có năng lực nghiên cứu và hội nhập quốc tế.
Sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI) đang tạo nên một bước ngoặt trong giáo dục đại học toàn cầu, đặc biệt trong giảng dạy tiếng Anh như ngoại ngữ. Không chỉ hỗ trợ người học nâng cao năng lực ngôn ngữ, công nghệ này còn thách thức giảng viên định hình lại bản sắc nghề nghiệp, đặt ra những câu hỏi về công bằng, đạo đức và chính sách trong kỷ nguyên số.
Năng suất học thuật của giảng viên không chỉ phản ánh uy tín cá nhân mà còn cho thấy sức mạnh tri thức của cả một trường đại học. Thế nhưng, sau những giai đoạn bứt phá nhờ áp lực thăng tiến, câu hỏi lớn đặt ra là làm sao duy trì động lực và bảo đảm chất lượng nghiên cứu trong suốt chặng đường nghề nghiệp.
Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa và đổi mới sáng tạo, năng lực nghiên cứu đã trở thành thước đo cốt lõi để khẳng định vị thế của các trường đại học. Thành quả khoa học không chỉ phản ánh uy tín cá nhân giảng viên mà còn quyết định sức cạnh tranh tri thức của cả một hệ thống. Tuy vậy, đằng sau những con số công bố là những cơ chế phức tạp, nơi hứng thú khoa học, môi trường tổ chức và yếu tố giới tính cùng tác động, tạo nên khác biệt trong năng suất học thuật.
Tự hiện thực hóa học thuật không chỉ là sự phát triển cá nhân của giảng viên mà còn là tiến trình gắn kết với giá trị, chuẩn mực và cộng đồng tri thức. Đây là nền tảng giúp đại học khẳng định bản sắc, mở rộng ảnh hưởng học thuật và đóng góp vào sự phát triển bền vững của xã hội tri thức.
Trong bối cảnh thế giới bước vào kỷ nguyên đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giáo dục STEAM nổi lên như một định hướng chiến lược nhằm chuẩn bị nguồn nhân lực toàn diện cho tương lai. Khái niệm này không chỉ mở rộng STEM bằng việc đưa nghệ thuật và nhân văn vào trung tâm quá trình học tập, mà còn phản ánh sự dịch chuyển mạnh mẽ từ giáo dục thuần túy kiến thức sang giáo dục năng lực, sáng tạo và hợp tác.
Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng đề cao công bằng và cơ hội học tập cho mọi người, giáo dục hòa nhập đã trở thành thước đo chất lượng của hệ thống giáo dục hiện đại. Kinh nghiệm từ châu Âu cho thấy, luật pháp tiên tiến là nền tảng quan trọng, song để hiện thực hóa trong nhà trường đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách, nguồn lực, văn hóa tổ chức và lãnh đạo. Đây cũng là gợi ý thiết thực để Việt Nam hoàn thiện chiến lược phát triển giáo dục trong kỷ nguyên đổi mới và chuyển đổi số.
Việt Nam đang đứng trước thời cơ quan trọng để khẳng định vị thế như một trung tâm giáo dục quốc tế của tiểu vùng Mekong và Đông Nam Á. Cùng với những triển vọng về khả năng cung cấp môi trường học tập, thực tập và trải nghiệm văn hóa cho sinh viên quốc tế, quá trình xây dựng mô hình trung tâm giáo dục vùng vẫn đối diện với không ít thách thức và ràng buộc nhất định.
Trong bối cảnh toàn cầu đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giáo dục STEM theo ngữ cảnh đang nổi lên như một cách tiếp cận hiện đại, đưa khoa học thoát khỏi trang sách để hòa nhập vào đời sống thực tiễn. Việc gắn kết tri thức với các vấn đề thiết thực, như năng lượng tái tạo và biến đổi khí hậu, không chỉ giúp học sinh lĩnh hội kiến thức sâu sắc hơn mà còn nuôi dưỡng tư duy sáng tạo, hình thành hứng thú nghề nghiệp và bồi đắp ý thức công dân toàn cầu.
Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu, trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng được thử nghiệm trong nhiều lĩnh vực giáo dục, bao gồm cả bậc mầm non – nơi đặt nền móng cho sự hình thành tư duy khoa học ở trẻ nhỏ. ChatGPT - một mô hình ngôn ngữ thế hệ mới, được nhiều giáo viên nhìn nhận vừa là giải pháp sáng tạo để khắc phục hạn chế về tài nguyên và cá nhân hóa dạy học, vừa là công cụ tiềm ẩn rủi ro về đạo đức, dữ liệu và sự phụ thuộc công nghệ.
Sự bùng nổ công nghệ số đang làm thay đổi cách sinh viên thế hệ Z tiếp cận tri thức toàn cầu. Các công cụ trực tuyến, mạng xã hội và chương trình trao đổi ảo không chỉ giúp rút ngắn khoảng cách văn hoá mà còn mở ra mô hình quốc tế hoá giáo dục đại học mới, vượt ra ngoài giới hạn của du học truyền thống.
Du học từ lâu được coi là một biểu hiện của quốc tế hóa giáo dục, gắn liền với ngoại giao mềm và sức mạnh tri thức. Tuy nhiên, các tiếp cận mới cho thấy, bên cạnh mục tiêu chính sách, du học còn là một phương tiện học tập đa chiều, vượt qua khuôn khổ trường lớp chính quy. Văn hóa đại chúng, cộng đồng người hâm mộ và không gian trực tuyến đang định hình lại cách người trẻ tiếp nhận tri thức, kiến tạo bản sắc và xây dựng sự hiểu biết lẫn nhau trong một thế giới ngày càng liên kết.
“Sự im lặng” trong lớp học kỹ thuật ở Malaysia và Việt Nam không đồng nghĩa với sự thụ động mà phản ánh sự tác động đan xen của yếu tố tâm lý, văn hoá và phương pháp giảng dạy. Để kiến tạo lớp học thành không gian đối thoại, nơi sinh viên tự tin chia sẻ quan điểm và rèn luyện tư duy phản biện - phẩm chất thiết yếu của công dân toàn cầu - cần tiển khai đồng bộ các cải cách về phương pháp giảng dạy, hình thức đánh giá, ứng dụng công nghệ và xây dựng văn hoá học tập cởi mở.
Flashcard điện tử được chứng minh mang lại hiệu quả vượt trội trong việc ghi nhớ từ vựng so với flashcard giấy và danh sách từ nhờ tính năng đa phương tiện và ôn tập lặp lại cách quãng. Tại Việt Nam, công cụ này nếu được áp dụng linh hoạt cùng phương pháp truyền thống sẽ góp phần đổi mới dạy học ngoại ngữ và thúc đẩy năng lực tự học cho học sinh.
Triển khai Khung trình độ quốc gia giáo dục nghề nghiệp
Để triển khai thực hiện Khung trình độ quốc ...
Tác giả Đỗ Nguyên Thương là một cô giáo, ...
Tìm đường cứu nước, cứu dân – Bản lĩnh nhà ái quốc vĩ đại Hồ Chí Minh
Bản lĩnh Hồ Chí Minh là sự thể hiện tư duy ...
Nền tảng cho sự khởi đầu tốt nhất: Chính sách hỗ trợ trẻ em và gia đình
Tạp chí Giáo dục xin trân trọng lược dịch và ...
8/3/2021- Tìm hiểu về 10 nhà xã hội học nữ vĩ đại trên thế giới
Trong giới nghiên cứu, các nữ học giả thường ...
Không giao bài tập về nhà cho học sinh có hợp lý?
Nhân dịp nghỉ tết năm nay một số địa ...
TẠP CHÍ GIÁO DỤC (VIETNAM JOURNAL OF EDUCATION)
Cơ quan chủ quản: BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ISSN 2354‒0753 (tiếng Việt) ● ISSN 2588‒1477 (tiếng Anh)
Giấy phép số: 20/GP‒TTĐT do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 26/01/2021
Địa chỉ: Số 12-14 Lê Thánh Tông, phường Cửa Nam, thành phố Hà Nội
Điện thoại: (+84)2462598109
Email: tapchigiaoduc@moet.gov.vn
Website: https://tapchigiaoduc.edu.vn ‒ https://vje.vn - Dev by MEDC & DUCA Holding
