Tại Diễn đàn Hà Nội lần thứ 5 về Khoa học Giáo dục và Sư phạm, TS. James Diamond đã có bài trình bày sâu sắc về cách tiếp cận phát triển trong việc tích hợp AI vào môi trường giáo dục. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên Tạp chí Giáo dục bên lề diễn đàn, ông chia sẻ những góc nhìn lý luận nền tảng, các cơ hội sư phạm mới, những rủi ro cần được nhận diện sớm và định hướng nghiên cứu trong tương lai, nhằm đảm bảo rằng AI trở thành công cụ “nâng đỡ” tư duy con người chứ không thay thế nó.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số, quản lý và phân bổ ngân sách giáo dục trở thành đòn bẩy chiến lược để bảo đảm công bằng, chất lượng và hiệu quả hệ thống giáo dục quốc gia. Nhiều quốc gia đang đổi mới cách lập kế hoạch, phân bổ và giám sát nguồn lực, tạo ra những mô hình tài chính giáo dục đa dạng. Việc phân tích kinh nghiệm của châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ mở ra những gợi ý quan trọng cho cải cách chính sách tài chính giáo dục ở Việt Nam.
Tiếp nối thành công của Hội thảo khoa học quốc tế về Giáo dục Toán học (International Conference on Mathematics Education - ICME) được tổ chức lần thứ hai với Chủ đề “Dạy và học Toán trong kỷ nguyên số” vào năm 2023, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức Hội thảo lần thứ ba với Chủ đề “Niềm tin và giá trị trong giáo dục Toán học” (Beliefs and Values in Mathematics Education) vào ngày 28 và ngày 29 tháng 11 năm 2025.
Trong bối cảnh áp lực ngân sách gia tăng, nhiều quốc gia chuyển sang cơ chế tài trợ dựa trên hiệu quả để gắn đầu tư công với chất lượng và kết quả đầu ra của giáo dục đại học. Những kinh nghiệm triển khai đa dạng trên thế giới mang lại bài học quan trọng cho Việt Nam trong quá trình xây dựng cơ chế tài chính giáo dục bền vững, minh bạch và phù hợp với thực tiễn trong nước.
Trong đào tạo giáo viên, khoảng cách giữa lí thuyết và thực hành luôn là một thách thức . Từ chương trình Thực tập sư phạm của Brazil, nhà nghiên cứu Raphael Alves Feitosa đã đề xuất một cách tiếp cận mới khi đối chiếu với ý tưởng “Studio of the South” của danh họa Vincent van Gogh - không gian sáng tạo và hợp tác nghệ thuật. Sự giao thoa giữa nghệ thuật và giáo dục này không chỉ mang lại góc nhìn mới cho Brazil mà còn mở ra gợi ý giá trị cho Việt Nam trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.
Ba thập kỷ qua, tỷ lệ trẻ em và thanh thiếu niên thừa cân, béo phì trên toàn cầu đã tăng gấp gần ba lần, trong khi các chương trình giáo dục thể chất truyền thống không còn đủ sức tạo ra sự thay đổi rõ rệt về hành vi vận động. Trong bối cảnh công nghệ số đang tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực của đời sống, giáo dục thể chất cần được nhìn nhận không chỉ như một môn học, mà như một trụ cột chiến lược của phát triển con người.
Quyền trẻ em trong giáo dục mầm non đã được khẳng định trong Công ước Liên Hợp Quốc về Quyền Trẻ em (UNCRC, 1989), cùng nhiều chính sách quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, giữa lý tưởng và thực tiễn vẫn tồn tại khoảng cách. Một nghiên cứu gần đây tại Bồ Đào Nha cho thấy giáo viên mầm non ý thức rõ vai trò trong bảo vệ và phát triển trẻ, nhưng việc trao quyền tham gia cho trẻ còn nhiều hạn chế. Từ kinh nghiệm này, có thể rút ra những gợi mở quan trọng cho giáo dục mầm non tại Việt Nam.
Sức khỏe tinh thần của học sinh đang trở thành một yêu cầu cấp thiết của giáo dục hiện đại. Trong bối cảnh áp lực học tập, xã hội và tâm sinh lý ngày càng gia tăng, các mô hình phối hợp giữa trường học và cộng đồng được xem là giải pháp chiến lược để mở rộng mạng lưới hỗ trợ học sinh một cách bền vững. Kinh nghiệm quốc tế và khung chính sách trong nước giai đoạn 2021–2026 mở ra cơ hội để Việt Nam xây dựng một hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe học đường toàn diện, kết nối liên ngành và cộng đồng.
Trong kỷ nguyên công nghệ toàn cầu, giáo dục tiểu học đang đứng trước ngưỡng cửa của một cuộc chuyển đổi sâu sắc. Công nghệ số mở ra triển vọng thu hẹp khoảng cách học tập, nuôi dưỡng năng lực sáng tạo và trang bị kỹ năng thế kỷ XXI cho học sinh. Tuy nhiên, đi cùng với cơ hội là những khoảng trống lớn về hạ tầng, năng lực sư phạm và văn hóa số gia đình, đặt ra yêu cầu cấp thiết về chính sách và hành động để bảo đảm sự phát triển công bằng và bền vững.
Giáo dục khoa học cho trẻ mầm non đang nổi lên như một chiến lược cốt lõi nhằm nuôi dưỡng bản sắc khoa học, phát triển năng lực ngôn ngữ và khơi dậy hứng thú học tập bền vững. Các mô hình hợp tác gia đình – nhà trường – cộng đồng đã chứng minh tính hiệu quả, đặc biệt với trẻ em đa ngôn ngữ, đồng thời mở ra những gợi ý quan trọng cho Việt Nam trong quá trình thực thi Nghị quyết 218/2025/QH15 về phổ cập giáo dục mầm non cũng như các chính sách về phát triển nhân lực STEM.
Giáo dục khoa học mầm non (Early Childhood Science Education – ECSE) đang từng bước khẳng định vị trí như một lĩnh vực khoa học độc lập, gắn kết từ giáo dục mầm non, tâm lý học phát triển và khoa học tự nhiên. Những xu hướng mới trên thế giới cho thấy ECSE không chỉ giúp trẻ hình thành biểu tượng ban đầu về các hiện tượng tự nhiên mà còn nuôi dưỡng tư duy khoa học, khả năng giải quyết vấn đề và tinh thần công dân.
Chuyển đổi số đang làm thay đổi căn bản cách các hệ thống giáo dục vận hành, đặt ra yêu cầu mới đối với năng lực lãnh đạo của nhà trường. Trong bối cảnh nhiều khu vực còn hạn chế về hạ tầng, nguồn lực và tư duy quản lý, vai trò của đội ngũ lãnh đạo trở nên quan trọng nhằm dẫn dắt quá trình đổi mới. Một trường hợp thực tiễn tại khu vực nông thôn Mexico đã cung cấp những gợi mở giá trị về phát triển năng lực lãnh đạo, qua đó góp phần định hình định hướng chính sách cho giáo dục Việt Nam.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số đang định hình lại thị trường lao động, giáo dục được xem là đòn bẩy quan trọng để nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh quốc gia. Tuy nhiên, thực tiễn châu Âu cho thấy, hiệu quả của chi tiêu công phụ thuộc vào chất lượng thể chế, cấu trúc ngành nghề và khả năng liên kết giữa giáo dục – nghiên cứu – đổi mới công nghệ. Kinh nghiệm này gợi mở hướng đi cho Việt Nam trong việc xây dựng cơ chế tài chính giáo dục hiện nay.
Trên hành trình nâng cao chất lượng giáo dục, nhiều quốc gia đã nhận ra rằng ngân sách lớn không bảo đảm thành công nếu thiếu chiến lược đầu tư đúng chỗ. Kết quả phân tích từ hàng chục hệ thống giáo dục quốc tế cho thấy: “nhiều tiền” không đồng nghĩa với “giáo dục tốt hơn”, mà điều quan trọng là cách phân bổ, quản trị và chuyển hóa nguồn lực thành năng lực con người. Việt Nam đang đứng trước cơ hội định hình một mô hình tài chính giáo dục thông minh, hướng đến công bằng và phát triển bền vững.
Chuyển đổi số trong giáo dục phổ thông không chỉ là việc đưa công nghệ vào lớp học, mà còn là quá trình thay đổi cách nhà trường được lãnh đạo, tổ chức và vận hành. Trong bối cảnh toàn cầu, nhiều quốc gia đã chuyển từ mô hình quản lý theo tuyến mệnh lệnh sang mô hình quản trị dựa trên mạng lưới, nơi các mối quan hệ hợp tác giữa lãnh đạo, giáo viên và các nhân tố trung gian đóng vai trò trung tâm.
Trong bối cảnh giáo dục toàn cầu chuyển từ mô hình hành vi sang tiếp cận kiến tạo và toàn diện, giáo dục thể chất không còn giới hạn ở rèn luyện kỹ năng vận động mà trở thành phương tiện phát triển phẩm chất, năng lực và lối sống lành mạnh cho người học. Mô hình “năng lực thể chất” (Physical Literacy ) đang nổi lên như một khung lý thuyết và thực hành sư phạm hiện đại, kết nối thể chất – nhận thức – cảm xúc – xã hội, mở ra hướng đổi mới sâu sắc cho giáo dục thể chất học đường.
Trong bối cảnh các nền kinh tế đang chuyển dịch sang mô hình tăng trưởng dựa trên tri thức, đầu tư cho giáo dục đại học không chỉ là một khoản chi tiêu ngân sách mà là động lực chiến lược cho phát triển vùng và quốc gia. Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy, chi tiêu cho giáo dục đại học có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa không gian, thúc đẩy năng suất, đổi mới và tăng trưởng kinh tế bền vững. Kết quả này mở ra những gợi ý quan trọng cho Việt Nam trong việc hoàn thiện chính sách tài chính giáo dục.
Trong kỷ nguyên chuyển đổi số và cạnh tranh tri thức, giáo dục STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) đang trở thành một hướng đi chiến lược của nhiều quốc gia nhằm xây dựng nền tảng nhân lực sáng tạo cho tương lai. Đặc biệt, việc khơi dậy hứng thú và nuôi dưỡng bản sắc học tập STEM từ bậc tiểu học được xem là “điểm khởi đầu” quan trọng để hình thành năng lực khoa học vững chắc, thúc đẩy bình đẳng giới và tạo đột phá dài hạn trong hệ thống giáo dục.
Khoảng cách kỹ năng số trong giáo dục đại học, đặc biệt tại khu vực châu Phi hạ Sahara, phản ánh những hạn chế về hạ tầng, năng lực giảng viên, chính sách và điều kiện học tập của sinh viên. Việc phân tích thực trạng và giải pháp từ khu vực này mang lại nhiều gợi mở cho các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam, trong nỗ lực nâng cao năng lực số và hình thành kỹ năng thế kỷ XXI cho sinh viên.
Phản hồi của giáo viên trong lớp toán mầm non là một trong những yếu tố quyết định việc trẻ nhỏ tiếp cận và hiểu sâu các khái niệm toán học. Một loạt bằng chứng gần đây cho thấy sự khác biệt giữa phản hồi ngắn gọn và phản hồi có lý giải, mở rộng sẽ định hình mức độ cơ hội học tập mà trẻ nhận được. Bài viết này hệ thống hóa cơ sở lý luận, minh chứng thực tiễn, đồng thời đề xuất khuyến nghị cho Việt Nam trong bối cảnh Nghị quyết số 218/2025/QH15 về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi.
Triển khai Khung trình độ quốc gia giáo dục nghề nghiệp
Để triển khai thực hiện Khung trình độ quốc ...
Tác giả Đỗ Nguyên Thương là một cô giáo, ...
Tìm đường cứu nước, cứu dân – Bản lĩnh nhà ái quốc vĩ đại Hồ Chí Minh
Bản lĩnh Hồ Chí Minh là sự thể hiện tư duy ...
Nền tảng cho sự khởi đầu tốt nhất: Chính sách hỗ trợ trẻ em và gia đình
Tạp chí Giáo dục xin trân trọng lược dịch và ...
8/3/2021- Tìm hiểu về 10 nhà xã hội học nữ vĩ đại trên thế giới
Trong giới nghiên cứu, các nữ học giả thường ...
Không giao bài tập về nhà cho học sinh có hợp lý?
Nhân dịp nghỉ tết năm nay một số địa ...
TẠP CHÍ GIÁO DỤC (VIETNAM JOURNAL OF EDUCATION)
Cơ quan chủ quản: BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ISSN 2354‒0753 (tiếng Việt) ● ISSN 2588‒1477 (tiếng Anh)
Giấy phép số: 20/GP‒TTĐT do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 26/01/2021
Địa chỉ: Số 12-14 Lê Thánh Tông, phường Cửa Nam, thành phố Hà Nội
Điện thoại: (+84)2462598109
Email: tapchigiaoduc@moet.gov.vn
Website: https://tapchigiaoduc.edu.vn ‒ https://vje.vn - Dev by MEDC & DUCA Holding
