Trong bối cảnh các hệ thống giáo dục nỗ lực thích ứng với sự đa dạng ngày càng lớn của người học, vấn đề bản sắc văn hóa và công bằng giáo dục ngày càng được quan tâm. Những bàn luận xoay quanh mối quan hệ giữa văn hóa, cơ hội học tập và sự thành công học đường gợi mở nhiều hướng tiếp cận bao trùm hơn. Đây cũng là chủ đề có ý nghĩa thiết thực đối với Việt Nam trong tiến trình đổi mới giáo dục hiện nay.
Trí tuệ nhân tạo đang nhanh chóng thay đổi cách dạy – học và đặc biệt là cách đánh giá năng lực trong đào tạo giáo viên. Trong bối cảnh công cụ sinh tạo ngày càng phổ biến, các mô hình đánh giá phải vừa khai thác được sức mạnh phân tích của công nghệ vừa bảo đảm giá trị nhân văn của nghề dạy học. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy khi trí tuệ nhân tạo được tích hợp vào đánh giá vì sự tiến bộ, quá trình học tập của sinh viên sư phạm trở nên sâu sắc, giàu dữ liệu và chủ động hơn.
Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, vai trò của giảng viên không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt tri thức mà còn gắn với việc hình thành bản sắc nghề nghiệp vững chắc. Bản sắc ấy được bồi đắp từ những trải nghiệm học tập, sự tương tác trong môi trường học đường và kỳ vọng của xã hội đối với người thầy. Đặc biệt, những trải nghiệm thời sinh viên, trong đó có mức độ được khích lệ và hỗ trợ, có thể ảnh hưởng rõ đến cách giảng viên giảng dạy và đồng hành với người học.
Trong bối cảnh giáo dục đại học chịu tác động của toàn cầu hóa và chuyển đổi số, kiểm định chất lượng trở thành công cụ then chốt để nâng cao uy tín và cải thiện hoạt động. Các xu hướng hiện nay tập trung vào chất lượng dạy học, ứng dụng công nghệ, phát triển bền vững và tăng cường quản trị, cho thấy kiểm định giữ vai trò thúc đẩy cải tiến liên tục và năng lực cạnh tranh của các cơ sở giáo dục.
Báo cáo của Education Trust (2006) nêu bật một thực tế đáng suy ngẫm: học sinh nghèo và học sinh thiểu số thường không có cơ hội tiếp cận giáo viên giỏi như các bạn đồng trang lứa. Hai thập kỷ đã trôi qua, nhưng vấn đề công bằng trong phân bổ giáo viên vẫn là thách thức chung của nhiều hệ thống giáo dục, trong đó có Việt Nam. Việc nhìn lại những phát hiện này giúp gợi mở nhiều điều cho quá trình đổi mới, hoàn thiện chính sách và phát triển đội ngũ hiện nay.
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra bước chuyển quan trọng trong giáo dục, đặc biệt trong việc thúc đẩy giáo dục hòa nhập và cá nhân hóa hoạt động dạy học. Thay vì cùng một bài giảng cho tất cả học sinh, AI mở ra khả năng thiết kế lộ trình học phù hợp với năng lực, tốc độ và nhu cầu riêng của từng em. Kết quả nghiên cứu quốc tế gần đây cho thấy, AI không thay thế giáo viên mà trở thành công cụ hỗ trợ mạnh mẽ để tạo môi trường học tập công bằng, giàu trải nghiệm và hiệu quả.
Trí tuệ nhân tạo, đặc biệt là ChatGPT, đang bước vào lớp học và thay đổi cách sinh viên tiếp cận tri thức. Các nghiên cứu mới nhất (2024-2025) cho thấy, ChatGPT không chỉ hỗ trợ xử lý thông tin mà còn thúc đẩy động lực, tăng sự tự tin và tính tự chủ trong học tập. Tuy vậy, công cụ này cũng đặt ra thách thức về bảo mật dữ liệu, minh bạch thông tin và trách nhiệm học thuật. Câu hỏi với giáo dục Việt Nam không còn là “có nên dùng AI hay không”, mà là “ứng dụng thế nào cho an toàn và có trách nhiệm”
Nghiên cứu về giáo viên mầm non tại Indonesia cho thấy kìm nén cảm xúc, đặc biệt khi tương tác với phụ huynh, đang trở thành gánh nặng lớn đối với sức khỏe tinh thần của họ. Hơn một nửa số giáo viên phải chịu mức áp lực cao khi kiềm chế cảm xúc trong công việc. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của các chương trình hỗ trợ điều tiết cảm xúc phù hợp với bối cảnh văn hóa để giảm tải áp lực và nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Trong bối cảnh giáo dục đại học hướng đến phát triển bền vững, bình đẳng giới trở thành một tiêu chí quan trọng phản ánh chất lượng quản trị và môi trường học thuật. Nhiều hoạt động tôn vinh phụ nữ đã được triển khai, song câu hỏi đặt ra là liệu sự ghi nhận đó có đi cùng cơ hội phát triển nghề nghiệp thực chất. Một nghiên cứu gần đây của TS. Nguyễn Thị Lan Hương (Đại học La Trobe, Úc) và cộng sự đã tiếp cận vấn đề này qua phân tích diễn ngôn truyền thông của các trường đại học ở Việt Nam.
Ngày 3/11/2025, Hội đồng Giáo sư Nhà nước đã hoàn tất việc xét công nhận chức danh Giáo sư và Phó Giáo sư năm 2025, với 900 ứng viên đạt đủ số phiếu tín nhiệm, chiếm 83,88% tổng số hồ sơ. Kỳ xét năm nay ghi nhận sự nổi bật của các ngành Khoa học giáo dục, Tâm lý học và Liên ngành Triết học – Chính trị học – Xã hội học, thể hiện xu hướng phát triển mạnh mẽ của khối khoa học xã hội và nhân văn trong hệ thống giáo dục Việt Nam.
Trí tuệ nhân tạo đang tái định nghĩa cách con người học tập, quản lý và sáng tạo tri thức, đồng thời làm nổi bật những giới hạn của hệ thống giáo dục truyền thống trước yêu cầu minh bạch dữ liệu, trách nhiệm giải trình và phát triển bền vững. Trong bối cảnh chuyển đổi số, việc xây dựng khung năng lực tổ chức dành cho trí tuệ nhân tạo trở thành bước đi quyết định, nhằm bảo đảm rằng đổi mới công nghệ luôn đi cùng giá trị nhân văn, chất lượng giáo dục và sự phát triển lâu dài của hệ thống.
Sự lan tỏa của trí tuệ nhân tạo đang thúc đẩy giáo dục đại học bước vào một giai đoạn chuyển đổi sâu rộng, nơi công nghệ không chỉ hỗ trợ giảng dạy mà còn định hình lại cách sinh viên học tập và cảm nhận vai trò của giảng viên. Trong môi trường học tập số hóa, tác động của những nền tảng AI ngày càng rõ nét, đòi hỏi cách tiếp cận nhân văn, thận trọng và đặt trải nghiệm người học làm trung tâm.
Sự trỗi dậy mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo đang mở ra một giai đoạn phát triển mới cho giáo dục đại học trên phạm vi toàn cầu. Khi hệ thống tạo sinh ngày càng được sử dụng rộng rãi, ranh giới giữa hỗ trợ học tập và thay thế tư duy trở nên mong manh. Trong bối cảnh Việt Nam thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia và hiện đại hóa giáo dục, việc hiểu rõ tác động của trí tuệ nhân tạo, đồng thời xây dựng khung chính sách phù hợp để bảo đảm chất lượng, công bằng và liêm chính trở thành một yêu cầu cấp thiết.
Việc ứng dụng mô hình ngôn ngữ lớn trong giáo dục đang mở ra một không gian học tập hoàn toàn mới, nơi chatbot có thể đóng vai trò “gia sư số” giàu tính tương tác. Những kết quả thử nghiệm gần đây cho thấy công nghệ này vừa mang lại tiềm năng nâng cao chất lượng học tập, vừa đặt ra yêu cầu điều chỉnh chính sách để bảo đảm tính an toàn, phù hợp và bền vững trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi số giáo dục.
Trong kỉ nguyên trí tuệ nhân tạo, ranh giới giữa “người dạy” và “công cụ hỗ trợ học tập” đang dần trở nên mờ nhạt. ChatGPT không chỉ tạo nên cuộc tranh luận sôi nổi về đạo đức học tập, mà còn đặt ra câu hỏi lớn hơn: điều gì thực sự thay đổi trong cách con người học, hiểu và sáng tạo tri thức khi có sự đồng hành của AI?
Tại Diễn đàn Hà Nội lần thứ 5 về Khoa học Giáo dục và Sư phạm, TS. James Diamond đã có bài trình bày sâu sắc về cách tiếp cận phát triển trong việc tích hợp AI vào môi trường giáo dục. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên Tạp chí Giáo dục bên lề diễn đàn, ông chia sẻ những góc nhìn lý luận nền tảng, các cơ hội sư phạm mới, những rủi ro cần được nhận diện sớm và định hướng nghiên cứu trong tương lai, nhằm đảm bảo rằng AI trở thành công cụ “nâng đỡ” tư duy con người chứ không thay thế nó.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số, quản lý và phân bổ ngân sách giáo dục trở thành đòn bẩy chiến lược để bảo đảm công bằng, chất lượng và hiệu quả hệ thống giáo dục quốc gia. Nhiều quốc gia đang đổi mới cách lập kế hoạch, phân bổ và giám sát nguồn lực, tạo ra những mô hình tài chính giáo dục đa dạng. Việc phân tích kinh nghiệm của châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ mở ra những gợi ý quan trọng cho cải cách chính sách tài chính giáo dục ở Việt Nam.
Tiếp nối thành công của Hội thảo khoa học quốc tế về Giáo dục Toán học (International Conference on Mathematics Education - ICME) được tổ chức lần thứ hai với Chủ đề “Dạy và học Toán trong kỷ nguyên số” vào năm 2023, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức Hội thảo lần thứ ba với Chủ đề “Niềm tin và giá trị trong giáo dục Toán học” (Beliefs and Values in Mathematics Education) vào ngày 28 và ngày 29 tháng 11 năm 2025.
Trong bối cảnh áp lực ngân sách gia tăng, nhiều quốc gia chuyển sang cơ chế tài trợ dựa trên hiệu quả để gắn đầu tư công với chất lượng và kết quả đầu ra của giáo dục đại học. Những kinh nghiệm triển khai đa dạng trên thế giới mang lại bài học quan trọng cho Việt Nam trong quá trình xây dựng cơ chế tài chính giáo dục bền vững, minh bạch và phù hợp với thực tiễn trong nước.
Trong đào tạo giáo viên, khoảng cách giữa lí thuyết và thực hành luôn là một thách thức . Từ chương trình Thực tập sư phạm của Brazil, nhà nghiên cứu Raphael Alves Feitosa đã đề xuất một cách tiếp cận mới khi đối chiếu với ý tưởng “Studio of the South” của danh họa Vincent van Gogh - không gian sáng tạo và hợp tác nghệ thuật. Sự giao thoa giữa nghệ thuật và giáo dục này không chỉ mang lại góc nhìn mới cho Brazil mà còn mở ra gợi ý giá trị cho Việt Nam trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.
Triển khai Khung trình độ quốc gia giáo dục nghề nghiệp
Để triển khai thực hiện Khung trình độ quốc ...
Tác giả Đỗ Nguyên Thương là một cô giáo, ...
Tìm đường cứu nước, cứu dân – Bản lĩnh nhà ái quốc vĩ đại Hồ Chí Minh
Bản lĩnh Hồ Chí Minh là sự thể hiện tư duy ...
Nền tảng cho sự khởi đầu tốt nhất: Chính sách hỗ trợ trẻ em và gia đình
Tạp chí Giáo dục xin trân trọng lược dịch và ...
8/3/2021- Tìm hiểu về 10 nhà xã hội học nữ vĩ đại trên thế giới
Trong giới nghiên cứu, các nữ học giả thường ...
Không giao bài tập về nhà cho học sinh có hợp lý?
Nhân dịp nghỉ tết năm nay một số địa ...
TẠP CHÍ GIÁO DỤC (VIETNAM JOURNAL OF EDUCATION)
Cơ quan chủ quản: BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ISSN 2354‒0753 (tiếng Việt) ● ISSN 2588‒1477 (tiếng Anh)
Giấy phép số: 20/GP‒TTĐT do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 26/01/2021
Địa chỉ: Số 12-14 Lê Thánh Tông, phường Cửa Nam, thành phố Hà Nội
Điện thoại: (+84)2462598109
Email: tapchigiaoduc@moet.gov.vn
Website: https://tapchigiaoduc.edu.vn ‒ https://vje.vn - Dev by MEDC & DUCA Holding
