Sự lan tỏa mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo đang đặt ra những thách thức và cơ hội chưa từng có đối với viết học thuật. Qua trường hợp một nghiên cứu sinh quốc tế, có thể thấy rằng ChatGPT vừa là công cụ hỗ trợ, vừa là người đối thoại trí tuệ, giúp người học ngoại ngữ phát triển tư duy viết mà vẫn duy trì giọng văn cá nhân và nguyên tắc đạo đức.
Sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo tạo sinh đang làm thay đổi căn bản cách dạy, cách học và cách nghiên cứu trong giáo dục đại học. Giảng viên và sinh viên đều đánh giá cao tiềm năng của công nghệ này, song sự khác biệt trong trải nghiệm và quan ngại đã đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với việc hoạch định chính sách và phát triển chiến lược đào tạo. Những gợi mở từ thực tiễn quốc tế đem lại nhiều giá trị tham chiếu quan trọng cho giáo dục đại học Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số.
Dạy và học từ vựng tiếng Anh là một trong những lĩnh vực vừa mang tính lý thuyết phức hợp vừa gắn liền với thực tiễn sư phạm. Những phân tích quốc tế gần đây đã chỉ ra rằng học sinh trung học có quan điểm đa dạng về việc học từ mới: các em hứng thú với hoạt động sáng tạo như phim, nhạc, trò chơi, song vẫn kỳ vọng vào sự dẫn dắt trực tiếp của giáo viên. Những dữ liệu này nhằm bổ sung bằng chứng khoa học cho nghiên cứu giảng dạy ngôn ngữ và gợi mở định hướng cải tiến phương pháp, chính sách.
Sự xuất hiện của các công cụ trí tuệ nhân tạo trong thiết kế câu hỏi trắc nghiệm mở ra kỳ vọng đổi mới căn bản cách thức kiểm tra – đánh giá trong nhà trường. Tuy nhiên, các phân tích thực nghiệm quốc tế cho thấy phần lớn sản phẩm đầu ra vẫn chứa sai sót nghiêm trọng, từ lỗi nội dung đến hình thức, có nguy cơ làm sai lệch kết quả học tập. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về cơ chế giám sát, khung chính sách phù hợp và vai trò trung tâm của giáo viên nhằm bảo đảm chất lượng của đánh giá.
Học sinh dễ mất hứng thú đọc khi chọn sách không phù hợp, khiến trải nghiệm đọc trở nên tiêu cực và kìm hãm phát triển ngôn ngữ; nghiên cứu của Sande và cộng sự (2022) cho thấy hướng dẫn cá nhân hóa từ thủ thư có thể duy trì thái độ đọc và nâng cao năng lực, nhất là ở học sinh khá giỏi. Trong bối cảnh Việt Nam, nơi thư viện trường học còn hạn chế và thiếu thủ thư chuyên trách, mô hình hỗ trợ này hứa hẹn giúp khuyến khích văn hóa đọc và cải thiện chất lượng giáo dục.
Giáo dục khoa học cho trẻ em không còn là vấn đề “có nên” mà đã trở thành “cần thiết”. Các xu hướng học thuật gần đây chỉ ra rằng trẻ em ngay từ lứa tuổi mầm non đã có khả năng tham gia vào việc hình thành và phát triển khái niệm khoa học. Đặt trong bối cảnh quốc tế và Việt Nam, vấn đề này mở ra những yêu cầu mới: từ cách tiếp cận trẻ như những chủ thể học tập độc lập, đến việc thiết kế môi trường học tập giàu trải nghiệm và nâng cao năng lực giáo viên.
Vấn đề sẵn sàng vào đại học từ lâu đã được coi là một thước đo quan trọng của hệ thống giáo dục, phản ánh khả năng chuyển tiếp của học sinh từ phổ thông sang bậc học cao hơn. Các nghiên cứu quốc tế gần đây cho thấy, những chương trình can thiệp học thuật sớm trong lĩnh vực STEM có thể tạo ra tác động rõ rệt đến kết quả học tập và năng lực sẵn sàng đại học của học sinh, đặc biệt là tại các khu vực nông thôn.
Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo sinh ngữ, đặc biệt là ChatGPT, đang làm thay đổi sâu sắc diện mạo giáo dục ngôn ngữ. Cùng với những cơ hội đổi mới phương pháp, công nghệ này đặt ra nhiều thách thức về năng lực số, liêm chính học thuật và quá trình thương lượng bản sắc nghề nghiệp của giáo viên.
Khả năng tốt nghiệp đại học không chỉ phụ thuộc vào nỗ lực cá nhân, mà còn chịu tác động mạnh mẽ từ số lượng chương trình theo học và kinh nghiệm trước đó. Dữ liệu quy mô lớn ở châu Âu chỉ ra những nghịch lý bất ngờ, qua đó cung cấp những kinh nghiệm cho giáo dục đại học ở Việt Nam.
Tiếng Anh học thuật ngày nay không chỉ là công cụ giao tiếp, mà còn trở thành “tấm hộ chiếu” tri thức, mở ra cơ hội nghề nghiệp và hội nhập quốc tế cho sinh viên đại học. Những phát hiện mới trong lĩnh vực giáo dục ngôn ngữ cho thấy, sự tiến bộ vượt trội trong tiếng Anh học thuật không phụ thuộc nhiều vào việc sinh viên từng học trung học bằng tiếng Anh hay tiếng mẹ đẻ, mà chủ yếu gắn với động lực học tập, chiến lược sử dụng ngôn ngữ và môi trường giảng dạy bằng tiếng Anh ở bậc đại học.
Chuyển đổi số đang đặt giáo dục toàn cầu trước những cơ hội và thách thức chưa từng có. Giáo viên – lực lượng trực tiếp dẫn dắt quá trình dạy và học – không thể chỉ dừng lại ở kỹ năng sử dụng công cụ kỹ thuật, mà cần phát triển năng lực số toàn diện, từ thiết kế bài học sáng tạo đến bảo đảm an toàn, đạo đức trong môi trường trực tuyến. Tổng hợp hệ thống các công trình quốc tế công bố giai đoạn 2014–2025 cho thấy bảy nhóm năng lực trọng yếu cùng nhiều mô hình và phương pháp đào tạo tiên tiến.
Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu, sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo sinh ngữ đang mở ra một kỷ nguyên mới cho giáo dục ngôn ngữ. Bài viết phân tích các cơ hội, giới hạn và thách thức mà AI sinh ngữ mang lại, đồng thời đề xuất một số định hướng cụ thể cho giáo dục Việt Nam trong việc tận dụng công nghệ này một cách hiệu quả và nhân văn.
Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại giáo dục toàn cầu, giáo dục đặc biệt nổi lên như lĩnh vực cần sự đồng hành công nghệ nhiều nhất. Không chỉ mở ra cơ hội cá nhân hóa học tập cho học sinh khuyết tật, AI còn đặt ra thách thức lớn về năng lực số của giáo viên tương lai – những người giữ vai trò then chốt trong việc biến tiềm năng công nghệ thành giá trị nhân văn trong lớp học.
Trong giáo dục hiện đại, tư duy phản biện được xem là một năng lực quan trọng giúp học sinh học tập chủ động và sáng tạo hơn. Những kinh nghiệm thực tiễn từ các dự án giáo dục cho thấy việc rèn luyện kỹ năng này có thể mang lại nhiều giá trị, góp phần nâng cao chất lượng dạy học và phát triển năng lực toàn diện cho người học.
Sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo sinh sinh (Generative AI) đang đặt ra thách thức chưa từng có đối với liêm chính học thuật. Trong khi nhiều trường đại học tập trung xây dựng chính sách quản lý AI, bằng chứng thực tiễn cho thấy chính niềm tin đạo đức cá nhân của sinh viên mới là yếu tố quyết định việc họ sử dụng công cụ này. Điều đó đòi hỏi giáo dục đại học phải chuyển từ cách tiếp cận kiểm soát sang xây dựng năng lực phản tư và trách nhiệm học thuật.
Sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo sinh tạo (GenAI) đang tạo ra một bước ngoặt trong giáo dục đại học. Từ công cụ hỗ trợ tìm kiếm và viết lách, GenAI dần trở thành đối tác học thuật, góp phần thay đổi cách sinh viên tiếp cận tri thức, rèn luyện tư duy và giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, đi cùng cơ hội là những thách thức về liêm chính học thuật, năng lực số và phương pháp giảng dạy.
Sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI) đang mở ra một chương mới trong giáo dục ngoại ngữ, đặc biệt trong giảng dạy và học tập viết học thuật. Công cụ này mang đến nhiều cơ hội để nâng cao kỹ năng viết, song cũng đặt ra những yêu cầu khắt khe về phản biện, đạo đức học thuật và đổi mới phương pháp giảng dạy. Các kết quả học thuật gần đây đã góp phần định hình khung năng lực, chỉ ra ưu thế, hạn chế và hàm ý sư phạm của việc tích hợp GenAI vào lớp học.
Trong hơn một thập kỷ qua, Việt Nam đã nỗ lực đưa tiếng Anh trở thành môn học bắt buộc từ tiểu học nhằm chuẩn bị cho thế hệ trẻ hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, ở những vùng nông thôn, miền núi và khu vực dân tộc thiểu số, khoảng cách giữa mục tiêu chính sách và thực tiễn giảng dạy đang ngày càng rõ rệt. Một câu hỏi đặt ra là: làm thế nào để chính sách tiếng Anh thực sự mang lại cơ hội công bằng cho mọi học sinh, thay vì trở thành một rào cản mới trong tiến trình hội nhập?
Trong bối cảnh toàn cầu hướng đến một nền giáo dục công bằng và bền vững, vai trò của lãnh đạo nhà trường trở thành nhân tố then chốt để thúc đẩy hòa nhập. Việc xây dựng một công cụ đo lường toàn diện nhằm đánh giá hiệu quả lãnh đạo vì hòa nhập không chỉ có giá trị học thuật, mà còn mang ý nghĩa sâu sắc cho quản lý và hoạch định chính sách. Bài viết phân tích cơ sở lý thuyết, kết quả thực nghiệm và gợi mở khuyến nghị cho Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế về giáo dục.
Trong làn sóng cải cách giáo dục toàn cầu, việc đào tạo giáo viên toán ở bậc đại học ngày càng đòi hỏi sự kết hợp hài hòa giữa tri thức khoa học, năng lực phản tư và các công cụ đánh giá dựa trên bằng chứng. Một hướng tiếp cận mới, dựa trên sự tích hợp Nghiên cứu Bài học (Lesson Study – LS) và Tiêu chí tính phù hợp sư phạm (Didactic Suitability Criteria – DSC), đã chứng minh hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy và phát triển nghề nghiệp bền vững cho giáo viên.
Triển khai Khung trình độ quốc gia giáo dục nghề nghiệp
Để triển khai thực hiện Khung trình độ quốc ...
Tác giả Đỗ Nguyên Thương là một cô giáo, ...
Tìm đường cứu nước, cứu dân – Bản lĩnh nhà ái quốc vĩ đại Hồ Chí Minh
Bản lĩnh Hồ Chí Minh là sự thể hiện tư duy ...
Nền tảng cho sự khởi đầu tốt nhất: Chính sách hỗ trợ trẻ em và gia đình
Tạp chí Giáo dục xin trân trọng lược dịch và ...
8/3/2021- Tìm hiểu về 10 nhà xã hội học nữ vĩ đại trên thế giới
Trong giới nghiên cứu, các nữ học giả thường ...
Không giao bài tập về nhà cho học sinh có hợp lý?
Nhân dịp nghỉ tết năm nay một số địa ...
TẠP CHÍ GIÁO DỤC (VIETNAM JOURNAL OF EDUCATION)
Cơ quan chủ quản: BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ISSN 2354‒0753 (tiếng Việt) ● ISSN 2588‒1477 (tiếng Anh)
Giấy phép số: 20/GP‒TTĐT do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 26/01/2021
Địa chỉ: Số 12-14 Lê Thánh Tông, phường Cửa Nam, thành phố Hà Nội
Điện thoại: (+84)2462598109
Email: tapchigiaoduc@moet.gov.vn
Website: https://tapchigiaoduc.edu.vn ‒ https://vje.vn - Dev by MEDC & DUCA Holding
