Tăng cường đầu tư và nâng cao chất lượng Giáo dục – Đào tạo khu vực nông thôn: Kinh nghiệm từ thành phố Hải Phòng

Triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2021–2025 theo Quyết định số 263/QĐ-TTg ngày 22/02/2022 của Thủ tướng Chính phủ, giáo dục được xác định là một trong những trụ cột quan trọng nhằm phát triển nguồn nhân lực, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân nông thôn. Bám sát định hướng này, Bộ GDĐT đã ban hành Quyết định số 965/QĐ-BGDĐT ngày 28/3/2025 về công tác thông tin, truyền thông và chỉ đạo triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM trong lĩnh vực GDĐT. Tại TP. Hải Phòng đã thực hiện triệt để, đồng bộ nhiều lĩnh vực từ giáo dục, y tế, sơ sở vật chất, đời sống văn hoá, kinh tế, thu nhập của người dân… Trong chiến dịch xây dựng NTM này, xã Hà Bắc. TP. Hải Phòng nổi lên như mô hình tiêu biểu trong thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục nông thôn, góp phần đưa địa phương trở thành điểm sáng của thành phố trong xây dựng NTM nâng cao và hướng đến NTM kiểu mẫu.

Ứng dụng Chuyển đổi số vào giảng dạy nhằm tạo hứng thú cho học sinh Tiểu học góp phần xây dựng Nhà trường Thông minh- Lớp học thông minh (Ảnh:habac.haiphong)

Giáo dục  - trụ cột của chương trình Nông thôn mới

Quyết định số 263/QĐ-TTg đã xác định rõ mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục ở khu vực nông thôn thông qua yêu cầu chuẩn hóa mạng lưới trường lớp, duy trì và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục, tăng cường đào tạo nghề, ứng dụng công nghệ thông tin và phát triển các thiết chế văn hóa – thể thao phục vụ giáo dục toàn diện. Đây là cơ sở quan trọng để các địa phương xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, trong đó giáo dục không chỉ là một tiêu chí mà còn đóng vai trò then chốt tạo nền tảng phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Thực hiện định hướng này, Quyết định số 965/QĐ-BGDĐT nhấn mạnh nhiệm vụ truyền thông, nâng cao nhận thức về vai trò của giáo dục trong xây dựng NTM; tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở giáo dục; đẩy mạnh chuyển đổi số; củng cố tiêu chí trường chuẩn quốc gia và phát triển học tập suốt đời. Những chỉ đạo này đã tạo hành lang pháp lý để Hải Phòng triển khai đồng bộ các nội dung trọng tâm, đặc biệt tại xã Hà Bắc.

Hạ tầng giáo dục được đầu tư đồng bộ, hiện đại

Theo báo cáo của xã Hà Bắc, toàn xã hiện có 12 điểm trường thuộc ba cấp học, đều được đầu tư khang trang, kiên cố và đồng bộ theo tiêu chuẩn của Bộ GDĐT. Bốn trường Mầm non của xã đạt chuẩn quốc gia mức độ I, đảm bảo đầy đủ phòng học, khu vui chơi, đồ dùng và các điều kiện chăm sóc – giáo dục trẻ. Bốn trường Tiểu học đều đạt chuẩn quốc gia mức độ II – mức cao nhất trong hệ thống chuẩn quốc gia hiện nay. Bốn trường THCS, trong đó một trường đạt chuẩn mức độ II, ba trường đạt mức độ I, đều có cơ sở vật chất đầy đủ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu giáo dục toàn diện.

Công tác xây dựng thư viện cũng được chú trọng. Hệ thống 12 thư viện trường học với hơn 16.000 đầu sách, cùng các mô hình thư viện xanh đã hỗ trợ mạnh mẽ hoạt động đọc – học của học sinh. Nhà trường tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng thư viện số, mã QR tra cứu tài liệu, cải thiện năng lực tự học và nghiên cứu của học sinh nông thôn.

Đầu tư hạ tầng giáo dục đồng bộ đã giúp Hà Bắc hoàn thành và duy trì tiêu chí số 5 về trường học theo Bộ tiêu chí NTM nâng cao, phù hợp với tinh thần chuẩn hóa trường lớp trong Quyết định số 263/QĐ-TTg.

Duy trì phổ cập giáo dục và nâng cao chất lượng dạy và học

Hà Bắc đạt 100% trẻ 5 tuổi ra lớp, 100% học sinh hoàn thành chương trình tiểu học và tốt nghiệp THCS. Toàn xã đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học và THCS mức độ 3 – mức cao nhất. Công tác xóa mù chữ được duy trì ở mức độ 2, đảm bảo mọi đối tượng trong độ tuổi đều được tiếp cận giáo dục.

Các kết quả này phản ánh sự quan tâm sâu sắc của địa phương đối với hoạt động dạy – học, phù hợp với yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục cơ bản trong Quyết định số 965/QĐ-BGDĐT. Việc duy trì tỷ lệ đi học đúng độ tuổi, giảm thiểu học sinh bỏ học đã góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực địa phương.

Một trong những điểm nổi bật của Hà Bắc là việc tổ chức các hoạt động giáo dục thể chất và kỹ năng sống phong phú. Các trường THCS đã thành lập nhiều Câu lạc bộ như cờ vua, bóng đá, cầu lông, điền kinh… giúp học sinh phát triển thể chất và năng khiếu. Nhà trường thường xuyên tổ chức các hội khỏe Phù Đổng, ngày hội thể thao, tạo sân chơi lành mạnh và khuyến khích tinh thần rèn luyện.

Các nhà văn hóa thôn được đầu tư đầy đủ, với 18/18 thôn có sân thể thao. Toàn xã có 64 câu lạc bộ văn hóa – thể thao hoạt động thường xuyên, gắn kết cộng đồng, thúc đẩy phát triển giáo dục toàn diện theo tinh thần của Quyết định số 263/QĐ-TTg.

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục nông thôn

Thực hiện chỉ đạo của Quyết định 965/QĐ-BGDĐT, xã Hà Bắc đã triển khai mạnh mẽ các hoạt động chuyển đổi số trong giáo dục. 100% điểm trường được trang bị wifi miễn phí; quản lý hồ sơ, học bạ điện tử; sử dụng các nền tảng hỗ trợ dạy học trực tuyến; áp dụng mã QR trong xây dựng môi trường học tập thông minh. Việc quản lý sức khỏe học sinh thông qua hồ sơ điện tử cũng được triển khai hiệu quả.

Chuyển đổi số đã tạo sự thay đổi căn bản trong hoạt động dạy – học, giúp học sinh vùng nông thôn tiếp cận dễ dàng với nguồn học liệu phong phú, nâng cao chất lượng giáo dục và thu hẹp khoảng cách số giữa các vùng miền.

Trường Tiểu học Tân Việt xã Hà Bắc đã tổ chức Chuyên đề cấp xã về Ứng dụng chuyển đổi số vào giảng dạy (Ảnh:habac.haiphong)

Bên cạnh đó, Trung tâm học tập cộng đồng cũng được đẩy mạnh. Đây được coi là nền tảng xây dựng xã hội học tập nơi đây. Trong những năm qua, nhờ nỗ lực xây dựng bền bỉ, Trung tâm học tập cộng đồng của xã Hà Bắc được đánh giá loại Khá và Tốt trong nhiều năm liên tục. Đơn vị đã tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật nông nghiệp, chuyển giao khoa học công nghệ, bồi dưỡng kỹ năng mềm, tuyên truyền pháp luật, bình đẳng giới, chăm sóc sức khỏe… Những hoạt động này không chỉ góp phần nâng cao dân trí, mà còn thúc đẩy học tập suốt đời – một trong những định hướng quan trọng của Chương trình NTM.

Nhờ chú trọng đầu tư giáo dục, Hà Bắc đạt tỷ lệ lao động qua đào tạo 86,6%, trong đó 38% có chứng chỉ hoặc bằng cấp chuyên môn. Thu nhập bình quân của người dân đạt 79,8 triệu đồng/năm, thuộc nhóm cao của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, nhiều mô hình kinh tế mới được hình thành dựa trên tri thức và kỹ thuật được đào tạo.

Giáo dục cũng góp phần quan trọng giúp địa phương hoàn thành các tiêu chí NTM nâng cao, tạo tiền đề phấn đấu trở thành xã NTM kiểu mẫu trong giai đoạn tiếp theo.

Thực tiễn triển khai Quyết định 263/QĐ-TTg và Quyết định 965/QĐ-BGDĐT tại Hải Phòng cho thấy: đầu tư cho giáo dục là giải pháp cốt lõi để phát triển bền vững khu vực nông thôn. Bài học rút ra là cần coi giáo dục là trụ cột chiến lược, tiếp tục chuẩn hóa cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng đội ngũ, thúc đẩy chuyển đổi số, đồng thời phát triển mạnh mẽ hệ thống học tập suốt đời. Thành công của xã Hà Bắc là minh chứng rõ nét rằng khi giáo dục được đặt đúng vị trí, nông thôn mới không chỉ thay đổi về diện mạo mà còn thay đổi về chất lượng sống, hướng đến xây dựng nông thôn hiện đại, văn minh và bền vững.

Trịnh Thu

Tài liệu tham khảo:

• - Báo cáo của UBND Xã Hà Bắc về Kết quả thực hiện Chương trình MTQG Xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025; dự kiến nhiệm vụ thực hiện những tháng cuối năm 2025 và Kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026 -2030 (https://habac.haiphong.gov.vn/chuong-trinh-ke-hoach-cong-tac-hang-nam/bao-cao-ket-qua-thuc-hien-chuong-trinh-mtqg-xay-dung-nong-thon-moi-giai-doan-2021-2025-du-kien-n-781839 )
• - https://habac.haiphong.gov.vn/tin-tuc-su-kien/truong-th-tan-viet-to-chuc-chuyen-de-cap-xa-ve-ung-dung-chuyen-doi-so-vao-giang-day-nham-tao-hun-823020