Xã hội hoá nguồn lực trong hiện đại hoá cơ sở vật chất trường học nông thôn mới

Cơ sở vật chất trường học luôn là nền tảng quyết định đến chất lượng giáo dục, đặc biệt ở khu vực nông thôn. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đặt ra yêu cầu cơ sở vật chất trường học phải đảm bảo an toàn, đủ phòng học, phòng chức năng, có khuôn viên xanh - sạch - đẹp. Tuy nhiên, đối với nhiều địa phương, nếu dựa vào nguồn vốn ngân sách, mục tiêu này khó có thể hoàn thành trong thời gian ngắn. Vì vậy, xã hội hoá giáo dục trở thành một trong những giải pháp giúp tăng cường nguồn lực, rút ngắn thời gian nâng cấp trường lớp, đảm bảo nhu cầu giáo dục của học sinh tại địa phương. Hiện nay, xã hội hoá đầu tư cơ sở vật chất không chỉ dừng lại ở mức độ huy động hỗ trợ nhỏ lẻ mà ngày càng có tính hệ thống, bài bản. Sự chung tay của doanh nghiệp, tổ chức xã hội, phụ huynh và cộng đồng đã tạo nên nguồn lực bổ sung lớn cho giáo dục nông thôn, góp phần hoàn hiện tiêu chí trường học trong bộ tiêu chí nông thôn mới.

Phát huy sức mạnh xã hội hoá để hoàn thiện cơ sở vật chất trường học nông thôn

Trong những năm gần đây, nhiều địa phương đã áp dụng mô hình xã hội hoá trong đầu tư cơ sở vật chất trường học và coi đây là một phần quan trọng của chiến lược nâng cấp trường học. Tại Sơn La, hàng chục tỷ đồng được các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân đóng góp đã giúp sửa chữa, xây mới nhiều hạng mục trường lớp như: phòng học, phòng công vụ cho giáo viên đến nhà vệ sinh, bếp ăn bán trú. Những điểm trường vùng cao như Sốp Cộp, Sông Mã… được tài trợ máy tính, thiết bị giảng dạy, tạo điều kiện tiếp cận công nghệ cho học sinh dân tộc thiểu số. Địa phương giữ vai trò chủ đạo trong thiết kế và điều phối nguồn lực, còn doanh nghiệp và cộng đồng đồng hành trên tinh thần tự nguyện, minh bạch. Khi mô hình này được vận hành tốt, trường lớp được đầu tư đúng nhu cầu, đúng trọng tâm và tránh lãng phí.

Một tiết học tại Trường phổ thông dân tộc nội trú Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Sốp Cộp (Ảnh: website nhà trường)

Tại Đắk Nông, xã hội hoá cũng đem đến diện mạo mới cho nhiều ngôi trường vùng sâu, vùng xa. Trước đây, việc thiếu phòng học, thiếu thiết bị dạy học khiến nhà trường khó triển khai chương trình giáo dục mới. Sự đóng góp của cộng đồng đã giúp cơ sở vật chất trường học được khang trang hơn, tạo môi trường học tập an toàn cho học sinh. Tại những địa phương có số lượng khu công nghiệp lớn, nhu cầu trường lớp tăng nhanh, nhiều doanh nghiệp đầu tư hoặc hỗ trợ nhà trường cải tạo sân chơi, thư viện, phòng công nghệ thông tin và thiết bị dạy học. Từ đó, áp lực lên ngân sách giảm bớt, trong khi chất lượng trường lớp được nâng cấp theo hướng hiện đại, đáp ứng yêu cầu giáo dục thời đại mới.

Những ví dụ trên cho thấy: Xã hội hoá đang tạo ra dòng chảy nguồn lực mới, mang lại sự linh hoạt và hiệu quả cho quá trình nâng cấp cơ sở vật chất ở nông thôn.

Tác động lan toả đối với chất lượng giáo dục và mục tiêu nông thôn mới

Xã hội hoá trong đầu tư xây dựng cơ sở vật chất trường học không chỉ giúp hoàn thành tiêu chí trường học trong xây dựng nông thôn mới mà còn tạo nền tảng cho quá trình chuyển đổi số và triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới. Cơ sở hạ tầng tốt giúp giáo viên đổi mới phương pháp dạy học, giúp học sinh tiếp cận môi trường học tập hiện đại, giảm tình trang bất bình đẳng giữa nông thôn và thành thị.

Một số địa phương sau khi được bổ sung nguồn lực đã nâng cấp phòng học bộ môn, phòng tin học, thư viện mở và khu trải nghiệm sáng tạo cho học sinh. Sự tham gia và đóng góp từ cộng đồng đã thay đổi diện mạo của những ngôi trường tại vùng nông thôn, từng bước đáp ứng yêu cầu của thời đại số. Bên cạnh đó, xã hội hoá có tác động lâu dài về mặt xã hội. Khi cộng đồng, doanh nghiệp và phụ huynh cùng đồng hành, mối quan hệ giữa nhà trường và xã hội trở nên gắn bó hơn, trách nhiệm chia sẻ nhiều hơn, tạo môi trường giáo dục toàn diện cho học sinh.

Trong giai đoạn nông thôn mới đặt ra yêu cầu hiện đại hoá và nâng cao chất lượng, yêu cầu về cơ sở vật chất trường học cần ngày càng hoàn thiện hơn, tạo tiền đề để giáo dục bước vào thời kỳ số hoá sâu rộng. Xã hội hoá nếu được tổ chức bài bản, công khai và minh bạch sẽ trở thành động lực mạnh mẽ bổ sung cho ngân sách công, tạo sự bứt phá trong cơ sở vật chất trường học. Khi địa phương chủ động điều phối, giám sát nguồn lực, doanh nghiệp và cộng đồng đồng hành bằng tinh thần trách nhiệm, cơ sở vật chất giáo dục nông thôn sẽ trở thành nền tảng để giáo dục nông thôn hội nhập mạnh mẽ vào thời đại chuyển đổi số, đóng góp vào mục tiêu xây dựng nông thôn mới văn minh, hiện đại và bền vững.

Hà Giang

Tài liệu tham khảo:

Báo Lâm Đồng. Xã hội hoá trong giáo dục - giảm áp lực cho nhà trường, phụ huynh. https://baolamdong.vn/xa-hoi-hoa-trong-giao-duc-giam-ap-luc-cho-nha-truong-phu-huynh-231993.html?utm_source=chatgpt.com