Đổi mới tuyển sinh vào 10: Giúp học sinh phát triển toàn diện

Kỳ thi vào lớp 10 được xem là một trong những kỳ thi có tính cạnh tranh cao, đặc biệt là ở những thành phố lớn. Vì vậy, áp lực của học sinh, giáo viên và phụ huynh học sinh đối với kỳ thi này là rất lớn. Đặc biệt, năm 2025 là năm đầu tiên kỳ thi vào lớp 10 được tổ chức theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Ngày 24/2, Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Hà Nội công bố kế hoạch tuyển sinh lớp 10 trung học phổ thông (THPT) năm học 2025-2026. Theo đó, năm học 2024-2025, Hà Nội dự kiến có khoảng 127.000 học sinh xét tốt nghiệp THCS. Trong đó, khoảng 79.000 học sinh sẽ trúng tuyển vào các trường THPT công lập. Như vậy, toàn thành phố chỉ có khoảng hơn 60% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở (THCS) đỗ vào các trường THPT công lập, còn lại nếu có nguyện vọng sẽ tiếp tục theo học tại các loại hình trường khác nhau (tư thục, giáo dục thường xuyên, trường nghề…).

Ảnh minh họa (Nguồn: Sở GDĐT Hà Nội)

Nhiều năm nay, phương án tuyển sinh vào 10 do sở GDĐT trình UBND cấp tỉnh phê duyệt. Việc lựa chọn môn thi, ra đề, hình thức thi, thời gian làm bài, điểm cộng… do địa phương chủ động lựa chọn. Để công tác tổ chức thi được đồng nhất, Bộ GDĐT đã ban hành Thông tư 30/2024/TT-BGDĐT về Quy chế tuyển sinh THCS và tuyển sinh THPT. Trong đó, một trong những đổi mới của quy chế tuyển sinh vào THPT là các sở GDĐT có thể lựa chọn môn thi hoặc bài thi thứ 3, ngoài 2 môn Toán và Ngữ văn. Môn thi thứ 3 được lựa chọn trong số các môn học có đánh giá bằng điểm số trong chương trình giáo dục phổ thông cấp THCS, đảm bảo không chọn cùng một môn thi thứ 3 quá 3 năm liên tiếp. Đây là một trong những điểm được giáo viên và học sinh quan tâm để có kế hoạch dạy – học và ôn tập phù hợp. Trước đây, nhiều địa phương chỉ tổ chức thi Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ là môn thứ 3 cố định. Một số địa phương thực hiện nhân hệ số với hai môn Toán và Ngữ văn. Tuy nhiên, theo Thông tư 30, điểm xét tuyển vào lớp 10 là tổng các môn/bài thi tính theo thang điểm 10 với mỗi môn. Lý giải về sự điều chỉnh này, tại “Ngày hội Tự tin vào lớp 10” ngày 23/2, Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông Nguyễn Xuân Thành cho biết quan điểm của Bộ là không phân biệt môn chính, môn phụ, ngoài ra việc học lệch quá sớm sẽ khiến học sinh đánh mất cơ hội của mình. Từ lớp 1 đến lớp 9, chương trình học được xây dựng để học sinh có kiến thức cơ bản ở mọi môn học, làm nền tảng để ra quyết định cho các bậc học sau. Do vậy, việc không quy định môn thứ 3 cố định được coi là một trong những giải pháp để học sinh học đều chứ không học lệch.

Để thực hiện tốt công tác tuyển sinh, ngày 10/1, Bộ GDĐT có văn bản số 114/BGDĐT-GDTrH gửi các sở GDĐT về việc lựa chọn, công bố môn thi thứ ba và hướng dẫn tiêu chí xét tuyển trong tuyển sinh THCS, THPT. Theo đó, Bộ GDĐT đề nghị các Sở GDĐT khẩn trương tổ chức lựa chọn và sớm công bố môn thi hoặc bài thi thứ ba theo quy định để tạo thuận lợi cho học sinh trong việc học tập hoàn thành chương trình và ôn tập, chuẩn bị tốt các điều kiện, tạo tâm lí sẵn sàng dự thi đạt kết quả tốt. Thực hiện theo yêu cầu trên, đến nay, đã có gần 40 tỉnh, thành công bố môn thi thứ ba vào lớp 10. Trong đó, nhiều tỉnh, thành trong đó có Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh chọn Tiếng Anh hoặc Ngoại ngữ (gồm Tiếng Anh và một số ngoại ngữ khác) là môn thứ 3 thi lớp 10. Trong bối cảnh chương trình học, hình thức kiểm tra đánh giá có nhiều thay đổi so với chương trình học trước đó, việc các tỉnh lựa chọn Tiếng Anh sẽ không ảnh hưởng đến tâm lý, quá trình ôn tập và lựa chọn môn học ở cấp THPT của học sinh. Ngoài ra, việc này cũng nhằm tạo động lực, thúc đẩy học sinh tăng cường học ngoại ngữ trong bối cảnh hội nhập quốc tế và đưa Tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Hà Giang

Tài liệu tham khảo:

Bộ GDĐT (2024): Thông tư 30/2024/TT-BGDĐT về Quy chế tuyển sinh THCS và tuyển sinh THPT. https://moet.gov.vn/van-ban/vanban/Pages/chi-tiet-van-ban.aspx?ItemID=1565

Bộ GDĐT (2025): Văn bản số 114/BGDĐT-GDTrH gửi các sở GDĐT về việc lựa chọn, công bố môn thi thứ ba và hướng dẫn tiêu chí xét tuyển trong tuyển sinh THCS, THPT. https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx?ItemID=10228

UBND Thành phố Hà Nội (2025): Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 trung học phổ thông năm học 2025-2026. https://hanoi.edu.vn/phong-quan-ly-thi-va-kdcl/ha-noi-ban-hanh-ke-hoach-tuyen-sinh-vao-lop-10-trung-hoc-pho-thong-nam-hoc-2025/ctmb/552/16079