Đề thi tốt nghiệp THPT 2025: Chú trọng đánh giá năng lực thực tiễn của người học

Ảnh minh họa (Nguồn Internet)

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 là năm đầu tiên thực hiện theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, với điểm nổi bật là chuyển trọng tâm từ việc kiểm tra kiến thức và kỹ năng sang đánh giá năng lực thực tiễn của người học. Điều này phù hợp với định hướng của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là hướng đến việc hình thành năng lực, phẩm chất của người học. Tuy nhiên, sự đổi mới này cũng khiến nhiều học sinh, phụ huynh học sinh, nhà trường trăn trở. Đặc biệt là thời điểm ôn thi nước rút của các nhà trường cũng là lúc Thông tư 29 Quy định về dạy thêm, học thêm của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) có hiệu lực.

Đề thi tạo sự liên kết chặt chẽ giữa kiến thức và thực tiễn

Theo thông tin mới nhất từ Bộ GDĐT được Cục trưởng Cục quản lý chất lượng giáo dục Huỳnh Văn Chương chia sẻ, đề thi tốt nghiệp năm nay phải đạt được 3 mục tiêu chính: đề xét tốt nghiệp, đề đánh giá quá trình dạy và học, đề xét tuyển sinh đại học (ĐH) theo hướng tự chủ đại học. Để đáp ứng được những yêu cầu trên, đề thi tốt nghiệp THPT năm nay sẽ phân rõ phổ điểm xét tốt nghiệp đồng thời để các trường ĐH lựa chọn đúng thí sinh, nhất là điểm 7, 8, 9, 10 sẽ có sự phân hóa rất rõ.

Cụ thể, đề thi năm nay phân bố tỷ lệ câu hỏi các cấp độ tư duy biết, hiểu, vận dụng là 4:3:3. Như vậy, có thể thấy tỷ lệ biết và hiểu khoảng 70% sẽ nghiêng về mục đích tốt nghiệp. Trong khi đó tỷ lệ hiểu và vận dụng khoảng 60% sẽ có tác dụng phân hóa tốt và phục vụ mục đích tuyển sinh. Một điểm mới đáng chú ý là môn Ngữ văn có thể sẽ sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa khi xây dựng đề thi. Nói thêm về điểm mới của đề thi ngữ văn, đại diện Bộ GDĐT cho biết hướng ra đề sử dụng nhiều ngữ liệu sẽ giúp học sinh tăng khả năng cảm nhận, cảm thụ, phân tích và đánh giá được vấn đề chứ không phải dùng một ngữ liệu có sẵn. Điều đó giúp các em tránh học lệch, học tủ.

Thực tế những năm trước đây, việc đề thi môn Ngữ văn có sử dụng các trích đoạn, văn bản được học trong sách giáo khoa dẫn đến tình trạng một số học sinh chỉ học thuộc bài hoặc sao chép nội dung tài liệu có sẵn. Bộ GDĐT đã ban hành công văn 3935/BGDĐT-GDTrH về hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2024-2025. Theo đó, công văn nêu rõ: đối với môn Ngữ văn, tránh sử dụng những văn bản, đoạn trích đã được học trong sách giáo khoa để làm ngữ liệu kiểm tra đánh giá năng lực đọc hiểu và viết trong các đề kiểm tra định kỳ nằm khắc phục tình trạng học sinh chỉ học thuộc bài hoặc sao chép nội dung tài liệu có sẵn. Việc xây dựng đề thi môn Ngữ văn sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa là phù hợp với chương trình Giáo dục phổ thông 2018 vì đây là chương trình sử dụng nhiều bộ sách giáo khoa với nguồn ngữ liệu phong phú.

Thực hiện công tác chuẩn bị từ sớm

Hiện tại đang là thời điểm giáo viên và học sinh các trường THPT dồn sức chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT cận kề, cũng là thời điểm Thông tư 29 bắt đầu có hiệu lực. Điều này đặt ra nhiều áp lực cho học sinh và nhà trường khi vừa học và thi theo chương trình mới. Nhiều trường học đã chủ động xây dựng kế hoạch bổ trợ cho học sinh cuối cấp. Đây cũng là một trong những giải pháp giúp ổn định tâm lý cho học sinh. Ngoài ra, Bộ GDĐT cũng nhấn mạnh: Với những học sinh thực sự còn đang yếu kém, còn đang lúng túng chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT thì trách nhiệm của nhà trường, giáo viên là bổ trợ cho các em. Với tầm quan trọng của Kỳ thi tốt nghiệp THPT đầu tiên thực hiện theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, công tác chuẩn bị cho Kỳ thi đã được Bộ GDĐT thực hiện từ sớm, từ xa. Đến thời điểm này, cơ bản hệ thống văn bản chỉ đạo, hướng dẫn đã được ban hành. Đây cũng là lần đầu tiên Thủ tướng ban hành Chỉ thị về thi từ đầu năm học. Ngày 7/10/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 37/CT-TTg về tăng cường công tác chỉ đạo, phối hợp, tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, giáo dục nghề nghiệp năm 2025.

Tháng 10/2024, Bộ GDĐT đã công bố 18 đề tham khảo, đảm bảo đúng quy định về cấu trúc, định dạng đề thi Kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 đã được Bộ GDĐT ban hành trước đó; đồng thời bám sát Chương trình giáo dục phổ thông 2018, trong đó tập trung chủ yếu ở lớp 12, nhằm giúp cho giáo viên chủ động giảng dạy, ôn tập ngay từ đầu năm học. So với mọi năm, đề tham khảo năm nay công bố sớm trước 5 tháng. Việc công bố sớm đề tham khảo Kỳ thi tốt nghiệp 2025 của Bộ GDĐT đã nhận được sự hưởng ứng đông đảo của học sinh, giáo viên và các nhà trường trên toàn quốc. Đồng thời, giúp các nhà trường, giáo viên, học sinh có điều kiện thuận lợi và chủ động hơn trong hoạt động dạy học và ôn tập.

Về phía địa phương, đến nay, hầu hết các địa phương đã ban hành Chỉ thị hoặc văn bản chỉ đạo đối với ngành giáo dục triển khai thực hiện các nhiệm vụ của Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 sau khi có Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và Quy chế thi tốt nghiệp THPT của Bộ GDĐT. Các địa phương cũng đã cho học sinh lớp 12 đăng ký thi thử lần 1 các môn dự kiến chọn thi tốt nghiệp THPT (ngoài 2 môn bắt buộc là Toán và Ngữ văn) và tổ chức học, thi thử theo dạng thức thi của Bộ GDĐT đã công bố.

Từ ngày 20 đến 23/02, Bộ GDĐT đã tổ chức tập huấn xây dựng câu hỏi thi, đề thi phục vụ thi tốt nghiệp THPT theo chương trình GDPT 2018 tại Thái Nguyên. Phát biểu tại chương trình, Thứ trưởng Bộ GDĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh: Đây là nhiệm vụ hết sức khó khăn, nhạy cảm và phức tạp, liên quan trực tiếp tới các quyền lợi của học sinh, được xã hội rất quan tâm. Năm 2025, đề thi được xây dựng theo chương trình GDPT 2018, những ngữ liệu của đề thi không sử dụng ở bất kỳ bộ sách giáo khoa nào, do đó công tác đánh giá, kiểm tra thường xuyên, định kỳ và kiểm tra cuối cấp, kỳ thi tốt nghiệp THPT ngày càng trở nên quan trọng. Bởi vậy, chương trình học và hoạt động đánh giá, kiểm tra phải có mối quan hệ logic thống nhất, để phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh, hình thành ý thức phương pháp, thói quen năng lực tự học của học sinh.

Hà Giang

Tài liệu tham khảo:

Bộ GDĐT (2024): Công văn 3935/BGDĐT-GDTrH về hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2024-2025. https://moet.gov.vn/giaoducquocdan/nha-giao-va-can-bo-quan-ly-giao-duc/Pages/chi-tiet-van-ban-chi-dao-dieu-hanh.aspx?ItemID=3692

Bộ GDĐT: Bộ GDĐT họp về công tác chuẩn bị kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025. https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-hoat-dong-cua-bo.aspx?ItemID=10297