Chiến lược hoá giáo dục đại học trong thực hiện các mục tiêu Phát triển bền vững: Kinh nghiệm từ Zimbabwe

Dựa trên khảo sát 290 giảng viên và phỏng vấn sâu 31 cán bộ, nghiên cứu đã cung cấp bức tranh tổng quan về thực trạng thực hiện các mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) tại Zimbabwe. Hầu hết giảng viên (82%) đều nhận thức rõ ràng về các mục tiêu này, và đa số đồng tình rằng giáo dục đại học nên đóng vai trò chủ đạo trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững. Tuy nhiên, khi đánh giá mức độ sẵn sàng hiện tại, chỉ số đạt được tại các trường đại học Zimbabwe chỉ là 26% - một con số đáng lo ngại khi thời hạn năm 2030 đang cận kề.

Các trường đại học tại đây đã tích cực triển khai SDGs thông qua bốn nhiệm vụ chính: giảng dạy, nghiên cứu, hợp tác quốc tế và gắn kết cộng đồng. Tuy nhiên, việc thực thi trên thực tế chưa đồng đều và chưa tạo ra tác động rõ ràng. Đặc biệt, trong lĩnh vực nghiên cứu, chỉ 3,53% giảng viên có hơn 10 bài viết liên quan đến SDGs, trong khi 47% hoàn toàn chưa công bố bất kỳ nghiên cứu nào. Điều này cho thấy một khoảng cách lớn giữa nhận thức và hành động thực tế.

Bài viết đã chỉ ra nhiều thách thức làm chậm tiến độ thực hiện SDGs tại Zimbabwe. Đầu tiên, sự thiếu hụt kinh phí là rào cản hàng đầu, dẫn đến việc các giảng viên không thể tham gia đầy đủ vào các dự án nghiên cứu hoặc công bố các bài viết khoa học. Một giảng viên chia sẻ rằng chi phí để xuất bản bài viết tại các tạp chí quốc tế là không thể chi trả trong điều kiện tài chính hiện tại của Zimbabwe. Các trường đại học, vốn gặp khó khăn trong việc cân đối ngân sách, cũng không đủ khả năng hỗ trợ. Ngoài vấn đề tài chính, sự thiếu vắng các chính sách rõ ràng và sự tham gia của lãnh đạo cấp cao cũng là những hạn chế nghiêm trọng. Phần lớn giảng viên không được đào tạo đầy đủ về SDGs, và họ xem đây như một nhiệm vụ phụ, không nhận được bất kỳ phần thưởng hay sự khích lệ nào. Thêm vào đó, tình trạng quá tải công việc và thiếu động lực cũng làm suy giảm nhiệt huyết của đội ngũ giảng viên. Bất chấp những khó khăn này, một số trường đại học tại Zimbabwe đã thực hiện những nỗ lực đáng ghi nhận, chẳng hạn như tích hợp SDGs vào các chương trình giảng dạy và triển khai một số dự án cộng đồng. Tuy nhiên, để tạo ra sự chuyển biến đáng kể, cần có sự cam kết mạnh mẽ từ lãnh đạo và sự hỗ trợ tài chính bền vững.

Nguồn ảnh: punchng

Từ thực trạng tại Zimbabwe, có thể thấy rằng việc thúc đẩy SDGs trong các trường đại học không chỉ đòi hỏi nhận thức cao mà còn cần một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện. Việt Nam, với sự phát triển năng động trong giáo dục đại học, có thể rút ra những bài học quan trọng từ kinh nghiệm này. Trước tiên, các trường đại học Việt Nam cần xây dựng chiến lược dài hạn để tích hợp SDGs vào tất cả các lĩnh vực hoạt động, từ giảng dạy đến nghiên cứu và hợp tác quốc tế. Cần chú trọng vào việc thiết kế các chương trình giảng dạy liên quan trực tiếp đến SDGs, đồng thời tạo ra các cơ hội tài trợ cho nghiên cứu. Học tập từ Zimbabwe, Việt Nam có thể đầu tư vào việc xây dựng mạng lưới hợp tác quốc tế để huy động nguồn lực và chia sẻ kinh nghiệm trong việc thực hiện các mục tiêu toàn cầu. Một điểm nhấn khác là cần thúc đẩy vai trò lãnh đạo trong các trường đại học. Lãnh đạo các trường cần tham gia tích cực vào việc định hướng và tạo động lực cho đội ngũ giảng viên, từ đó hình thành môi trường hỗ trợ toàn diện để thực hiện các dự án liên quan đến SDGs. Điều này có thể bao gồm việc tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo chuyên đề, và thiết lập cơ chế khuyến khích rõ ràng như phần thưởng tài chính hoặc công nhận chuyên môn. Cuối cùng, sự gắn kết giữa các trường đại học với doanh nghiệp và cộng đồng là yếu tố then chốt. Các trường đại học không chỉ là trung tâm nghiên cứu mà còn là cầu nối để chuyển giao công nghệ, kiến thức và ý tưởng đổi mới phục vụ xã hội. Việt Nam có thể khuyến khích các dự án hợp tác công - tư nhằm tạo ra những mô hình phát triển bền vững.

Nghiên cứu tại Zimbabwe nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục đại học trong việc định hình tương lai bền vững. Với tiềm năng và cam kết mạnh mẽ, Việt Nam có thể tận dụng những bài học này để đẩy nhanh quá trình thực hiện SDGs. Bằng cách kết hợp nhận thức, tài chính, chính sách cùng sự lãnh đạo “quyết liệt”, các trường đại học có thể trở thành trung tâm đổi mới và thay đổi, góp phần không chỉ vào sự phát triển quốc gia mà còn vào các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu.

Vân An lược dịch

Nguồn:

Nhamo, G., Chapungu, L., & Dube, K. (2024). Universities and Sustainable Development Goals localisation: insights from academic staff in Zimbabwe. Cogent Education, 11(1). https://doi.org/10.1080/2331186X.2024.2428877