Đại học Trực tuyến và đào tạo đại học trực tuyến: xu thế bắt đầu từ thế kỉ 20

Bằng đại học tiếng Anh trực tuyến đầu tiên trên thế giới được coi là của Đại học Phoenix (thành lập năm 1976 tại Phoenix, Arizona, Mỹ), nơi đã triển khai các chương trình cấp bằng trực tuyến vào năm 1989. Chương trình đào tạo này cũng đã đạt được chứng nhận khu vực từ Ủy ban Giáo dục Đại học (HLC) của Hiệp hội các trường Cao đẳng và Trung học Bắc Trung Bộ, Hoa Kỳ. Ban đầu cung cấp bằng cấp về kinh doanh và quản lí, sau đó mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm giáo dục, điều dưỡng và công nghệ. Đại học Phoenix được coi là một trong những trường tiên phong trong giáo dục đại học trực tuyến và cung cấp các chương trình cấp bằng đại học trực tuyến được công nhận hoàn toàn đầu tiên, đặt tiền lệ cho giáo dục trực tuyến, thể hiện tính khả thi và hiệu quả của việc cung cấp giáo dục đại học qua internet. Việc Đại học Phoenix sớm áp dụng và triển khai thành công các chương trình cấp bằng trực tuyến đã mở đường cho các tổ chức giáo dục khác thực hiện theo, góp phần đáng kể vào sự phát triển của giáo dục trực tuyến trên toàn cầu. Vì vậy, tổ chức này được coi là cơ sở giáo dục cung cấp bằng đại học tiếng Anh trực tuyến đầu tiên trên thế giới.

Hình 1. Website của Trường Đại học Phoenix (https://www.phoenix.edu/)

Tuy vậy, trường đại học trực tuyến đầu tiên trên thế giới là Trường Đại học Quốc tế Jones - Jones International University (JIU), được thành lập năm 1993 bởi Glenn R. Jones (Ban đầu có trụ sở tại Centennial, Colorado, Hoa Kỳ). JIU được thành lập với tầm nhìn cung cấp giáo dục đại học hoàn toàn trực tuyến, đi tiên phong trong khái niệm giáo dục từ xa thông qua internet. JIU có sứ mệnh cung cấp nền giáo dục chất lượng cho người học trên toàn thế giới thông qua các chương trình học tập trực tuyến sáng tạo. JIU đã đạt được chứng nhận khu vực từ Ủy ban Giáo dục Đại học (Higher Learning Commission - HLC) của Hiệp hội các trường Cao đẳng và Trung học Bắc Trung Bộ, Hoa Kì. Ban đầu thành lập, JIU cung cấp các chương trình đào tạo trong các lĩnh vực liên quan đến kinh doanh và quản lí, sau đó mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác nhau.

Hình 2. Website của Trường Đại học Jones International University (https://jiue.org/)

Sự ra đời của chương trình đào tạo đại học trực tuyến đầu tiên trên thế giới đánh dấu một sự thay đổi đáng kể về khả năng tiếp cận và phương pháp dạy học. Những lợi ích mà chương trình này mang lại bao gồm:

- Khả năng tiếp cận: Cung cấp trực tuyến cho phép sinh viên truy cập các khóa học và tài liệu từ mọi nơi có kết nối internet, phá vỡ rào cản địa lí.

- Tính linh hoạt: Các khóa học được thiết kế để phù hợp với người học là người đi làm, nhằm cân bằng giữa công việc, gia đình và học tập.

- Công cụ học tập mới: Sử dụng công nghệ internet cho lớp học ảo, nội dung đa phương tiện và môi trường học tập tương tác.

- Kiểm định chất lượng: Việc theo đuổi chứng nhận khu vực và quốc tế thể hiện cam kết về chất lượng học thuật và tính nghiêm ngặt, tạo dựng uy tín trong bối cảnh giáo dục đại học.

- Tác động: Sự thành công của chương trình đào tạo đại học trực tuyến này đã truyền cảm hứng cho sự phát triển của giáo dục trực tuyến trên toàn thế giới, tác động đến các tổ chức tiếp theo áp dụng các mô hình tương tự.

Nhìn chung, việc thành lập JIU và chương trình đào tạo trực tuyến tiên phong đã đặt nền móng cho quá trình chuyển đổi kĩ thuật số của giáo dục đại học, định hình cách các cá nhân theo đuổi bằng cấp và phát triển chuyên môn trong kỷ nguyên hiện đại.

Ở Việt Nam, Đại học Thái Nguyên là một trong những đại học đi đầu về đổi mới trong đào tạo và nghiên cứu, trong đó có việc xây dựng và tổ chức đào tạo trực tuyến (đào tạo đại học trực tuyến, tương tự như đại học Phoenix kể trên). Trung tâm Đào tạo từ xa Đại học Thái Nguyên (TTĐTĐH TN) đã có một quá trình phát triển và đóng góp đáng kể trong việc thúc đẩy mô hình đào tạo đại học trực tuyến tại Việt Nam. TTĐTĐH TN triển khai mô hình đào tạo đại học trực tuyến từ năm 2007. Đây là một trong những trung tâm đầu tiên tại Việt Nam thực hiện mô hình này, giúp sinh viên có thể theo học các khóa học ngay cả khi không tham gia lớp học truyền thống tại các cơ sở của trường.

Hình 3. Website của Đại học Thái Nguyên (Trung tâm Đào tạo từ xa, https://dec.tnu.edu.vn/)

Đại học Thái Nguyên đã đóng góp một cách tích cực vào sự phát triển của giáo dục đại học trực tuyến ở Việt Nam. Nhờ vào việc triển khai các chương trình đào tạo đa dạng và phong phú, trung tâm đã tạo ra cơ hội học tập cho rất nhiều sinh viên trên toàn quốc, đặc biệt là những người không có điều kiện để tham gia vào học tập truyền thống, trực tiếp. Cụ thể, Trung tâm Đào tạo từ xa Đại học Thái Nguyên đã có nhiều hoạt động đổi mới đào tạo.

i) Cung cấp các khóa học đại học, sau đại học trực tuyến với nhiều ngành học khác nhau.

ii) Phát triển hệ thống học tập trực tuyến và các tài liệu giảng dạy phù hợp với nền tảng công nghệ thông tin hiện đại.

iii) Xây dựng và quản lí một mạng lưới giảng viên giàu kinh nghiệm để đảm bảo chất lượng giảng dạy.

iv) Đảm bảo các chương trình đào tạo được công nhận theo qui định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Tóm lại, Đại học Thái Nguyên, gần 20 năm qua, cùng với một số chưa nhiều các trường đại học ở Việt Nam đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục đại học ở Việt Nam thông qua mô hình đào tạo trực tuyến. Sứ mệnh của trường không chỉ dừng lại ở việc cung cấp các chương trình học chất lượng mà còn là việc tạo điều kiện công bằng và linh hoạt cho các sinh viên, bao gồm cả những người khó khăn về địa lý và thời gian. Nhờ vào những nỗ lực này, Đại học Thái Nguyên đã góp phần quan trọng vào việc phát triển nguồn nhân lực trẻ nước nhà, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của giáo dục đại học tại Việt Nam.

Lương Ngọc-Hồng Anh