Các biện pháp kiểm soát thuốc lá của châu Âu và WHO

Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong có thể phòng ngừa được, giết chết hơn 8 triệu người mỗi năm trên toàn thế giới. Hiện nay, có hơn 1 tỷ người hút thuốc, trong đó hơn 80% sống ở các nước có thu nhập thấp và trung bình (Tổ chức Y tế Thế giới, 2019). Mặc dù việc kiểm soát thuốc lá đã được công nhận là mục tiêu hàng đầu của sức khỏe cộng đồng nhưng việc sử dụng thuốc lá vẫn là nguyên nhân lớn nhất gây ra bệnh tật và tử vong sớm có thể phòng ngừa được. Hàng năm, hút thuốc lá dẫn đến ước tính 443.000 ca tử vong sớm, trong đó có khoảng 49.400 trường hợp xảy ra ở những người không hút thuốc do tiếp xúc với khói thuốc thụ động (SHS) (Jemal A, Bray F, Center MM, và cộng sự, 2011). Trong 5 năm qua, đã có nhiều tiến bộ trong việc giảm sử dụng thuốc lá ở châu Âu và Hoa Kỳ thông qua các chính sách kiểm soát thuốc lá hiệu quả.

Ảnh. Nói không với thuốc lá (Nguồn: Internet)

Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) là một thỏa thuận siêu quốc gia nhằm bảo vệ các thế hệ hiện tại và tương lai khỏi những hậu quả tàn khốc về sức khỏe, xã hội, môi trường và kinh tế của việc tiêu thụ thuốc lá và phơi nhiễm với khói thuốc lá, bằng cách ban hành một bộ tiêu chuẩn chung nêu rõ các mối nguy hiểm của thuốc lá và hạn chế sử dụng nó dưới mọi hình thức trên toàn thế giới (Tổ chức Y tế Thế giới, 2008). Vì mục đích này, các điều khoản của hiệp ước bao gồm các quy tắc chi phối việc sản xuất, bán, phân phối, quảng cáo và đánh thuế thuốc lá. Tuy nhiên, việc thực hiện đầy đủ điều ước và hầu hết các nghĩa vụ của nó vẫn còn kém (Joossens L, Raw M. 2013).

Việc thực hiện hoạt động kiểm soát thuốc lá ở 53 quốc gia thuộc khu vực châu Âu của WHO đã được phân tích (Tổ chức Y tế Thế giới, 2014). Đánh giá đưa ra một bức tranh hỗn hợp và tỷ lệ thực hiện thấp ở một số chỉ số: 25 quốc gia tăng thuế thuốc lá, chỉ 14 quốc gia có luật về nơi công cộng không hút thuốc, chỉ 7 quốc gia cấm quảng cáo, khuyến mãi và tài trợ. Điều này nêu bật cả khó khăn trong việc đưa các thỏa thuận quốc tế vào thực tế và có lẽ là áp lực từ các tổ chức vận động hành lang về thuốc lá trong việc trì hoãn và trì hoãn các biện pháp kiểm soát thuốc lá hiệu quả. Tình trạng nghiện thuốc lá ở các quốc gia thuộc Khu vực Châu Phi, nơi xảy ra nạn dịch thuốc lá vì nhiều lí do, bao gồm cả việc thiếu kinh phí để thực hiện các biện pháp phòng ngừa, là một nguyên nhân gây lo ngại (Tổ chức Y tế Thế giới, 2019).

Trong số các biện pháp can thiệp chính sách đã được chứng minh, biện pháp kiểm soát thuốc lá được sử dụng nhiều nhất là tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm thuốc lá. Trong khi chính phủ tăng thuế, các công ty thuốc lá thường tăng giá để bảo toàn lợi nhuận và giá cao hơn sẽ ngăn cản việc tiêu thụ. Đáng chú ý, mức tiêu dùng giảm nhiều hơn ở những người trẻ và có thu nhập thấp hơn, do đó có khả năng bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương hơn (Tổ chức Y tế Thế giới, 2014). Các chính sách kiểm soát thuốc lá phi giá khác đã được thực hiện, chẳng hạn như cấm hút thuốc ở nơi làm việc, cũng như những không gian nơi mọi người sống, ăn uống và tham gia các hoạt động giải trí, nhằm mục đích bảo vệ sức khỏe cho cả những người không hút thuốc. Hơn nữa, để nâng cao kiến ​​thức, thái độ và hành vi của một bộ phận lớn người lớn và thanh thiếu niên, nhiều dự án đã được thực hiện thông qua các phương tiện thông tin đại chúng và trong bối cảnh trường học, như một phương tiện truyền tải các thông điệp y tế phòng ngừa, chủ yếu để hạn chế việc bắt đầu và thúc đẩy việc cai thuốc lá.

Tài liệu tham khảo

1) Tổ chức Y tế Thế giới (2019). Báo cáo về đại dịch thuốc lá toàn cầu. Geneva: Tổ chức Y tế Thế giới. 

2) Jemal A, Bray F, Center MM, và cộng sự (2011). Thống kê ung thư toàn cầu. Phòng khám Ung thư CA J 2011; 61 :69-90. 10.3322/caac.20107

3) Tổ chức Y tế Thế giới (2008). Công ước khung về kiểm soát thuốc lá. Geneva: Tổ chức Y tế Thế giới,  

4) Joossens L, Raw M. (2013) Thang đo kiểm soát thuốc lá năm 2013 ở Châu Âu. Brussels: Hiệp hội các Liên đoàn Ung thư Châu Âu. 

5) Tổ chức Y tế Thế giới. Hướng dẫn thực hiện Điều 6 của WHO FCTC. Geneva: Tổ chức Y tế Thế giới, 2014. 

Nguyễn Huy Hồng lược dịch

(Nguồn: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/)