Hút thuốc có hại như thế nào với cơ thể của bạn

Hút thuốc lá gây ra nhiều ca tử vong ở Mỹ mỗi năm hơn những trường hợp sau cộng lại:

- Tai nạn giao thông.

- Sử dụng rượu hoặc ma túy bất hợp pháp.

- Sự cố liên quan đến súng.

Thuốc lá chứa chất độc hại ảnh hưởng tới sức khỏe con người. Hai trong số các chất độc này là:

- Cacbon monoxit: Khói thải ô tô cũng tạo ra chất này và có thể gây tử vong nếu dùng với liều lượng lớn. Nó thay thế oxy trong máu và làm các cơ quan thiếu oxy, khiến chúng không thể hoạt động bình thường.

- Tar: Đây là một chất dính màu nâu bao phủ phổi và ảnh hưởng đến hô hấp.

Mặc dù số liệu thống kê đáng báo động nhưng điều quan trọng cần nhớ là việc bỏ hút thuốc sẽ làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây, là những tác động của việc hút thuốc lên các bộ phận khác nhau của cơ thể.

Não

Thuốc lá có thể làm tăng khả năng bị đột quỵ lên 2-4 lần. Đột quỵ có thể gây tổn thương não và tử vong. Một cách mà đột quỵ có thể gây chấn thương não là do chứng phình động mạch não, xảy ra khi thành mạch máu yếu đi và tạo ra một chỗ phình. Chỗ phình này có thể vỡ ra và gây xuất huyết, có thể dẫn đến đột quỵ.

Tim mạch

Hóa chất trong khói thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim và bệnh tim mạch. Hút thuốc gây xơ vữa động mạch, đó là khi mảng bám tích tụ trong máu và dính vào thành động mạch. Điều này làm cho chúng hẹp hơn, làm giảm lưu lượng máu và tăng nguy cơ đông máu. Hút thuốc cũng làm tổn thương các mạch máu, khiến chúng dày hơn và hẹp hơn. Điều này khiến máu khó lưu thông hơn, đồng thời cũng làm tăng huyết áp và nhịp tim.

Hút thuốc có liên quan đến các tình trạng tim mạch sau:

- Bệnh tim mạch vành - một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu.

- Hút thuốc làm tăng gấp đôi nguy cơ đau tim.

- Tắc nghẽn làm giảm lưu lượng máu đến da và chân.

- Đột quỵ do cục máu đông hoặc vỡ mạch máu trong não.

Ngay cả những người hút thuốc hút 5 điếu thuốc trở xuống mỗi ngày cũng có thể phát triển các dấu hiệu sớm của bệnh tim mạch. Carbon monoxide và nicotin làm cho tim hoạt động mạnh hơn và nhanh hơn. Điều này có nghĩa là hút thuốc khiến việc tập thể dục trở nên khó khăn hơn. Việc thiếu tập thể dục càng làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe.

Xương

Theo Viện Y tế Quốc gia (Mỹ), hút thuốc làm giảm mật độ xương, khiến xương yếu và dễ gãy hơn. Hút thuốc cũng có thể làm giảm quá trình lành xương sau khi bị gãy xương. Các nhà nghiên cứu khó có thể nói liệu đây là tác động trực tiếp của việc hút thuốc hay do các yếu tố nguy cơ khác phổ biến ở những người hút thuốc. Chúng bao gồm trọng lượng cơ thể thấp hơn và tập thể dục ít hơn. Điều này có thể ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn nam giới. Phụ nữ dễ bị loãng xương và gãy xương hơn. Bỏ hút thuốc, ngay cả khi đã lớn tuổi, có thể giúp hạn chế tình trạng mất xương do hút thuốc.

Hệ miễn dịch

Hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể chống lại nhiễm trùng và bệnh tật. Theo một nghiên cứu năm 2017, hút thuốc làm giảm chức năng miễn dịch và gây viêm trong cơ thể. Điều này có thể dẫn đến các tình trạng tự miễn dịch, bao gồm:

- Bệnh Crohn.

- Viêm khớp dạng thấp.

- Viêm loét đại tràng.

- Bệnh lupus ban đỏ hệ thống.

Hút thuốc cũng có liên quan đến bệnh tiểu đường loại 2.

Phổi

Phổi có lẽ là cơ quan dễ bị ảnh hưởng nhất bởi thuốc lá. Thường phải mất nhiều năm trước khi một người nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào của bệnh phổi liên quan đến hút thuốc lá. Điều này có nghĩa là mọi người có thể không nhận được chẩn đoán cho đến khi bệnh khá nặng. Hút thuốc có thể tác động đến phổi theo nhiều cách. Lý do chính là hút thuốc làm tổn thương đường thở và túi khí - được gọi là phế nang trong phổi.

Ba trong số các bệnh về phổi liên quan đến hút thuốc phổ biến nhất là:

- Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). COPD là một căn bệnh lâu dài. Nó gây ra thở khò khè, khó thở và tức ngực. COPD là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba ở Hoa Kỳ.

- Viêm phế quản mãn tính. Viêm phế quản mãn tính xảy ra khi đường thở tiết ra quá nhiều chất nhầy. Điều này dẫn đến tình trạng ho kéo dài và viêm đường hô hấp. Theo thời gian, mô sẹo và chất nhầy có thể chặn hoàn toàn đường thở và gây nhiễm trùng.

- Khí phổi thủng là một loại COPD làm giảm số lượng phế nang và phá vỡ các bức tường giữa chúng. Điều này gây khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi và theo thời gian, một người có thể cần phải đeo mặt nạ dưỡng khí.

Các bệnh về phổi khác do hút thuốc gây ra bao gồm viêm phổi, hen suyễn và bệnh lao.

Miệng

Hút thuốc có thể có một số ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng và có thể gây ra:

- Chứng hôi miệng.

- Răng ố vàng.

- Khô miệng.

- Giảm cảm giác ngon miệng.

Hút thuốc kích thích các mô nướu. Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) tuyên bố rằng hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh nướu răng, có thể gây ra chứng hôi miệng.

Sinh sản

Hút thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thống sinh sản và khả năng sinh sản. Phụ nữ hút thuốc có thể khó mang thai hơn. Ở nam giới, hút thuốc có thể gây bất lực do làm tổn thương các mạch máu ở dương vật. Hút thuốc cũng có thể làm hỏng và ảnh hưởng đến số lượng tinh trùng. Theo một số nghiên cứu, nam giới hút thuốc có số lượng tinh trùng thấp hơn những người không hút thuốc.

Hút thuốc khi mang thai làm tăng một số rủi ro cho em bé, bao gồm:

- Sinh non.

- Sảy thai.

- Cân nặng khi sinh thấp.

- Hội chứng trẻ sơ sinh chết đột ngột.

- Bệnh trẻ sơ sinh.

Da

Hút thuốc làm giảm lượng oxy có thể đến được da. Điều này đẩy nhanh quá trình lão hóa và có thể khiến da trở nên xỉn màu hoặc xám xịt.

Hút thuốc có thể gây ra:

- Nếp nhăn trên khuôn mặt, đặc biệt là xung quanh môi.

- Trùng mí mắt rộng.

- Màu da không đồng đều, chẳng hạn như tông màu vàng hoặc xám.

- Da khô, thô ráp.

- Vàng tạm thời ở ngón tay và móng tay.

Hút thuốc làm giảm tốc độ lành vết thương trên da, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng da và làm tăng mức độ nghiêm trọng của các tình trạng da, bao gồm cả bệnh vẩy nến.

Hút thuốc và nguy cơ ung thư

Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư. Theo Viện Ung thư Quốc gia (Mỹ), khói thuốc lá chứa khoảng 7.000 hóa chất, trong đó ít nhất 69 loại có thể gây ung thư. Số liệu từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cho biết hút thuốc lá gây ra khoảng 30% tổng số ca tử vong do ung thư ở Hoa Kỳ và 80% tổng số ca tử vong do ung thư phổi. Ung thư phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư ở cả nam và nữ. Đây là một trong những bệnh khó điều trị nhất.

Hút thuốc là yếu tố nguy cơ gây ra các bệnh ung thư sau:

- Miệng.

- Thanh quản hoặc vòm miệng.

- Họng hoặc cổ họng.

- Thực quản, ống nối miệng và dạ dày.

- Thận.

- Cổ tử cung.

- Gan.

- Bọng đái.

- Tuyến tụy.

- Bụng.

- Đại tràng.

- Bệnh bạch cầu dòng tủy.

Xì gà, thuốc lào, thuốc lá bạc hà, thuốc lá nhai và các dạng thuốc lá khác đều gây ung thư và các vấn đề sức khỏe khác. Không có cách nào an toàn để sử dụng thuốc lá.

Lợi ích của việc bỏ thuốc lá

Việc bỏ hút thuốc làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh và tử vong. Rủi ro càng giảm khi người ta kiêng hút thuốc càng lâu. Trên thực tế, một số nghiên cứu cho thấy việc bỏ thuốc trước tuổi 40 giúp giảm khoảng 90% nguy cơ tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc lá.

Lợi ích sức khỏe của việc bỏ thuốc lá:

- Nguy cơ tim mạch: Sau 1 năm bỏ thuốc, nguy cơ bị đau tim giảm mạnh.

- Đột quỵ: Trong vòng 2-5 năm, nguy cơ đột quỵ giảm xuống một nửa so với người không hút thuốc.

- Ung thư: Nguy cơ ung thư miệng, cổ họng, thực quản và bàng quang giảm một nửa trong vòng 5 năm kể từ khi bỏ thuốc và 10 năm đối với ung thư phổi.

Ngay sau khi bỏ thuốc, mọi người có thể cảm thấy những lợi ích sức khỏe sau đây được cải thiện đáng kể và đóng vai trò như lời nhắc nhở về những lợi ích sức khỏe mà việc bỏ thuốc có thể mang lại:

- Hơi thở trở nên dễ dàng hơn.

- Ho và thở khò khè hàng ngày giảm dần rồi biến mất.

- Khứu giác và vị giác trở nên tốt hơn.

- Tập thể dục và hoạt động trở nên dễ dàng hơn.

- Lưu thông đến bàn tay và bàn chân được cải thiện.

Mặc dù việc bỏ thuốc có thể gây căng thẳng nhưng mọi người thường bắt đầu nhận thấy mức độ căng thẳng hàng ngày của họ giảm nhiều so với khi họ hút thuốc trong vòng 6 tháng hoặc lâu hơn. Bỏ hút thuốc là một hành trình khác nhau đối với mỗi người và những gì hiệu quả với người này không phải lúc nào cũng hiệu quả với người tiếp theo.

Huy Hùng (sưu tầm và tổng hợp)