Thi tốt nghiệp Trung học phổ thông năm 2025: Bao nhiêu môn là hợp lí?

Giảm môn thi, giảm áp lực người học

Năm 2025 là năm đầu tiên, lứa học sinh theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 thi tốt nghiệp THPT. Vì vậy, số môn thi, cách thức tổ chức thi tốt nghiệp THPT năm 2025 đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của học sinh, phụ huynh và các nhà trường.

Thông tin về phương án tổ chức kì thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025, PGS.TS Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lí chất lượng (Bộ GD-ĐT) cho biết, kì thi từ năm 2025 sẽ tổ chức thi theo môn, gồm: Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Địa lí, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ; trong đó một số môn bắt buộc và một số môn lựa chọn.

Nội dung thi bám sát mục tiêu của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, chủ yếu là chương trình lớp 12. Đề thi theo hướng tăng cường đánh giá năng lực, phù hợp với quy định và lộ trình triển khai chương trình mới. 

Môn Ngữ văn thi theo hình thức tự luận; các môn còn lại thi theo hình thức trắc nghiệm. Ngân hàng câu hỏi thi và đề thi cho tất cả các môn được xây dựng theo định hướng chú trọng đánh giá năng lực.

Bộ GD-ĐT đang thực hiện lấy ý kiến khảo sát phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2025. Theo đó, Bộ tiếp tục xin ý kiến các địa phương, chuyên gia về số lượng môn thi phù hợp với kì thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 theo ba phương án.

Phương án 4+2 là thí sinh thi 4 môn bắt buộc (Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ, Lịch sử) và 2 môn tự chọn. Phương án 3+2 là thi bắt buộc 3 môn (Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ) và 2 môn tự chọn. Phương án 2+2 gồm 2 môn thi bắt buộc (Toán, Ngữ văn) và 2 môn tự chọn.

Như vậy, quá trình khảo sát có đề xuất thêm phương án chỉ thi 2 môn thi bắt buộc và 2 môn tự chọn (bao gồm cả Ngoại ngữ và Lịch sử).

Theo Bộ GD-ĐT, phương án 2+2 có ưu điểm là giảm áp lực thi cử cho học sinh và giảm chi phí cho gia đình học sinh và cả xã hội (thí sinh chỉ thi 4 môn, hiện nay 6 môn). Số buổi thi 13 buổi, giảm 1 số buổi thi so với hiện nay.

Phương án này cũng không gây nên sự mất cân bằng giữa các tổ hợp tuyển sinh, phù hợp với định hướng nghề nghiệp của các em. Tạo điều kiện cho học sinh dành thời gian học các môn lựa chọn phù hợp với định hướng nghề nghiệp của các em.

Các phương án đề xuất thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 của Bộ GD-ĐT đang nhận được sự quan tâm của thí sinh. Về phía học sinh và phụ huynh, đa phần đều bày tỏ mong muốn “càng thi ít môn càng tốt”.

Bày tỏ lo lắng khi tới thời điểm này, Bộ GD-ĐT vẫn chưa chốt phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2025, em Nguyễn Quỳnh Nga, học sinh lớp 11, Trường THPT Phùng Khắc Khoan (Hà Nội) hy vọng, Bộ sẽ giảm số môn thi bắt buộc để không gây ảnh hưởng đến việc định hướng học tập. Còn em Bùi Bảo Ngọc, học sinh lớp 11, Trường THPT Nguyễn Huệ (Hà Nội) cho rằng: “Chúng em sẽ giảm bớt áp lực và có thời gian ôn thi kĩ càng hơn khi Bộ GD-ĐT quyết định giảm bớt môn thi bắt buộc”.

Em Trịnh Minh Châu, học sinh lớp 11 Trường THPT Nguyễn Huệ (Hà Nội) cho hay: “Giảm bớt một môn thi bắt buộc sẽ giảm bớt một áp lực, chúng em sẽ có thêm thời gian ôn các môn thi kĩ càng hơn”.

Tương tự, em Dương Quỳnh Nhi, học sinh lớp 11, Trường THPT Phùng Khắc Khoan (Hà Nội) bày tỏ lo lắng khi tới thời điểm này, Bộ GD-ĐT chưa chốt phương án cho kì thi tốt nghiệp THPT năm 2025. Nhi hy vọng, Bộ sẽ giảm số môn thi bắt buộc để không gây ảnh hưởng đến việc định hướng học tập.

Chuyên gia nói gì?

Theo ông Đỗ Văn Lợi, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Hải Phòng, những năm trở lại đây, nhiều thí sinh có xu hướng chọn bài thi Khoa học xã hội, có tỉnh tỷ lệ này lên tới 70-80%. Tại Hải Phòng có đến 2/3 chọn bài thi Khoa học xã hội. Thế nên, nếu thi tốt nghiệp THPT theo phương án 4+4, tức là thêm Lịch sử là môn thi bắt buộc thì sự mất cân bằng giữa số lượng chọn tổ hợp các môn Xã hội và tổ hợp các môn Tự nhiên của học sinh sẽ ngày càng tăng lên.

Tương tự, ông Nguyễn Tân, Giám đốc Sở GD-ĐT Thừa Thiên Huế cho rằng, nếu Lịch sử là môn thi bắt buộc thì sẽ rất thiệt thòi cho học sinh lựa chọn tổ hợp các môn Tự nhiên ở bậc THPT. Vì thế, 3 môn bắt buộc Toán, Văn, Ngoại ngữ và thêm 2 môn tự chọn là hợp lí.

Về 3 phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025, TS Nguyễn Tùng Lâm, Phó chủ tịch Hội Khoa học Tâm lí Giáo dục Việt Nam bày tỏ quan điểm không đồng tình với phương án 4+2, tức là tăng một môn thi bắt buộc là môn Lịch sử.

Theo TS. Nguyễn Tùng Lâm, Chính phủ đã yêu cầu Bộ GD-ĐT sớm nghiên cứu, công bố phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 bảo đảm gọn nhẹ, hiệu quả, thiết thực, giảm áp lực, giảm chi phí và tạo sự đồng thuận xã hội. Trong khi đó, nếu tăng thêm một môn thi bắt buộc sẽ tăng thêm áp lực cho học sinh, tâm lí thi cử sẽ nặng nề hơn.

Mặt khác, hiện nay, học sinh theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 có xu hướng lựa chọn tổ hợp các môn Xã hội nhiều. Nếu Lịch sử trở thành môn thi bắt buộc, TS. Nguyễn Tùng Lâm e ngại sẽ dẫn tới gia tăng tình trạng mất cân đối giữa học sinh chọn môn Tự nhiên và môn Xã hội. Ông Lâm cho rằng: “Thay vì thay đổi số môn thi, kì thi tốt nghiệp THPT nên đổi mới cách thức tổ chức. Trong tương lai xây dựng phương án trao quyền tự chủ tổ chức thi cho các nhà trường, các địa phương, làm sao để thầy dạy tốt, trò học tốt, đi tới chất lượng thật”.

TS. Lê Viết Khuyến, Phó chủ tịch Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam chỉ ra thực tế, tại các vùng miền hiện nay đang có sự chưa đồng đều về học lực môn Tiếng Anh. Sau mỗi kì thi tốt nghiệp THPT, phổ điểm thi môn này thể hiện rõ sự chênh lệch giữa học sinh vùng đô thị và học sinh vùng sâu, vùng xa, vùng nông thôn.

Thế nên, trước mắt, TS Lê Viết Khuyến đồng tình với phương án 2+2 để tạo sự công bằng cho các thí sinh. Còn về lâu dài, khi kết quả học ngoại ngữ của học sinh có sự đồng đều giữa các vùng miền thì kì thi nên tổ chức theo phương án 3+2.

TS. Lê Viết Khuyến nêu quan điểm, Bộ GD-ĐT nên bám theo tinh thần của Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo. Một trong những nhiệm vụ và giải pháp mà Nghị quyết 29 đặt ra là đổi mới phương thức thi và công nhận tốt nghiệp THPT theo hướng giảm áp lực và tốn kém cho xã hội mà vẫn bảo đảm độ tin cậy, trung thực, đánh giá đúng năng lực học sinh, làm cơ sở cho việc tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học.

Thu Hoài