Bồi dưỡng nguồn nhân lực GD-ĐT trong xây dựng nông thôn mới: Dấu ấn và tầm nhìn phát triển

Tỷ lệ phổ cập giáo dục tăng trưởng mạnh, nhiều mô hình bồi dưỡng nhân lực phát huy hiệu quả

Tại Thanh Hóa, công tác phổ cập giáo dục đạt nhiều kết quả nổi bật: gần 87% trường đạt chuẩn quốc gia, 100% xã hoàn thành phổ cập giáo dục ở các cấp. Đặc biệt, toàn bộ xã, phường, thị trấn đều đạt chuẩn phổ cập mầm non cho trẻ 5 tuổi; phổ cập tiểu học mức độ 3; phổ cập THCS mức độ 2. Có tới 555 đơn vị (99,46%) đạt phổ cập THCS mức độ 3 – mức cao nhất hiện nay. Bên cạnh đó, tất cả địa phương đều đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 và được xếp loại “Cộng đồng học tập cấp xã” từ loại khá trở lên.

Công tác phổ cập giáo dục tại nhiều tỉnh/ thành phố đạt kết quả nổi bật. Ảnh: Bộ Giáo dục và Đào tạo

Song song với việc củng cố chất lượng giáo dục, ngành GDĐT tỉnh Thanh Hóa còn triển khai các phong trào thi đua như “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh”, hay phong trào “Dạy tốt – học tốt”. Những hoạt động này không chỉ tạo môi trường giáo dục tích cực mà còn góp phần bồi dưỡng phẩm chất, ý thức cộng đồng của đội ngũ nhà giáo – nhân tố quan trọng trong nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại địa phương.

Tại Tuyên Quang, ngành giáo dục đã xây dựng kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ quản lý và giáo viên theo hướng đáp ứng yêu cầu thực tiễn của giai đoạn mới, đồng thời phù hợp với tiêu chuẩn trường chuẩn quốc gia. Tỉnh tập trung nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, giáo dục mũi nhọn; triển khai hiệu quả Chương trình Giáo dục phổ thông mới; đẩy mạnh xã hội hóa nhằm bổ sung nguồn lực đầu tư cho cơ sở giáo dục; sắp xếp mạng lưới trường lớp theo hướng hợp lý, đồng bộ và hiệu quả.

Tại Quảng Trị, công tác phổ cập giáo dục và xóa mù chữ tiếp tục được duy trì ổn định: củng cố chất lượng biết chữ mức độ 1; từng bước nâng cao tỉ lệ biết chữ mức độ 2 cho người lớn trong độ tuổi 15 - 60 tuổi. Tỉnh đã đạt chuẩn phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi, mức độ 3 ở phổ cập giáo dục bậc tiểu học và mức độ 1 phổ cập giáo dục ở THCS. Dự kiến đến cuối năm 2025, 70% trường học đạt chuẩn quốc gia. Toàn tỉnh hiện có 75 xã đạt tiêu chí Trường học, 95 xã đạt tiêu chí Giáo dục và Đào tạo, trong đó 75 xã đồng thời đạt cả hai tiêu chí; 4 huyện hoàn thành tiêu chí Giáo dục – những con số cho thấy sự nỗ lực đồng bộ giữa các cấp, các ngành.

Đánh giá toàn diện kết quả thực hiện và những thách thức còn tồn tại

Tại Hội nghị tổng kết các nội dung GD&ĐT thuộc Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới (NTM) tổ chức vào tháng 9 vừa qua tại Đà Nẵng, Bộ GD&ĐT cho biết: sau 5 năm triển khai, nhiều chỉ tiêu trọng yếu đã được hoàn thành và vượt mức. Hệ thống cơ sở vật chất trường học tiếp tục được đầu tư nâng cấp; công tác phổ cập và xóa mù chữ được duy trì ổn định, tạo nền tảng quan trọng cho phát triển giáo dục ở khu vực nông thôn.

Hệ thống cơ sở, vật chất trường học tại nhiều nơi đã được đầu tư, nâng cấp. Ảnh: báo Nhân dân

Cả nước hiện 100% tỉnh, thành đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học và THCS, trong đó 64% địa phương đạt chuẩn tiểu học mức độ 3. Riêng năm học 2024–2025, tỷ lệ huy động học sinh tiểu học đúng độ tuổi đạt 99,7%; tỷ lệ học sinh hoàn thành tiểu học tiếp tục học THCS đạt 98,23%. Ở vùng khó khăn, tất cả các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên đều duy trì chuẩn phổ cập mầm non 5 tuổi; tỷ lệ huy động trẻ ra lớp đạt 98–100%. Chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng được cải thiện rõ rệt, với 97,7% trẻ học 2 buổi/ngày và 95,1% trẻ ăn bán trú.

Công tác xóa mù chữ cũng ghi dấu nhiều chuyển biến tích cực. Tỷ lệ người biết chữ trong nhóm 15–60 tuổi tăng từ 97,85% (2021) lên 99,1% (2025); 84% xã đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2. Trong 5 năm, hơn 261.000 người đã tham gia các lớp xóa mù chữ, cùng với sự vào cuộc hiệu quả của mạng lưới trung tâm học tập cộng đồng và các cơ sở giáo dục thường xuyên.

Song song với phổ cập, đào tạo nghề cho lao động nông thôn là điểm sáng đáng chú ý: gần 300.000 lao động được hỗ trợ học nghề trong giai đoạn 2021–2025; hơn 1.200 chương trình đào tạo được xây dựng và 76 bộ chuẩn nghề nghiệp được ban hành. Hàng nghìn cán bộ quản lý, giáo viên được bồi dưỡng, góp phần tạo chuyển biến về chất lượng nhân lực nông thôn.

Công tác truyền thông, nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò của giáo dục được triển khai đồng bộ, lan tỏa tinh thần học tập suốt đời và huy động hiệu quả nguồn lực xã hội.

Song, mặc dù đạt nhiều kết quả nổi bật, ngành giáo dục vẫn đối diện những vấn đề mang tính hệ thống: sự chênh lệch giữa các vùng miền còn lớn; nhiều địa phương khó khăn chưa đảm bảo nguồn lực để duy trì và nâng cao chất lượng phổ cập; công tác bồi dưỡng giáo viên không đồng đều; đội ngũ ở vùng sâu, vùng xa còn hạn chế cơ hội tham gia các khóa đào tạo chất lượng cao.

Một số trường nông thôn dù được cải thiện cơ sở vật chất nhưng vẫn chưa đạt chuẩn quốc gia theo yêu cầu mới. Bài toán duy trì nhân sự đã qua bồi dưỡng, đặc biệt ở vùng khó khăn, vẫn là thách thức khi nguồn lực địa phương còn hạn chế.

Định hướng giai đoạn 2026–2030: Huy động nguồn lực, phát huy giải pháp đồng bộ

Giai đoạn 2026–2030, Bộ GD&ĐT đặt mục tiêu tạo bước chuyển mạnh mẽ trong thực hiện Chương trình MTQG về xây dựng NTM: hiện đại hóa giáo dục, phát triển phẩm chất – năng lực người học, mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục bình đẳng cho mọi người, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo Thứ trưởng Lê Tấn Dũng, để đạt mục tiêu này, ngành giáo dục cần: Hoàn thiện hệ thống pháp luật, trong đó sửa đổi ba luật quan trọng về giáo dục; đổi mới quản lý theo hướng kiến tạo, tăng cường ứng dụng khoa học – công nghệ. Nhân rộng mô hình hiệu quả, đẩy mạnh đào tạo nghề, đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục. Tăng cường giám sát, đánh giá, bảo đảm các tiêu chí vừa phù hợp thực tế, vừa mang tính thúc đẩy.

Trong công tác đầu tư, các chương trình MTQG cần được tích hợp để tránh chồng chéo và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực. Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo được xem là cú hích quan trọng giúp tháo gỡ nhiều điểm nghẽn, mở rộng không gian phát triển cho giáo dục.

Ngoài ra, có thể cân nhắc thêm các giải pháp bồi dưỡng giáo viên theo hướng chuyên sâu hơn, tập trung vào kỹ năng mới: đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ, giáo dục STEAM, quản lý trường học hiện đại. Các trung tâm bồi dưỡng địa phương sẽ được phát triển gắn với trường học để tăng tính thực tiễn và giảm chi phí.

Bên cạnh đó, hợp tác công tư tiếp tục là động lực quan trọng, huy động doanh nghiệp và tổ chức xã hội tham gia đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, cũng như hỗ trợ bồi dưỡng giáo viên. Cùng với đó, công tác đánh giá sau bồi dưỡng nên được chuẩn hóa: báo cáo định kỳ, khảo sát áp dụng phương pháp mới, đo lường tác động đến chất lượng dạy học.

Đặc biệt, dành ưu tiên cao nhất cho các xã khó khăn, vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số: bồi dưỡng lưu động, trực tuyến; hỗ trợ kinh phí; tăng cường đội ngũ cốt cán để bảo đảm tính bền vững. Nếu các giải pháp này được triển khai đồng bộ, hiệu quả, giáo dục tại các địa phương sẽ có điều kiện tạo bước đột phá mới – không chỉ đáp ứng tiêu chí NTM mà còn trở thành trụ cột cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững trong giai đoạn tới.

Thảo Ly

Tài liệu tham khảo:

https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx%3FItemID=11186

https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx/news%20wingo%20esim?ItemID=11105