Hướng đến giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ trường phổ thông dân tộc nội trú

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 đã thể hiện rõ nét sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với sự nghiệp giáo dục, đặc biệt tại các vùng dân tộc thiểu số, miền núi và các địa bàn khó khăn. Đây là minh chứng cụ thể cho việc hiện thực hóa Nghị quyết số 88/2019/QH14 của Quốc hội và Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.

Cơ sở vật chất được đầu tư mạnh mẽ

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 với 3 tiểu dự án do Bộ GDĐT chủ trì. Sau 5 năm ghi nhận nhiều kết quả tích cực, trong đó, hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú và trường phổ thông có học sinh bán trú được củng cố; cơ sở vật chất được nâng cấp, bảo đảm điều kiện ăn ở, học tập an toàn, sạch sẽ...

Thầy và trò Trường PTDTBT Tiểu học Làng Mô, xã Tủa Sín Chải (tỉnh Lai Châu) gìn giữ văn hóa dân tộc trong trường học. Ảnh: Báo Lai Châu

Tính đến hết 31/3/2025, các trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú, trường phổ thông có học sinh ở bán trú được đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị như sau: 1.104 phòng công vụ giáo viên; 5.658 phòng ở cho học sinh bán trú, nội trú; 373 phòng quản lý học sinh bán trú, nội trú; 444 nhà ăn và nhà bếp; 325 nhà kho chứa lương thực; 875 công trình vệ sinh, nước sạch; 245 nhà sinh hoạt, giáo dục văn hóa dân tộc; 5.068 phòng học thông thường và phòng học bộ môn; 1.023 công trình phụ trợ khác (sân chơi, bãi tập, vườn ươm cây...); mua sắm 735.404 trang thiết bị dạy học; đầu tư 1 trường dân tộc nội trú cho huyện có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống nhưng chưa có hoặc phải đi thuê địa điểm để hoạt động (Trường PTDTNT THCS Con Cuông, tỉnh Nghệ An).

Đại diện lãnh đạo Sở GDĐT tỉnh Đắk Lắk cho biết, thời gian qua, tỉnh đã nâng cấp 18 trường phổ thông dân tộc nội trú/dân tộc bán trú/trường có học sinh bán trú, mở lớp xóa mù chữ; sau đầu tư, cơ sở vật chất đạt mức độ 1, đáp ứng Chương trình GDPT 2018. Cùng với đó, bồi dưỡng, tập huấn cho giáo viên, cán bộ tư vấn; mở 92 lớp nghề, tổ chức 10 phiên tư vấn việc làm cho hơn 6.000 lượt.

Thứ trưởng Bộ GDĐT Lê Tấn Dũng nhấn mạnh: thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ là trách nhiệm, nghĩa vụ mà còn là tình cảm sâu sắc, là “mệnh lệnh từ trái tim” với tính nhân văn cao cả.

Hướng đến giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ

Từ quá trình cải thiện cơ sở vật chất, trường lớp học và đầu tư thiết bị, phương tiện dạy học, hệ thống các trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn có điều kiện để nâng cao chất lượng đội ngũ quản lý, năng lực chuyên môn của đội ngũ giáo viên và nhân viên trường học. Đồng thời, đây cũng là điều kiện thu hút đội ngũ nhà giáo vững chân với trường học, với nghề, thu hút giáo viên có trình độ cao, có tâm huyết đến với giáo dục vùng khó.

Mặc dù đạt nhiều dấu ấn nhưng dự án 5.1 cũng còn nhiều tồn tại, hạn chế. Bên cạnh việc 9 địa phương giao đủ kế hoạch vốn cả giai đoạn 2021 - 2025, còn 33 địa phương chưa giao đủ kế hoạch vốn, cá biệt có địa phương đến thời điểm 31/3/2025 chưa phân bổ vốn để đơn vị chủ trì triển khai các nhiệm vụ được giao. Nhiều sở GDĐT chưa tiến hành rà soát những điểm nóng, bức xúc, thiếu cơ sở vật chất, trang thiết bị bàn ghế, đồ dùng... cho học sinh nội trú, bán trú theo thứ tự ưu tiên, để bố trí vốn đúng đối tượng thụ hưởng theo hướng dẫn của Bộ GDĐT…

Ông Nguyễn Thành Long, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Hà Nội (Ba Vì, Hà Nội), đánh giá Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, định hướng giai đoạn 2026 - 2030 trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo đã đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người dân, trong đó có đối tượng học sinh dân tộc nội trú và bán trú.

Các trường dân tộc nội trú và bán trú đã nhận được sự đầu tư để hoàn thiện cơ sở vật chất, hỗ trợ chuyển đổi số, từ đó tiếp cận giáo dục tốt hơn, nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập. Chương trình góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng miền, tạo đà cho sự tăng trưởng dài hạn và xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc.

Ông Long đề xuất, giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng giáo dục trường giáo dục phổ thông dân tộc nội trú, trong đó, tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, điều kiện dạy, học cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; tiếp tục quan tâm đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất, điều kiện dạy, học đáp ứng quy mô giáo dục vùng dân tộc thiểu số, miền núi ngày càng phát triển và yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; chú trọng đầu tư cơ sở vật chất các trường điểm lẻ để tăng quy mô huy động trẻ đến lớp; ưu tiên hoàn thiện mạng lưới các trường phổ thông, bảo đảm đáp ứng nhu cầu đi học của học sinh trong độ tuổi.

Ông Nguyễn Văn Hùng, chuyên gia giáo dục Dân tộc, nguyên Trưởng Tiểu ban giúp việc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 đưa ra đề xuất: Đưa nội dung đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền theo chủ trương của Bộ Chính trị vào Dự án 5.1 giai đoạn 2026 - 2030; tiếp tục củng cố và mở rộng hệ thống các trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú và các trường phổ thông ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi; đầu tư xây dựng mới và bổ sung, nâng cấp cơ sở vật chất cho các trường để đảm bảo tốt việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, nuôi dưỡng và chăm sóc học sinh bán trú, nội trú theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Thông báo Kết luận số 177-TB/VPTW ngày 25/4/2025.

Ông Hùng cũng đề xuất: Bộ GDĐT tổ chức đi khảo sát, đánh giá thực tế tại các địa phương để xây dựng nội dung, mục tiêu, nhiệm vụ và kinh phí đầu tư cho Dự án 5.1 giai đoạn 2026 - 2030 sát với thực tế. Đồng thời Bộ cần ban hành công văn đề nghị các địa phương rà soát thực tế nhu cầu đầu tư tại địa phương mình để có đề xuất phù hợp báo cáo về Bộ GDĐT để tổng hợp; Ủy ban nhân dân các tỉnh cần chỉ đạo sát sao các sở ngành liên quan cùng phối hợp để có đề xuất nội dung đầu tư; mục tiêu, nhiệm vụ và dự trù kinh phí đầu tư cho Dự án 5.1 giai đoạn 2026 - 2030 sát với thực tế, bảo đảm đầu tư đồng bộ, hiệu quả, gắn đầu tư cơ sở vật chất với bồi dưỡng, nâng cao trình độ, năng lực đội ngũ quản lý, giáo viên và nhân viên trường học.

Thanh Nga