Tăng yêu cầu đầu vào ngành Luật

Yêu cầu từ thực tiễn

Nhiều năm qua, việc áp dụng điểm sàn đại học đã được triển khai cho ngành Sư phạm (từ năm 2018) và mở rộng sang nhóm ngành sức khoẻ ( từ năm 2019) vì tính đặc thù của hai lĩnh vực, ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng giáo dục phổ thông và sức khoẻ cộng đồng. Bối cảnh mới yêu cầu ngành Giáo dục cần tiếp tục chuẩn hoá các ngành đào tạo gắn với hệ thống pháp luật, tư pháp và quản trị quốc gia. Theo Quyết định số 3027/QĐ-BGDĐT về Kế hoạch triển khai công tác tuyển sinh năm 2026, mùa tuyển sinh tới sẽ là lần đầu tiên Bộ Giáo dục và Đào tạo áp dụng điểm sàn đối với nhóm ngành pháp luật. Dự kiến, ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào các ngành đào tạo giáo viên, lĩnh vực sức khoẻ, pháp luật sẽ được công bố vào 8/7/2025.

Theo kế hoạch, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ công bố ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào đối với khối ngành pháp luật, với mục tiêu thống nhất chất lượng tuyển sinh trong toàn hệ thống và bảo đảm rằng sinh viên theo học ngành này đạt mức năng lực tối thiểu. Việc áp dụng điểm sàn cho ngành luật là phù hợp với xu thế, đồng thời không gây biến động lớn trong thực tế tuyển sinh. Ví dụ, với những trường có truyền thống đào tạo luật như Trường Đại học Luật - Đại học Huế, Trường Đại học Kinh tế - Luật (ĐHQG Thành phố Hồ Chí Minh) duy trì điểm chuẩn dao động từ 21-22 điểm, vì vậy yêu cầu điểm sàn sẽ không ảnh hưởng nhiều đến khả năng tuyển sinh của trường.

Không chỉ siết chặt đầu vào, chuẩn chương trình đào tạo ngành luật cũng được Bộ GDĐT quy định tại Quyết định 678/QĐ-BGDĐT, yêu cầu chương trình phải đảm bảo tối thiểu 120 tín chỉ với cấu trúc và nội dung đáp ứng chuẩn đầu ra. Quy định này đồng thời gắn với yêu cầu về đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, công bố khoa học và điều kiện đảm bảo chất lượng.

Sinh viên Khoa Luật Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Mính  thực hành phiên toà giả định (Ảnh: website Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh)

Ngành Luật là lĩnh vực có vai trò quyết định trong việc vận hành hệ thống pháp quyền và nền quản trị quốc gia. Chất lượng đội ngũ làm nghề luật không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống tư pháp mà còn tác động rộng tới đời sống kinh tế - xã hội, môi trường kinh doanh và sự minh bạch của thị trường. Vì vậy, việc nâng chuẩn đầu vào là bước đi phù hợp nhằm bảo đảm nguồn nhân lực pháp lý có năng lực tư duy, phân tích và lập luận tốt ngay từ khi bắt đầu đào tạo. Việt Nam đang trong giai đoạn đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền, cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế sâu rộng. Điều này kéo theo nhu cầu lớn về đội ngũ luật sư, chuyên gia pháp chế doanh nghiệp, cố vấn pháp lý quốc tế, chuyên gia sở hữu trí tuệ, chuyên gia pháp lý về thương mại số… Tuy nhiên, sự gia tăng ồ ạt của cơ sở đào tạo ngành luật trong hơn một thập kỷ qua cũng làm nảy sinh lo ngại về chất lượng không đồng đều. Nếu không thiết lập chuẩn tối thiểu, nguy cơ đào tạo tràn lan dẫn đến thừa - thiếu cục bộ.

Kinh nghiệm từ ngành Sư phạm và Y khoa cho thấy việc áp dụng điểm sàn tạo tác động tích cực rõ rệt. Tỷ lệ thí sinh có học lực trung bình thấp vào các ngành này giảm mạnh, trong khi chất lượng nguồn tuyển được cải thiện. Nhiều trường Sư phạm trước đây khó tuyển sinh đã chuyển hướng cải tiến chương trình, tăng cường hợp tác quốc tế và phát triển các ngành đào tạo mới. Ngành luật cũng được kỳ vọng theo xu hướng tương tự.

Kinh nghiệm quốc tế trong đào tạo ngành Luật

Trên thực tế, điểm sàn chỉ là mức ngưỡng tối thiểu. Trên cơ sở đó, mỗi trường vẫn được quyền xây dựng phương thức tuyển sinh, tổ hợp môn và tiêu chí đánh giá riêng. Như vậy, việc quy định ngưỡng chất lượng tối thiểu không làm giảm tính linh hoạt mà còn tạo điều kiện để các trường nâng vị thế, thu hút thí sinh phù hợp.

Việc siết chặt đầu vào ngành luật không phải xu hướng riêng của Việt Nam mà xuất hiện ở hầu hết các quốc gia có nền pháp quyền phát triển.

Tại Hoa Kỳ, để trở thành luật sư, sinh viên phải có bằng cử nhân trước khi học luật, sau đó theo học chương trình Juris Doctor (JD) kéo dài 3 năm. Việc xét tuyển vào các trường luật sử dụng kỳ thi LSAT với yêu cầu rất cao về tư duy logic và phân tích. Những trường luật hàng đầu như Harvard hay Yale duy trì tiêu chuẩn tuyển sinh vô cùng khắt khe.

Tại Anh, sinh viên muốn trở thành luật sư phải trải qua chương trình LLB với các yêu cầu đầu vào cao, tiếp theo là đào tạo chuyên sâu và thực tập nghề bắt buộc. Hội đồng Luật sư (Bar Standards Board) thực hiện kiểm định liên tục và loại bỏ các cơ sở đào tạo không đạt chuẩn.

Nhìn chung, điểm chung của các quốc gia phát triển là đầu vào nghiêm ngặt, chương trình đào tạo có tính thực tiễn cao, hệ thống kiểm định liên tục và yêu cầu chứng chỉ hành nghề sau tốt nghiệp. So với chuẩn quốc tế, việc Việt Nam áp dụng điểm sàn mới phù hợp với tiêu chuẩn học thuật quốc tế.

Việc mở rộng diện áp dụng điểm sàn sang ngành luật từ năm 2026 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực chuẩn hóa giáo dục đại học Việt Nam. Từ sư phạm, y khoa đến pháp luật, các ngành có tầm ảnh hưởng lớn đến xã hội đều phải được xây dựng trên nền tảng chất lượng, minh bạch và trách nhiệm. Chính sách mới là tiền đề cho sự phát triển dài hạn của nhà nước pháp quyền, giáo dục và nhân lực quốc gia.

Hà Giang

Tài liệu tham khảo:

Bộ GDĐT (2025). Quyết định số 3037/QĐ-BGDĐT ngày 3/11/2025 ban hành Kế hoạch triển khai công tác tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2026. https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/ke-hoach-tuyen-sinh-dai-hoc-cao-dang-nam-2026-119251104111312456.htm