Hoàn thành sắp xếp cơ sở giáo dục mầm non và giáo dục thường xuyên: Yêu cầu cấp bách để ổn định hệ thống giáo dục

Sắp xếp nhưng phải bảo đảm ổn định, không làm gián đoạn việc học của học sinh

Ngày 02/12/2025, Bộ GD&ĐT ban hành Văn bản 7907/BGDĐT-GDPT gửi UBND các tỉnh, thành phố về việc triển khai Kết luận 221-KL/TW ngày 28/11/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tình hình, kết quả hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp. Trong đó đề nghị UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương triển khai một số nhiệm vụ.

Ảnh minh hoạ

Các địa phương phải đẩy nhanh tiến độ sắp xếp hệ thống cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên. Việc sắp xếp phải tuân thủ đầy đủ các quy định và hướng dẫn tại Công văn 6165/BGDĐT-GDPT ngày 02/10/2025 của Bộ GD&ĐT, bảo đảm quá trình thực hiện diễn ra đồng bộ, thống nhất.

Theo yêu cầu của Bộ GD&ĐT, việc tổ chức lại bộ máy và mạng lưới cơ sở giáo dục công lập phải được triển khai tinh gọn, hiệu quả và thuận lợi cho hoạt động dạy học, đồng thời phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương. Đây là nhiệm vụ mang tính cấp thiết, nhằm hướng đến một hệ thống giáo dục hiện đại, hợp lý và phát huy tối đa nguồn lực.

Đồng thời, chỉ đạo sở GDĐT, các ngành liên quan và UBND cấp xã đánh giá toàn diện từng phương án sắp xếp từ đó lựa chọn hoặc điều chỉnh lộ trình phù hợp, khả thi; tăng cường kiểm tra, theo dõi, đôn đốc và kịp thời chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bảo đảm ổn định hoạt động dạy học khi sắp xếp. Ưu tiên điều kiện đi lại an toàn, khoảng cách hợp lí, hạn chế chi phí và rủi ro cho trẻ em, học sinh, học viên.... nhất là ở vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.

Ngoài ra, các địa phương cần tập trung phát triển mô hình trường dân tộc nội trú – bán trú. Đối với miền núi, biên giới, hải đảo, mô hình trường dân tộc nội trú và bán trú liên cấp được xem là giải pháp bền vững giúp học sinh có môi trường học tập ổn định, giảm quãng đường đi lại, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục.

Bộ GDĐT đề nghị các địa phương hoàn thành dứt điểm việc sắp xếp các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên trước ngày 31/12/2025 theo chỉ đạo của Trung ương.

Nhìn từ thực tiễn: Những tín hiệu tích cực và những điểm nghẽn cần tháo gỡ

Theo đánh giá của Bộ GD&ĐT qua việc kiểm tra tình hình gần đây, nhiều địa phương đã triển khai nghiêm túc chủ trương sắp xếp, tinh gọn mạng lưới cơ sở giáo dục công lập bài bản, khoa học, thận trọng, dân chủ, công khai, minh bạch.

Tại Bắc Kạn, sau khi tiến hành rà soát, tổ chức lại các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông, hệ thống trường lớp đã được sắp xếp theo hướng tinh gọn, hiệu quả, giảm số trường lẻ. Theo thống kê, trong năm học 2024-2025, toàn tỉnh giảm 2 trường so với năm học 2023 - 2024 do sáp nhập, số trung tâm giáo dục không thay đổi; dự kiến còn 399 điểm trường, giảm dự kiến 25 điểm so với năm học 2023 - 2024. Nhờ sắp xếp mạng lưới khoa học, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, thư viện, phòng bộ môn tại các trường được cải thiện rõ rệt và từng bước được đầu tư, phát triển theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa.

Ảnh minh hoạ

Tuy nhiên, vẫn có nơi triển khai còn có những hạn chế, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến tổ chức dạy học, bảo đảm an sinh giáo dục, nhất là ở vùng khó khăn và khu vực đô thị đông dân cư. Ví dụ tại Quảng Ninh, sau sắp xếp xuất hiện tình trạng quy mô lớp / trường vượt chuẩn, có trường sau khi sáp nhập có đến 97 lớp, cao hơn gần 2,5 lần so với quy định, dễ dẫn đến nguy cơ quá tải, ảnh hưởng chất lượng dạy học, cơ sở vật chất khó đáp ứng.

Ngoài ra, việc sắp xếp “giảm đầu mối” dễ dẫn tới việc gộp các điểm trường lẻ, xa trung tâm — điều này có thể gây khó khăn cho học sinh ở vùng sâu, vùng khó khăn: đi lại xa, tốn kém, tăng rủi ro, đặc biệt với học sinh nhỏ tuổi hoặc ở khu vực giao thông, địa hình bất lợi.

Bên cạnh đó cũng vẫn còn tình trạng thiếu hụt giáo viên đứng lớp, chưa bảo đảm cơ cấu hợp lý đã và đang tạo áp lực lớn trong các nhà trường. Thực trạng trên cho thấy phải sắp xếp lại mạng lưới trường, lớp gắn với tinh gọn bộ máy, sử dụng hiệu quả đội ngũ hiện có và cơ cấu lại nhân lực theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Giữ nguyên mạng lưới trường hiện có, chỉ sắp xếp khi thật sự cần thiết

Để bảo đảm ổn định hệ thống, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ GDĐT đã đề nghị Thường trực Tỉnh ủy các tỉnh, thành phố tập trung chỉ đạo thực hiện đúng quan điểm chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương tại Kế hoạch số 130 về sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực giáo dục: "Cơ bản giữ nguyên các trường trung học phổ thông, trung học cơ sở, tiểu học, các trường liên cấp và mầm non công lập hiện có; chỉ đề xuất sắp xếp, điều chỉnh khi thật sự cần thiết theo hướng thuận tiện, phục vụ nhu cầu của người dân và học sinh". Đây được xem là “chốt chặn” quan trọng giúp hạn chế tình trạng sáp nhập cơ học theo chỉ tiêu, tránh gây xáo trộn và tác động ngược đối với giáo dục cơ sở.

Ảnh minh hoạ

Việc sắp xếp cơ sở giáo dục không đơn thuần là giảm đầu mối, mà là tái cấu trúc toàn diện hệ thống trường lớp, hướng tới mục tiêu: Nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông; bảo đảm tính khả thi, ổn định, không gây xáo trộn hoạt động dạy học; tối ưu hoá nguồn lực nhà nước; bảo đảm quyền học tập của mọi học sinh, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Với thời hạn 31/12/2025 đang đến gần, các địa phương cần hành động quyết liệt, đồng bộ và nhất quán, đặt lợi ích của học sinh và cộng đồng ở vị trí trung tâm. Khi việc sắp xếp được thực hiện đúng tinh thần chỉ đạo, hệ thống giáo dục Việt Nam sẽ có thêm nền tảng vững chắc để bước vào giai đoạn đổi mới sâu rộng và phát triển bền vững trong tương lai.

Thảo Ly

Tài liệu tham khảo:

https://moet.gov.vn/tin-tuc/lay-y-kien-quy-dinh-ve-tieu-chuan-quy-trinh-chuyen-the-tham-dinh-sgk-dien-tu-bien-soan-theo-chuong-trinh-gdpt2.html?categoryId=101914884