Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, nhà giáo: Đòn bẩy phát triển giáo dục vùng khó

Gần 4.700 cán bộ, giáo viên được bồi dưỡng

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 được Thủ tướng Chính phủ ban hành năm 2021với rất nhiều giải pháp trên nhiều lĩnh vực nhằm thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, kinh tế, văn hóa, xã hội giữa khu vực khó khăn với bình quân chung của cả nước.

Một trong các mục tiêu hướng đến là phát triển toàn diện giáo dục đào tạo ở các khu vực này. Mục tiêu cụ thể đến năm 2025 là tỷ lệ học sinh mẫu giáo 5 tuổi đến trường đạt trên 98%, học sinh trong độ tuổi tiểu học trên 97%, học sinh trung học cơ sở trên 95%, học sinh trung học phổ thông trên 60%. Đặc biệt, chương trình đặt mục tiêu người từ 15 tuổi trở lên đọc thông, viết thạo tiếng phổ thông trên 90%.

Học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Khao Mang trong giờ học. (Ảnh: PV)

Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ là trách nhiệm, nghĩa vụ mà còn là tình cảm sâu sắc, là “mệnh lệnh từ trái tim” với tính nhân văn cao cả dành cho đồng bào nơi hạ tầng còn thiếu thốn, giao thông khó khăn, dịch vụ giáo dục - y tế chưa đồng bộ, vệ sinh môi trường hạn chế, sinh kế bấp bênh và vẫn tồn tại một số tập quán lạc hậu.

Từ quan điểm đó, ngành giáo dục kiên trì coi giáo dục là “đòn bẩy” để nâng chất nguồn nhân lực, thu hẹp khoảng cách phát triển, góp phần giữ gìn an ninh – trật tự và củng cố niềm tin xã hội. Trong đó, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú, trường phổ thông có học sinh bán trú là một trong các nội dung được đầu tư chính.

Báo cáo giai đoạn 1 của dự án (từ năm 2021 đến 2025) từ các địa phương cho thấy tính đến hết 31/3/2025 đã có 75 lớp học bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ quản lý, giáo viên, người tham gia thực hiện công tác xóa mù chữ được tổ chức với số lượng 3.750 người được bồi dưỡng, tập huấn.

Ước thực hiện giai đoạn 2021-2025 (tính đến tháng 12/2025) số lớp học bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ quản lý, giáo viên, người tham gia thực hiện công tác xóa mù chữ sẽ được tăng lên 93 lớp với 4.670 người được bồi dưỡng, tập huấn. Con số này đạt tỷ lệ 311,33% so với đầu giai đoạn.

Mở lớp xóa mù chữ cho hơn 91.000 người

Các lớp bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ đã góp phần quan trọng trong nâng cao chất lượng chuyên môn cho cán bộ, giáo viên, từ đó nâng cao không chỉ về số lượng mà cả chất lượng đào tạo, đặc biệt là trong công tác xóa mù chữ với đối tượng học sinh đặc thù – một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Lớp học xóa mù chữ tại Lai Châu. (Ảnh: Bộ GD-ĐT)

Theo thống kê của Vụ Giáo dục Phổ thông (Bộ Giáo dục và Đào tạo), đến tháng 3/2025, đã có 4.551 lớp học xóa mù chữ được tổ chức với số lượng 91.016 người dân tham gia. Ước tính đến hết năm 2025, số lớp học xóa mù chữ đạt 4.752 lớp với 95.033 người dân tham gia, đạt tỷ lệ gần 360% so với đầu giai đoạn.

Đây là kết quả của rất nhiều nỗ lực trong bối cảnh việc thực hiện chương trình chịu tác động của dịch COVID-19. Theo Vụ Giáo dục Phổ thông, dù Quyết định số 1719/QĐ-TTg ban hành năm 2021 nhưng do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên thực chất, việc thực hiện các nhiệm vụ trên mới được triển khai từ đầu năm 2023.

Bên cạnh đó, Quyết định số 1719/QĐ-TTg chậm được sửa đổi, bổ sung nên hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú, trường phổ thông có học sinh bán trú ở một số địa phương triển khai chậm hoặc không bố trí kinh phí cho hoạt động này. Ngày 14/5/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 920/QĐ-TTg điều chỉnh một số nội dung thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, các địa phương mới triển khai thực hiện.

Ngoài ra, việc thực hiện việc sáp nhập, giải thể một số đơn vị hành chính cấp tỉnh và thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp (bỏ cấp huyện) đúng vào thời điểm “nước rút” của giai đoạn 2021-2025 nên các địa phương gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện, nhất là công tác giải ngân. Việc sáp nhập, giải thể một số đơn vị hành chính và thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp cũng dẫn đến những điều chỉnh về cơ quan chủ trì, quản lý, tổ chức thực hiện dự án, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện.

Từ hiệu quả của giai đoạn 1, đề xuất cho giai đoạn 2026-2030, Bộ Giáo dục và Đào tạo kiến nghị tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú, trường phổ thông có học sinh bán trú và các trường phổ thông ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi để đáp ứng yêu cầu đổi mới Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và thực hiện các nhiệm vụ giáo dục đặc thù, trong đó công tác xóa mù chữ.

Mai Phạm