Những người thầy không ngừng sáng tạo vì học trò

Vì vậy, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên vùng khó, nhất là giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú, trường có học sinh bán trú là một trong những mục tiêu cụ thể được Bộ Giáo dục và Đào tạo đặt ra trong các tiểu dự án góp phần thực hiện Quyết định số 1791 của Chính phủ. Theo kế hoạch thực hiện đề án, công tác bồi dưỡng giáo viên liên tục được ngành giáo dục triển khai trong các năm qua, từ năm 2022 đến 2025 với hơn 70 lớp học bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ.

Vì vậy, dù ở các trường khu vực vùng sâu, vùng xa với nhiều khó khăn, thiếu thốn nhưng các giáo viên vùng khó vẫn không ngừng đổi mới, sáng tạo trong dạy và học để nâng cao chất lượng đào tạo, đem đến cho học trò những giờ học sinh động, hiệu quả.

Đa dạng phương pháp dạy học

Thầy Lưu Quang Công, giáo viên Trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở Leng Su Sìn (xã Sín Thầu, tỉnh Điện Biên) cho hay chính ngôi trường vùng biên giới với cơ sở vật chất thiếu thốn, đường sá đi lại cách trở, học sinh đa phần là con em đồng bào dân tộc thiểu số, còn rụt rè và hạn chế về tiếng Việt đã thôi thúc bản thân thêm yêu nghề, yêu trò.

Vì vậy, trong mỗi giờ dạy, thầy đều trăn trở làm sao để mỗi tiết học thực sự hấp dẫn, học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn được khơi gợi niềm say mê, hứng thú. Thầy mạnh dạn áp dụng những sáng kiến, đổi mới phương pháp giảng dạy – từ việc ứng dụng công nghệ thông tin, tổ chức hoạt động nhóm, cho đến gắn bài học với thực tiễn đời sống. Những phương pháp dạy học mới đã mang lại hiệu quả tích cực từ sự thay đổi rõ rệt ở học sinh. Các em chủ động hơn, mạnh dạn hơn, tích cực hơn trong học tập. Không khí lớp học không còn trầm lắng nặng nề, học sinh hăng hái giơ tay phát biểu, những ánh mắt tươi sáng đầy niềm vui và hứng khởi.

“Mỗi sáng kiến tuy nhỏ bé nhưng giúp tôi nhận ra rằng đổi mới phương pháp dạy học không chỉ làm phong phú thêm bài giảng, giúp học trò hiểu bài hơn, học với tinh thần thoải mái hơn mà còn giúp chính mỗi người thầy thêm tự tin, thêm yêu nghề và thêm động lực để tiếp tục đổi mới”, thầy Công chia sẻ.

Cô Vàng Thị Tươi ứng dụng công nghệ trong giờ học. (Ảnh: NVCC)

Theo cô Vàng Thị Tươi, giáo viên Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Díu Thượng (xã Xín Mần, tỉnh Tuyên Quang), với các thầy cô vùng cao, việc tiếp cận công nghệ hiện đại còn nhiều hạn chế do thiếu thiết bị, thiếu điện ổn định, thiếu kết nối Internet… Vì vậy, việc đổi mới phương pháp giảng dạy trở thành thách thức thực sự.

Tuy nhiên, trong bối cảnh đổi mới giáo dục và thời đại công nghệ 4.0, nếu chỉ dạy học theo cách truyền thống, học sinh sẽ khó theo kịp yêu cầu phát triển, đặc biệt là các em học sinh vùng cao. Vì vậy, cô đã không ngừng tìm tòi, học hỏi và đưa khoa học - công nghệ vào quá trình giảng dạy. Mỗi bài học, tôi cố gắng thiết kế thành những trải nghiệm trực quan và hấp dẫn. Tôi sử dụng bài giảng điện tử, phần mềm hỗ trợ học tập, video minh họa, hình ảnh số và các ứng dụng trực tuyến. Nhờ đó, học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức một cách thụ động, mà còn chủ động khám phá, thảo luận, sáng tạo.

Khơi dậy niềm say mê

Theo cô “Điều khiến tôi hạnh phúc là qua những tiết học có ứng dụng công nghệ, học sinh vùng cao - vốn còn nhiều rụt rè - trở nên mạnh dạn, tự tin hơn. Các em biết tự tìm kiếm thông tin, biết trình bày suy nghĩ của mình, kể những câu chuyện của chính quê hương mình”, cô Tươi chia sẻ.

Học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Díu Thượng trong giờ học trải nghiệm. (Ảnh: NVCC)

Thầy Nguyễn Mạnh Tuấn, giáo viên Trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở Keng Đu (tỉnh Nghệ An) cho hay giảng dạy không chỉ là truyền thụ tri thức mà còn là việc khơi dậy niềm đam mê học hỏi, sự sáng tạo và khả năng tư duy độc lập ở học sinh. Mỗi bài học không chỉ là thông tin cần ghi nhớ, mà là một bước đệm giúp các em hiểu thêm về thế giới xung quanh, biết cách đặt ra câu hỏi và tìm kiếm câu trả lời. Vì vậy, để có được những thành công trong sự nghiệp “trồng người”, người thầy phải luôn đổi mới với những kế hoạch dạy học cụ thể.

Tiết học nên được bắt đầu với không khí tích cực, sôi động bằng việc chơi trò chơi hay một câu chuyện hoặc một tình huống gần gũi. Giờ học cần xen kẽ các trò chơi, hoạt động nhóm, khuyến khích học sinh chia sẻ ý kiến, thảo luận, đặt câu hỏi, trình bày sản phẩm. Giáo viên phải hạn chế thầy giảng - trò chép một chiều và phải tôn trọng sự khác biệt trong cách hiểu, cách làm của học sinh.

Để bài giảng không nhàm chán, thầy Tuấn sử dụng slide, video, phần mềm trực tuyến, quiz online để tăng tính tương tác. Thầy kết hợp nhiều phương pháp: dạy học dự án, dạy học trải nghiệm, STEM, trò chơi hóa (gamification)… Thầy còn tạo nhóm trao đổi trực tuyến (qua Zalo, Google,…) để hỗ trợ hỗ trợ ngoài giờ.

Cũng theo thầy Tuấn, một điểm quan trọng là phải đánh giá linh hoạt và động viên kịp thời. Người thầy cần đưa ra nhận xét cụ thể thay vì chỉ cho điểm, đánh giá sự tiến bộ của học sinh chứ không chỉ kết quả cuối cùng và cần khen ngợi đúng lúc để khích lệ tinh thần học tập.

Bên cạnh đó, cần xây dựng mối quan hệ thầy - trò gần gũi thông qua việc lắng nghe, chia sẻ, quan tâm đến tâm lý học sinh, tạo sự tin tưởng để học sinh mạnh dạn bày tỏ khó khăn. Trong tập thể lớp, thầy cũng phải thể hiện thái độ công bằng, tôn trọng, gương mẫu để học sinh noi theo.

“Trong bất cứ điều kiện, hoàn cảnh nào, người thầy luôn phải học hỏi, đổi mới, sáng tạo để đáp ứng sự thay đổi của thời đại và nhu cầu của học sinh. Chính sự sáng tạo, say mê với nghề của người thầy sẽ truyền lửa cho học trò để các em say mê học tập và hướng đến tương lai tươi sáng”, thầy Tuấn nói.

Mai Phạm