Chất lượng giáo dục dân tộc tỉnh Sơn La: Chuyển biến rõ rệt nhờ triển khai hiệu quả dự án 5 chương trình MTQG 1719

Học sinh trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Sơn La trong giờ ngoại khoá

Bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ

Trong khuôn khổ Chương trình Mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, tỉnh Sơn La đã triển khai đồng bộ các hoạt động bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên tại các trường PTDTNT và PTDT bán trú. Các chương trình tập trung vào bồi dưỡng năng lực quản trị nhà trường, tổ chức hoạt động giáo dục, ứng dụng CNTT, tư vấn tâm lý học đường, kỹ năng tổ chức bán trú – nội trú, cùng các khóa bồi dưỡng tiếng dân tộc Thái, Mông cho giáo viên. Thông qua việc kết nối với các trường sư phạm và chuyên gia giáo dục, đội ngũ giáo viên từng bước được hỗ trợ chuyên môn thường xuyên. Nhờ đó, chất lượng giáo dục vùng DTTSđược nâng cao, giáo viên chủ động đổi mới phương pháp dạy học và các nhà trường tăng cường áp dụng mô hình quản trị tiên tiến.

Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất phục vụ việc dạy và học

Thực hiện Tiểu dự án 1 thuộc Dự án 5 (Chương trình MTQG 1719), Sở Giáo dục và đào tạo (GDĐT) tỉnh Sơn La đã tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện 14 dự án, tổng số vốn trên 257 tỷ đồng từ Chương trình 1719 để cải tạo, nâng cấp, xây dựng bổ sung phòng học, phòng bộ môn, nhà ở nội trú, bán trú cho học sinh, nhà ăn, nhà bếp, các công trình phụ trợ khác, nhằm đáp ứng yêu cầu dạy và học, nuôi dưỡng, chăm sóc học sinh dân tộc thiểu số. Đồng thời, Sở GDĐT tỉnh cũng phối hợp các sở, ngành, UBND các huyện trình lập dự án, giải phóng mặt bằng; tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu có năng lực thi công xây dựng. Nhờ đó, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học cho các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên trên địa bản tỉnh Sơn La được ưu tiên đầu tư. Trong đó, ưu tiên củng cố, phát triển các trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú, trường phổ thông có học sinh bán trú, các trung tâm học tập cộng đồng các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số...

Ông Nguyễn Huy Hoàng, Giám đốc Sở GDĐT tỉnh cho biết: Đến nay, 8 dự án giao vốn năm 2022 đã hoàn thành 5 dự án: Trường Phổ thông dân tộc nội trú (PTDTNT): Vân Hồ, Mộc Hạ (huyện Vân Hồ); Quỳnh Nhai; Mường La và Trường Co Mạ (huyện Thuận Châu). Trường PTDTNT Yên Châu dự kiến bàn giao tháng 12/2024; Trường PTDTNT Sông Mã chuẩn bị khởi công xây dựng tháng 12/2024 và Trường PTDTNT Thuận Châu dự kiến hoàn thành năm 2025. Đối với 6 dự án giao vốn năm 2023, đã hoàn thành Trường PTDTNT tỉnh và các Trường PTDT nội trú: Mai Sơn, Bắc Yên, Phù Yên, Mộc Châu. Trường PTDT nội trú Sốp Cộp dự kiến bàn giao tháng 12/2024.

Với sự đầu tư nói trên, kể từ năm học 2023 - 2024, quy mô mạng lưới, trường lớp trên địa bàn tỉnh Sơn La đã được rà soát sắp xếp, cùng cố và phát triển. Cơ sở vật chất trường học được tăng cường, bổ sung đồng bộ và từng bước hiện đại; cơ bản đáp ứng đủ 1 phòng/lớp học, đảm bảo dạy học 2 buổi/ngày (tỷ lệ phòng học kiên cố đạt gần 73%, phòng học bán kiên cố đạt khoảng 25%); thư viện, phòng thínghiệm, phòng học bộ môn, nhà làm việc, nhà công vụ cho giáo viên, nhà ăn, nhà ở bán trú, công trình nhà vệ sinh, nước sạch, trang thiết bị dạy học được quan tâm đầu tư. Hiện nay, theo ghi nhận, toàn tỉnh Sơn La có 521 trường học vùng đồng bào DTTS, với trên 309.000 học sinh DTTS. Với sự quan tâm của các cấp, hệ thống trường, lớp học được củng cố, 100% số xã có trường học được đầu tư xây dựng và các điểm trường từ bậc mầm non đến THCS.

Tăng cường dạy tiếng việt cho học sinh

Để nâng cao chất lượng giáo dục vùng DTTS, cùng với việc đầu tự cơ sở hạ tầng phục vụ công tác giảng dạy, tỉnh Sơn La cũng đặc biệt chú trọng việc tăng cường dạy tiếng Việt cho học sinh. Theo đó, ngày 31/5/2022, UBND tỉnh Sơn La đã ban hành Kế hoạch số 152/KH-UBND về triển khai giai đoạn 2 thực hiện Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non và học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025” trên cơ sở tiếng mẹ đẻ của trẻ.

Mục tiêu cụ thể của kế hoạch đến năm 2025 là huy động trẻ em dân tộc thiểu số dưới 3 tuổi đến nhà trẻ đạt tỷ lệ từ 30% trở lên; trẻ dân tộc thiểu số từ 3 - 5 tuổi đi học mẫu giáo đạt tỷ lệ trên 97%, trong đó tỷ lệ huy động trẻ 05 tuổi dân tộc thiểu số đạt 98%. 100% trẻ em dân tộc thiểu số trong các cơ sở giáo dục mầm non được tập trung tăng cường tiếng Việt phù hợp theo độ tuổi. Hằng năm, 100% học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số ra lớp được tập trung tăng cường tiếng Việt bằng nhiều hình thức nhằm giúp các em đọc thông, viết thạo, đạt chuẩn kiến thức kĩ năng ở từng lớp học và duy trì bền vững khi lên học ở cấp trung học cơ sở. 100% cán bộ quản lý, giáo viên dạy vùng dân tộc thiểu số được bồi dưỡng tiếng dân tộc thiểu số.

Cơ sở vật chất được đầu tư khang trang tại Trường Mầm non Võ Thị Sáu tại Xã Chiềng Pha, huyện Thuận Châu

Triển khai kế hoạch trên, Sở GDĐT tỉnh đã tham mưu cho tỉnh Sơn La ban hành chính sách hỗ trợ giáo viên tiểu học dạy tăng cường tiếng Việt cho học sinh DTTS thuộc vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh. Tính đến cuối năm học 2023-2024, toàn tỉnh có 214 trường và 781 điểm trường có bậc tiểu học xây dựng môi trường tăng cường tiếng Việt cho học sinh vùng DTTS; 78.000 học sinh tiểu học được tăng cường tiếng Việt phù hợp với từng độ tuổi. Ghi nhận tại huyện Sốp Cộp cho thấy, là địa phương có trên 96% học sinh là người dântộc thiểu số lại ở những khu vực vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới nên việc giao tiếp bằng tiếng Việt của trẻ gặp rất nhiều khó khăn. Nhận diện đúng vấn đề cấp ủy, ngành chức năng huyện đã giao các cơ sở giáo dục trực tiếp gặp gỡ, trao đổi với phụ huynh tại các cuộc họp trên lớp cũng như trực tiếp ở nhà. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền trên loa truyền thanh của xã, bản... Nhờ đó đến nay, 98% số trẻ người dân tộc thiểu số trong độ tuổi mẫu giáo được huy động ra lớp; trẻ mầm non và học sinh tiểu học được tăng cường tiếng Việt phù hợp với độ tuổi; 100% giáo viên tiểu học, mầm non sử dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, thiết kế các bài giảng thu hút trẻ tham gia.

Cô giáo Lò Thị Uôn, Hiệu trưởng Trường mầm non Hoa Đào, xã Púng Bánh cho biết: Trường có 72 trẻ, trong đó 97% số trẻ là người dân tộc thiểu, khi nhập học đều chưa biết hoặc chưa nói thạo tiếng Việt. Vì vậy, nhà trường đã vận động phụ huynh đưa trẻ ra lớp 2 buổi/ngày; tổ chức dạy học theo các chuyên đề tăng cường tiếng Việt; thường xuyên lồng ghép, tổ chức hoạt động sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt kết hợp với văn hóa dân tộc, đọc thơ, ca dao. Kết thúc bậc học mầm non, 100% trẻ chuẩn bị vào lớp 1 đều giao tiếp thông thạo tiếng Việt... Đối với tài liệu giảng dạy tiếng việt cho trẻ em mầm non và học sinh tiểu học vùng DTTS, tỉnh Sơn La triển khai trên cơ sở bộ tài liệu tăng cường tiếng Việt do Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt, các cơ sở giáo dục có cấp tiểu học đã hướng dẫn giáo viên soạn bài và tổ chức dạy linh hoạt, bảo đảm thực hiện chương trình theo quy định. Trong đó, các lớp 1, 2, 3 dạy 70 tiết/năm học. Đồng thời, tổ chức các hoạt động tăng cường tiếng Việt cho học sinh thông qua hoạt động tập thể cho các khối, lớp tại sân trường 2 tiết/tuần. Từ việc tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số đã khích lệ các em mạnh dạn, tự tin và thích đi học; cải thiện kỹ năng nói, giao tiếp bằng tiếng Việt, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại địa phương, tạo tiền đề thuận lợi cho công tác đào tạo nâng cao chất lượng giáo dục ở các bậc học tiếp theo.

Có thể khẳng định, việc triển khai đồng bộ Dự án 5 thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719 đã tạo chuyển biến toàn diện cho giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La. Từ đầu tư cơ sở vật chất, tăng cường tiếng Việt, đến bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên, các giải pháp được thực hiện một cách bài bản, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với đặc thù miền núi. Nhờ vậy, môi trường giáo dục ở nhiều địa phương từng bước được chuẩn hóa; học sinh dân tộc thiểu số tự tin hơn trong học tập; đội ngũ nhà giáo ngày càng nâng cao năng lực, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.

Những kết quả này không chỉ góp phần cải thiện chất lượng giáo dục hiện tại mà còn tạo nền tảng bền vững cho chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của tỉnh trong tương lai. Sơn La đang từng bước khẳng định hướng đi đúng đắn và quyết tâm của cả hệ thống chính trị trong việc bảo đảm cơ hội học tập công bằng nâng cao dân trí và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

Phương Trang - Trịnh Thu