Giải pháp nâng cao chất lượng dạy tiếng phổ thông cho học sinh dân tộc thiểu số Đăk Lăk

Học sinh DTTS Đắk Lắk nỗ lực học tiếng Việt. (Ảnh: TT)

 Vẫn còn nhiều khó khăn

Đảng, Nhà nước luôn quan tâm, chăm lo cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) ở vùng DTTS, miền núi bằng nhiều chính sách khuyến khích, hỗ trợ thiết thực. Kết luận số 65/KL-TW ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị khóa XII cũng nêu rõ: “Nâng cao chất lượng công tác giáo dục và đào tạo đối với vùng đồng bào DTTS và miền núi. Giữ vững và phát huy thành quả xóa mù chữ, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở. Nâng cao chất lượng và mở rộng hệ thống các trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú; hỗ trợ việc ăn, ở cho học sinh, sinh viên vùng địa bàn đặc biệt khó khăn. Đổi mới phương thức tuyển sinh theo hướng cử tuyển, chế độ dự bị đại học, đào tạo nghề cho đối tượng người DTTS; có cơ chế chăm lo đời sống cho đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lí giáo dục công tác ở vùng đồng bào DTTS và miền núi”… Từ đó tạo đà cho giáo dục vùng DTTS phát triển, thu hẹp khoảng cách với vùng thuận lợi. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức như thiếu phòng học kiên cố, thiếu thiết bị dạy học tối thiểu, giao thông đi lại khó khăn, sự quan tâm đến việc học của bậc cha mẹ còn hạn chế … Vì vậy, cần sự nỗ lực của thầy và trò cũng như cả hệ thống chính trị.

Thầy Vũ Đình Tùng, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Yang Mao (huyện Krông Bông, Đắk Lắk) chia sẻ, là đơn vị nằm ở vùng DTTS, miền núi xa xôi, thầy cô phải nỗ lực gấp đôi mới có thể hoàn thành nhiệm vụ năm học. “Trường chúng tôi hiện có 1 điểm trường chính và 1 điểm lẻ với 19 lớp, 514 học sinh. Trong đó, học sinh DTTS 503 em, chiếm tỉ lệ 97,9%. Những năm qua, công tác giáo dục của xã Yang Mao nói chung, trường Tiểu học Yang Mao nói riêng đã được cấp trên, cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương quan tâm. Chất lượng giáo dục của nhà trường cũng đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên trường Tiểu học Yang Mao vẫn còn gặp một số hạn chế như, chất lượng so với mặt bằng chung vẫn còn thấp, tỉ lệ học sinh lưu ban, bỏ học hàng năm vẫn còn khá cao. Cơ sở vẫn còn thiếu, phòng học bộ môn, trang thiết bị dạy học hiện đại chưa đáp ứng được nhu cầu, ảnh hưởng đến quá trình học tập và giảng dạy. Tỉ lệ giáo viên chưa đủ so với quy định; năng lực chuyên môn không đồng đều, nhất là trình độ công nghệ thông tin”, thầy Tùng nói.

Học sinh DTTS Đắk Lắk tham gia vui chơi, học tập cộng động. (Ảnh: TT)

Thuộc vùng ven TP Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), nhưng thầy và trò Trường Tiểu học Nguyễn Đình Chiểu cũng gặp nhiều khó khăn trong việc nâng cao chất lượng dạy học, nhất là số học sinh người DTTS. Theo thầy Nguyễn Phước Lan, Hiệu trưởng, Trường có hai điểm cách xa nhau 4 km nên gặp nhiều bất cập trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Gần 50% học sinh là người dân tộc thiểu số, còn nhiều hạn chế về vốn tiếng Việt. Một số giáo viên đã lớn tuổi nên sức khoẻ có nhiều hạn chế, ngại đổi mới. Đặc biệt, đời sống của nhân dân tại địa bàn còn khó khăn, nhất là điểm trường 2 (Buôn Komleo), vì vậy việc đầu tư về giáo dục cho con chưa được quan tâm.

Còn theo đánh giá chung của Sở GD&ĐT Đắk Lắk, công tác xã hội hóa giáo dục ở vùng DTTS rất khó thực hiện, vì vậy, muốn nâng cao chất lượng dạy học cần sự quan tâm từ các cấp, các ngành. Trong đó, tự thân ngành giáo dục phải đồng tâm, đoàn kết phát huy nội lực để triển khai hiệu quả chương trình, dự án nâng cao tiếng phổ thông cho học sinh DTTS.

Giải pháp nâng dần chất lượng dạy tiếng phổ thông

Theo thầy Vũ Đình Tùng, ở các lớp đầu cấp tiểu học, vốn tiếng Việt của học sinh DTTS còn nhiều hạn chế, điều này ảnh hưởng đáng kể đến việc học tập cũng như sự phát triển toàn diện của các em. Một số học sinh lớn lên trong gia đình không sử dụng tiếng Việt thường xuyên, hoặc sử dụng phương ngữ, dẫn đến sự hạn chế trong vốn từ vựng và ngữ pháp.

Để nâng cao chất lượng giáo dục, dạy tiếng Việt, thầy Tùng đề xuất một số giải pháp, cụ thể: Đổi mới phương pháp giảng dạy là điều quan trọng nhất. Đây là một quá trình có nhiều thách thức, cần sự kiên trì và đồng bộ từ nhiều phía;

Thứ hai, tập trung bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, đây là yếu tố then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục;

Thứ ba, đầu tư vào cơ sở hạ tầng và trang thiết bị dạy học, đảm bảo rằng mọi trường học đều có đủ nguồn lực để áp dụng các phương pháp dạy học đổi mới. Tạo ra các môi trường khuyến khích giáo viên áp dụng phương pháp giảng dạy sáng tạo, chẳng hạn như tạo ra các cuộc thi, chương trình khen thưởng cho những giáo viên tiên phong trong đổi mới;

Thứ tư, tìm kiếm các nguồn tài trợ từ doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và cá nhân có khả năng hỗ trợ cho giáo dục, đồng thời tổ chức các hoạt động gây quỹ;

Thứ năm, cải thiện công tác tham mưu là một trong những bước quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành trong các tổ chức, nhất là trong lĩnh vực giáo dục. Khuyến khích học sinh đọc sách đa dạng thể loại (truyện, báo, tạp chí) để mở rộng vốn từ và cải thiện khả năng đọc hiểu; tổ chức các buổi thảo luận nhóm, câu lạc bộ tiếng Việt để tạo cơ hội cho học sinh thực hành nói và cải thiện khả năng giao tiếp. Sử dụng các ứng dụng học tiếng Việt, video, trò chơi ngôn ngữ để tạo hứng thú cho học sinh trong việc học tập ngôn ngữ…

Thứ sáu, khuyến khích phụ huynh tạo môi trường nói tiếng Việt tại nhà, cùng tham gia đọc sách và trò chuyện với trẻ; Tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật liên quan đến tiếng Việt để học sinh tham gia và làm quen với ngôn ngữ một cách tự nhiên; Việc nâng cao vốn tiếng Việt cho học sinh là rất quan trọng không chỉ giúp các em học tốt hơn mà còn phát triển tình cảm với ngôn ngữ và văn hóa dân tộc. Nếu có phương pháp hợp lý và sự hỗ trợ từ cộng đồng, nhà trường và gia đình, các em chắc chắn sẽ cải thiện được khả năng sử dụng tiếng Việt của mình. Bổ sung thêm về điều này, thầy Nguyễn Phước Lan chia sẻ, hiện nay đơn vị đang thực hiện tốt việc lựa chọn, bổ sung, thay thế về tài liệu, học liệu, tranh ảnh, băng đĩa… phù hợp với nhu cầu thực tế, phù hợp với đối tượng học sinh người DTTS. Bên cạnh đó, tập trung xây dựng môi trường tăng cường tiếng Việt cho trẻ DTTS theo các danh mục quy định.

Trong quá trình xây dựng nội dung, nhiệm vụ thực hiện tăng cường tiếng Việt, yêu cầu đầu tiên đối với tài liệu, phương pháp dạy học phải phù hợp với đối tượng học sinh DTTS theo độ tuổi và đặc trưng của đơn vị. Điều này vừa đáp ứng yêu cầu của giáo viên và học sinh nhằm nâng cao chất lượng và hoàn thành tốt mục tiêu đề ra.

Thành Tâm – Trịnh Thu