Quyết liệt thực hiện chủ trương xây dựng trường nội trú vùng biên

Ảnh minh hoạ

Dấu mốc mới của giáo dục vùng biên

Trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với giáo dục vùng sâu, vùng xa, nhất là khu vực biên giới. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, ở nhiều xã biên giới, học sinh vẫn gặp nhiều khó khăn trên con đường đến trường. Địa hình hiểm trở, cơ sở vật chất thiếu thốn, đội ngũ giáo viên chưa ổn định, đời sống người dân còn nghèo khiến việc học hành gián đoạn, chất lượng giáo dục không đồng đều giữa các vùng miền. Nhiều nơi, học sinh phải đi bộ hàng chục câu số để đến lớp, không ít em phải nghỉ học giữa chừng vì gia đình không đủ điều kiện cho con theo học xa nhà.

Trước tình hình đó, ngày 18/7/2025, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Kết luận số 81-TB/TW về chủ trương đầu tư xây dựng trường học nội trú tại các xã biên giới đất liền. Đây được xem là quyết sách mang tính chiến lược, đặt giáo dục vùng biên trong tầm nhìn phát triển quốc gia toàn diện và bền vững. Tiếp đó, ngày 26/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết 298/NQ-CP, xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp, bảo đảm điều kiện học tập, sinh hoạt cho học sinh, giáo viên vùng biên giới.

Đến ngày 9/11/2025, lễ khởi công đồng loạt 100 trường phổ thông nội trú liên cấp tại các xã biên giới được tổ chức trên toàn quốc, với tổng mức đầu tư gần 20.000 tỷ đồng từ ngân sách trung ương. Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, đây là giai đoạn 1 trong tổng kế hoạch 248 trường nội trú liên cấp sẽ được triển khai, mở ra một chương trình có quy mô và tầm ảnh hưởng lớn chưa từng có đối với giáo dục vùng biên.

Việc đầu tư đồng bộ này thể hiện rõ quan điểm của Đảng và Nhà nước: phát triển giáo dục vùng biên không chỉ nhằm nâng cao dân trí, mà còn là nhiệm vụ chính trị quan trọng, góp phần củng cố quốc phòng, an ninh, giữ vững chủ quyền lãnh thổ và tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc.

Xây dựng mô hình trường nội trú vùng biên hiện đại, đồng bộ và nhân văn

Theo kế hoạch, các trường phổ thông nội trú liên cấp được đầu tư xây dựng với quy mô hiện đại, đồng bộ, đáp ứng toàn diện nhu cầu học tập, sinh hoạt nội trú và bán trú của học sinh. Mỗi trường đều có khu học tập, khu ở cho học sinh, nhà ăn, khu sinh hoạt chung, khu thể thao, đồng thời bố trí nhà công vụ cho giáo viên. Cơ sở vật chất được xây dựng theo tiêu chuẩn cấp độ 2 theo quy định hiện hành, một số tiêu chí còn vượt mức độ 2, đặc biệt là về diện tích, không gian sinh hoạt và cảnh quan.

Điểm đáng chú ý là chương trình không chỉ dừng lại ở việc “xây trường” mà còn triển khai chính sách đồng bộ về nhân lực và cơ chế vận hành. Các trường nội trú sẽ có quy chế hoạt động riêng, bảo đảm phù hợp với điều kiện địa lý, văn hóa và đặc thù dân tộc từng vùng. Song song với đó là chính sách ưu đãi đặc biệt cho đội ngũ giáo viên, từ chế độ tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng đến hỗ trợ đời sống, nhằm thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao gắn bó lâu dài với vùng biên.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Ủy ban Dân tộc và chính quyền địa phương để bảo đảm tính thống nhất trong quản lý, gắn kết giữa giáo dục và nhiệm vụ giữ gìn an ninh biên giới. Mỗi ngôi trường nội trú không chỉ là trung tâm giáo dục mà còn là nơi ươm mầm thế hệ trẻ - những người sẽ trở thành chủ nhân, người gìn giữ và phát triển quê hương nơi biên cương Tổ quốc.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn từng nhấn mạnh: “Chúng ta kỳ vọng, từ những ngôi trường này sẽ trưởng thành những thế hệ học sinh trở thành chủ nhân, người gìn giữ và phát triển quê hương biên giới của mình.” Đó là thông điệp sâu sắc khẳng định ý nghĩa lâu dài của mô hình trường nội trú: Vừa phục vụ phát triển giáo dục, vừa góp phần bảo vệ chủ quyền và ổn định xã hội.

Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững

Việc xây dựng 100 trường nội trú trong giai đoạn đầu là bước khởi đầu mạnh mẽ, nhưng để chủ trương này thực sự đi vào chiều sâu, cần bảo đảm tính bền vững cả về chất lượng giáo dục lẫn cơ chế vận hành. Đây là câu chuyện về việc tạo dựng môi trường học tập tốt, đảm bảo đời sống tinh thần và thể chất cho học sinh nội trú. Một trong những thách thức lớn là công tác tuyển sinh và vận hành khi học sinh phải ở xa nhà, trong khi năng lực tổ chức nội trú ở nhiều nơi chưa có kinh nghiệm. Việc xây dựng đội ngũ quản lý, giáo viên, nhân viên chuyên trách nội trú cần được chú trọng, đi kèm với tập huấn về tâm lý học đường, kỹ năng chăm sóc học sinh dân tộc thiểu số.

Chính sách nội trú cần bảo đảm bình đẳng cho mọi học sinh vùng biên, không phân biệt dân tộc, giới tính, hoàn cảnh. Học sinh cần được chăm sóc toàn diện về ăn ở, học tập, vui chơi; đồng thời, nhà trường phải giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa địa phương trong chương trình giáo dục. Nếu được tổ chức tốt, môi trường nội trú sẽ không chỉ giúp học sinh học giỏi mà còn rèn luyện tính tự lập, kỷ luật, đoàn kết – những phẩm chất quan trọng cho tương lai.

Bên cạnh đó, chính quyền các địa phương biên giới cần phát huy vai trò chủ động, gắn kết chặt chẽ giữa nhà trường và cộng đồng. Trường nội trú phải trở thành trung tâm văn hóa, là nơi giao lưu, lan tỏa tri thức cho cả vùng, không chỉ giới hạn trong phạm vi lớp học. Có như vậy, mô hình này mới thật sự phát huy tác dụng, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương.

Khi những mái trường nội trú đầu tiên khởi công đồng loạt ở 17 tỉnh biên giới, đó không chỉ là niềm vui của thầy và trò, mà còn là niềm tin của người dân nơi địa đầu Tổ quốc. Khi trẻ em vùng biên được học hành đầy đủ, thầy cô yên tâm công tác, biên giới mới thực sự vững vàng. Bởi vậy, việc đầu tư cho giáo dục không chỉ là đầu tư cho phát triển, mà còn là đầu tư cho hòa bình, ổn định và chủ quyền quốc gia.

Chủ trương xây dựng trường nội trú vùng biên là một quyết định mang tính lịch sử, thể hiện tầm nhìn dài hạn của Đảng và Nhà nước đối với giáo dục và phát triển bền vững. Khi các công trình hoàn thành, hàng chục nghìn học sinh vùng biên sẽ có cơ hội học tập trong điều kiện tốt hơn, góp phần hình thành lớp công dân trẻ gắn bó, yêu quê hương và sẵn sàng cống hiến.

Hà Giang

Tài liệu tham khảo:

Bộ Chính trị (2025). Thông báo số 81-TB/TW ngày 18/7/2025 của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới. https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/thong-bao-so-81-tb-tw-ket-luan-cua-bo-chinh-tri-ve-chu-truong-dau-tu-xay-dung-truong-hoc-cho-cac-xa-bien-gioi-11925071917203025.htm

Chính phủ (2025). Nghị quyết số 298/NQ-CP ngày 26/9/2025 ban hành Kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện thông báo Kết luận số 81-TB/TW về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới. https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Nghi-quyet-298-NQ-CP-2025-Ke-hoach-thuc-hien-81-TB-TW-xay-dung-truong-hoc-cho-cac-xa-bien-gioi-674481.aspx