Triển khai tín dụng ưu đãi để mở rộng cánh cửa đại học cho sinh viên lĩnh vực STEM

Trong những năm gần đây, Việt Nam xác định khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong ba đột phá chiến lược cho phát triển quốc gia. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tỷ lệ học sinh lựa chọn khối ngành STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) vẫn còn thấp; nhiều sinh viên, nhất là ở vùng khó khăn, chưa thể tiếp tục học do chi phí đào tạo cao, thiếu hỗ trợ tài chính dài hạn.

Nhằm tháo gỡ rào cản đó, ngày 22/8/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 29/2025/QĐ-TTg Về tín dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán, giao Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) là cơ quan chủ trì thực hiện. Chính sách hướng đến hai mục tiêu. Thứ nhất, tạo cơ hội học tập bình đẳng, đặc biệt cho học sinh - sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, nhưng có năng lực và nguyện vọng theo học các ngành khoa học - công nghệ. Thứ hai, đầu tư dài hạn cho nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, công nghiệp 4.0 và các lĩnh vực trọng điểm như trí tuệ nhân tạo, năng lượng xanh, công nghệ vật liệu mới. Tại Quảng Ninh, chính sách này được xem là bước cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW (2024) về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Địa phương đã chủ động phối hợp với NHCSXH để triển khai ngay từ đầu năm học 2025 - 2026, ưu tiên nhóm đối tượng học sinh - sinh viên có nhu cầu thật và khả năng học tập tốt.

Ảnh: Internet

Tiếp sức cho ước mơ học tập bằng nguồn vốn ưu đãi

Theo Quyết định 29/2025/QĐ-TTg, sinh viên đủ điều kiện được vay tối đa 5 triệu đồng/tháng để chi trả học phí, sinh hoạt và chi phí học tập khác. Mức lãi suất chỉ 4,8%/năm, thấp hơn nhiều so với mặt bằng tín dụng thương mại. Trong suốt thời gian học, người vay chưa phải trả nợ gốc và lãi; việc trả nợ được bắt đầu 12 tháng sau khi tốt nghiệp. Đây là chính sách tài chính dài hơi, cho phép người học yên tâm theo đuổi con đường tri thức mà không bị gián đoạn vì khó khăn kinh tế.

Theo Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Quảng Ninh, tính đến tháng 9/2025, đã có 109 sinh viên, học viên ngành STEM trên địa bàn được duyệt vay vốn, trong đó 5 hồ sơ đầu tiên đã được giải ngân. Theo đánh giá của các trường đại học, chương trình không chỉ giảm gánh nặng tài chính cho gia đình, mà còn giúp duy trì tỷ lệ nhập học đại học ở nhóm học sinh nông thôn, vùng khó, nhất là trong các ngành STEM - lĩnh vực đang khan hiếm nhân lực chất lượng cao.

Nguồn vốn nhân văn cho mục tiêu phát triển dài hạn

Chính sách tín dụng ưu đãi này nằm trong chuỗi giải pháp thực hiện Chiến lược phát triển nhân lực khoa học và công nghệ Việt Nam giai đoạn 2021–2030, đồng thời gắn với mục tiêu đột phá đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số và kinh tế xanh.

Tại Quảng Ninh, Uỷ ban nhân dân tỉnh đã giao Sở Tài chính, Sở Giáo dục và Đào tạo và NHCSXH phối hợp triển khai đồng bộ. Công tác tuyên truyền được thực hiện thông qua Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên và các tổ tiết kiệm - vay vốn cơ sở, giúp người dân dễ tiếp cận, hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia chương trình.

Theo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Ninh, đây là nguồn vốn mang tính nhân văn sâu sắc, thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc đầu tư cho tri thức và thế hệ trẻ - nhóm đối tượng giữ vai trò trung tâm trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. “Hỗ trợ sinh viên STEM không chỉ là một chính sách giáo dục, mà là chiến lược đầu tư cho tương lai. Khi tri thức được đầu tư đúng hướng, đất nước có thể tiến xa hơn trong kỷ nguyên số,” báo cáo của tỉnh nêu rõ. Chính sách này cũng góp phần hiện thực hóa nguyên tắc “không để ai bị bỏ lại phía sau trong giáo dục đại học”, đảm bảo mọi học sinh có khát vọng học tập đều có cơ hội được hỗ trợ, dù xuất phát điểm kinh tế khác nhau.

Chương trình tín dụng ưu đãi dành cho sinh viên STEM là một bước tiến quan trọng trong chính sách giáo dục và phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam. Khi được triển khai hiệu quả, đây sẽ là đòn bẩy tài chính và xã hội giúp thế hệ trẻ tiếp cận giáo dục đại học, phát triển tri thức và đóng góp cho công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Chính sách không chỉ mở rộng “cánh cửa tri thức” cho thanh niên địa phương, mà còn là nền tảng để hình thành đội ngũ nhân lực công nghệ - kỹ thuật hiện đại, phục vụ chiến lược phát triển tỉnh thành trung tâm đổi mới sáng tạo và công nghiệp thông minh.

Thuý An, Hà Giang

Tài liệu tham khảo

Chính phủ (2025). Quyết định số 29/2025/QĐ-TTg ngày 28/8/2025 Về tín dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán. https://datafiles.chinhphu.vn/cpp/files/vbpq/2025/9/29-ttg.signed.pdf

Bộ Chính trị (2024). Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/toan-van-nghi-quyet-ve-dot-pha-phat-trien-khoa-hoc-cong-nghe-doi-moi-sang-tao-va-chuyen-doi-so-quoc-gia-119241224180048642.htm