Mô hình “Trường học - Cộng đồng - Doanh nghiệp” trong phát triển kỹ năng sống cho học sinh

Ảnh: Internet

Nhà trường chủ động mở rộng không gian giáo dục

Thực tiễn giáo dục những năm gần đây cho thấy, nhiều trường phổ thông đã và đang triển khai mạnh mẽ các chương trình giáo dục trải nghiệm sáng tạo, hướng tới việc “học qua làm, học từ đời sống”. Thay vì chỉ tiếp thu kiến thức một chiều, học sinh được trực tiếp tham gia các hoạt động thực hành về môi trường, an toàn giao thông, kỹ năng phòng tránh tai nạn, kỹ năng thoát hiểm, làm việc nhóm, giao tiếp, tư duy sáng tạo... Những hoạt động này không chỉ bổ trợ kiến thức, mà còn góp phần hình thành phẩm chất tự tin, trách nhiệm và năng lực thích ứng những yêu cầu cốt lõi trong chương trình mới.

Tại Hà Tĩnh, mô hình liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp đã được triển khai hiệu quả. Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tài trợ 9 tỷ đồng cho Trường Trung học cơ sở Lê Bình (Hà Tĩnh) để xây dựng nhà đa chức năng và khu thể thao phục vụ hoạt động trải nghiệm, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Công trình này không chỉ bổ sung cơ sở vật chất mà còn mở ra không gian học tập mới, nơi học sinh có thể học cách hợp tác, giao tiếp, tổ chức hoạt động và xử lý tình huống thực tế.

Đáng chú ý, sự phối hợp giữa nhà trường - tổ chức Đoàn - chính quyền địa phương - doanh nghiệp đã tạo nên mô hình giáo dục đồng hành, giúp “kỹ năng trở thành hành vi, kiến thức trở thành năng lực sống thực tiễn”. Theo các chuyên gia giáo dục, việc đưa học sinh ra khỏi không gian lớp học, tham gia vào các hoạt động cộng đồng là bước quan trọng để hiện thực hóa tinh thần giáo dục toàn diện coi học sinh là trung tâm và cuộc sống là bài học lớn nhất.

Cộng đồng và doanh nghiệp - đối tác cùng bồi dưỡng năng lực cho học sinh

Nếu như trước đây, giáo dục kỹ năng sống chủ yếu là nhiệm vụ của nhà trường, thì hiện nay, doanh nghiệp và cộng đồng đã trở thành những đối tác tích cực trong việc phát triển năng lực của thế hệ trẻ. Các doanh nghiệp không chỉ đóng góp tài chính mà còn trực tiếp tổ chức các chương trình hướng nghiệp, kỹ năng số, kỹ năng tài chính, giáo dục tiêu dùng và thực tập nghề nghiệp. Nhiều doanh nghiệp như AEON Việt Nam, Viettel, Tập đoàn Lotte, VinGroup cũng xây dựng các chương trình trải nghiệm nghề nghiệp, học bổng kỹ năng mềm và dự án khởi nghiệp dành cho học sinh trung học, qua đó hình thành cầu nối giữa giáo dục và thị trường lao động.

Bên cạnh đó, các tổ chức xã hội, đoàn thể thanh niên, hội phụ huynh và cộng đồng địa phương cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng “xã hội học tập” - nơi mỗi thành viên đều góp phần giáo dục kỹ năng cho học sinh. Các phong trào như “Trường học xanh - sạch - đẹp”, “Thanh thiếu niên với an toàn giao thông”, “Ngày thứ bảy tình nguyện” hay “Giờ ra chơi trải nghiệm sáng tạo” đã trở thành môi trường thực hành kỹ năng ứng xử, hợp tác, bảo vệ môi trường, giúp học sinh phát triển toàn diện.

Mô hình “ba bên cùng hành động” - Trường học, Cộng đồng, Doanh nghiệp  mang lại lợi ích kép cho tất cả các bên: Học sinh được học trong môi trường thật, phát triển kỹ năng nghề nghiệp và năng lực công dân; nhà trường nâng cao tính thực tiễn, giảm khoảng cách giữa lý thuyết và thực hành; doanh nghiệp và cộng đồng thể hiện trách nhiệm xã hội, đồng thời gắn kết chặt chẽ hơn với sự phát triển của địa phương.

Giáo dục toàn diện trong bối cảnh đổi mới chương trình phổ thông

Theo Chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Tại Quyết định số 1705/QĐ-TTg ngày 31/12/2024), giáo dục phổ thông không chỉ hướng đến trang bị tri thức, mà còn phải “phát triển phẩm chất, năng lực, hình thành kỹ năng sống, kỹ năng nghề nghiệp và năng lực học tập suốt đời”. Trong bối cảnh đó, mô hình hợp tác giữa trường học - cộng đồng - doanh nghiệp trở thành một hướng đi tất yếu.

Từ góc nhìn quản lý giáo dục, đây là một dạng mô hình xã hội hóa giáo dục mới, trong đó nhà trường đóng vai trò trung tâm, doanh nghiệp và cộng đồng là nguồn lực đồng hành, còn học sinh là chủ thể tự phát triển. Việc thiết kế các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, kỹ năng sống theo hướng mở, gắn với bối cảnh địa phương, không chỉ giúp học sinh có năng lực thích ứng, mà còn góp phần xây dựng nền giáo dục mở, linh hoạt, hội nhập. Mô hình “Trường học - Cộng đồng - Doanh nghiệp” là minh chứng rõ ràng cho sự chuyển dịch từ “giáo dục trong trường” sang “giáo dục trong xã hội”. Đây không chỉ là một xu hướng, mà còn là giải pháp chiến lược nhằm thực hiện mục tiêu đột phá phát triển giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết số 71-NQ/TW.

Khi các lực lượng xã hội cùng tham gia, học sinh không chỉ được học để biết, học để làm, mà còn học để chung sống và học để khẳng định bản thân. Đó chính là nền tảng hình thành công dân toàn cầu thế kỷ XXI  tự tin, năng động, sáng tạo và có trách nhiệm với cộng đồng.

Thuý An, Hà Giang

Tài liệu tham khảo:

Bộ GDĐT (2018). Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/CT-GDPT-Tong-The.aspx

Chính phủ (2021). Quyết định số 711/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn 2045.
https://baochinhphu.vn/chien-luoc-phat-trien-giao-duc-den-nam-2030-tam-nhin-den-nam-2045-102250102165657226.htm

Báo Lao động (2024). Doanh nghiệp đồng hành cùng giáo dục kỹ năng tài chính cho giới trẻ.
https://laodong.vn/kinh-te/doanh-nghiep-dong-hanh-cung-giao-duc-ky-nang-tai-chinh-1338328.ldo

Báo Hà Tĩnh (2024). BIDV tài trợ 9 tỷ đồng xây nhà đa chức năng cho Trường THCS Lê Bình, TP Hà Tĩnh.
https://baohatinh.vn/khanh-thanh-cac-cong-trinh-do-bidv-tai-tro-cho-truong-thcs-le-binh-post236780.html