Thi đua nhân văn nhằm tạo động lực cho đổi mới giáo dục

Thi đua để cùng tiến, không để hơn thua

Trong suốt lịch sử phát triển của ngành Giáo dục Việt Nam, phong trào thi đua luôn là ngọn lửa khơi dậy tinh thần trách nhiệm và sáng tạo của đội ngũ nhà giáo. Các phong trào như “Dạy tốt - Học tốt”, “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”, hay gần đây là “Trường học hạnh phúc”, “Mỗi thầy cô là một tấm gương tự học và sáng tạo” đã tạo nên những làn sóng đổi mới, lan tỏa tích cực tới từng lớp học, từng học sinh.

Nguồn ảnh: Internet

Thi đua trong giáo dục, về bản chất, là sự nỗ lực để cùng nhau tiến bộ. Khi thi đua được khơi dậy đúng nghĩa sẽ trở thành chất xúc tác giúp mỗi giáo viên nhận ra giá trị của cống hiến, của việc làm tốt hơn mỗi ngày vì học sinh thân yêu. Tuy nhiên, ở một số nơi, phong trào thi đua vẫn chưa thực sự thoát khỏi sức ép của chỉ tiêu, điểm số và danh hiệu. Khi mục tiêu của thi đua bị đồng nhất với việc đạt loại xuất sắc hay giành giải, ý nghĩa nhân văn của phong trào dần bị phai mờ. Thi đua nhân văn không nhằm tạo ra sự hơn thua, mà để khuyến khích tinh thần học hỏi, chia sẻ và cùng nhau phát triển. Đó là khi người thầy cảm thấy được ghi nhận không chỉ vì kết quả cuối cùng, mà vì cả quá trình nỗ lực, sáng tạo, kiên trì và yêu nghề.

Ở nhiều địa phương, mô hình thi đua theo hướng “cùng tiến bộ” đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Tại Nghệ An, phong trào “Mỗi ngày một đổi mới nhỏ trong lớp học” đã khuyến khích giáo viên tự tìm ra sáng kiến cải thiện bài giảng hoặc tương tác với học sinh. Kết quả, 92% giáo viên được khảo sát cho biết họ “cảm thấy thi đua gần gũi, có ý nghĩa và giúp họ yêu nghề hơn”. Còn ở Thừa Thiên Huế, phong trào “Giáo viên hạnh phúc – Học sinh hạnh phúc” được lồng ghép với tiêu chí thi đua hàng năm, lấy thước đo là mức độ hài lòng của học sinh và phụ huynh thay vì điểm số.

Thực tế cho thấy, đổi mới giáo dục không bắt đầu từ khẩu hiệu, mà từ tinh thần dấn thân, tự hoàn thiện của người thầy. Một nền thi đua nhân văn chính là cách để tinh thần ấy được lan tỏa và duy trì.

Xây dựng văn hóa thi đua mang tinh thần nhân văn

Để thi đua thực sự trở thành động lực cho đổi mới giáo dục, cần xây dựng văn hóa thi đua nhân văn, coi trọng con người, tôn vinh sự nỗ lực và sáng tạo thay vì chạy theo thành tích định lượng.

Trước hết, cần chuyển trọng tâm từ “thi đua để được khen” sang “thi đua để được ghi nhận”. Thứ hai, cần tôn vinh những giáo viên thầm lặng và sáng kiến nhỏ nhưng hữu ích. Thứ ba, mỗi trường học cần trở thành một cộng đồng lan tỏa cảm hứng. Thi đua phải gắn với tinh thần sẻ chia, hỗ trợ đồng nghiệp, khích lệ sáng kiến, chứ không để ai bị bỏ lại. Công đoàn và đoàn thể trong nhà trường cần đóng vai trò “cầu nối cảm xúc”, giúp phong trào trở thành hơi thở tích cực của đời sống nghề giáo. Cuối cùng, thi đua phải gắn liền với đổi mới thực chất từ phương pháp giảng dạy, chuyển đổi số, đến văn hóa tổ chức. Chỉ khi thi đua phản ánh sự thay đổi về tư duy và hành động mới thực sự góp phần thúc đẩy chất lượng giáo dục. Một nền thi đua nhân văn không tạo ra sự thắng - thua, mà hình thành một tập thể biết tôn trọng, nâng đỡ và cùng nhau lớn lên. Khi người thầy hạnh phúc, học sinh sẽ hạnh phúc và giáo dục sẽ phát triển bằng chính nội lực của con người.

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, thi đua nhân văn là nguồn năng lượng tích cực, giúp mỗi giáo viên vượt lên giới hạn, khẳng định giá trị nghề nghiệp và lan tỏa cảm hứng cống hiến. Thi đua không phải để “được danh hiệu”, mà để “được tốt hơn mỗi ngày”. Khi phong trào thi đua được khởi phát từ niềm tin, tình yêu nghề và tinh thần nhân ái sẽ trở thành động lực nội sinh cho giáo dục Việt Nam bền vững, sáng tạo và nhân văn.

Thuý An, Hà Giang

Tài liệu tham khảo

Bộ GDĐT (2025). Kế hoạch số 953/KH-BGDĐT ngày 10/7/2025 Triển khai phong trào thi đua “Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” ngành Giáo dục https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Ke-hoach-953-KH-BGDDT-2025-trien-khai-Phong-trao-thi-dua-Ca-nuoc-thi-dua-doi-moi-sang-tao-664666.aspx

Bộ GDĐT (2025). Kế hoạch số 874/KH-BGDĐT ngày 25/6/2025 về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thi đua, khen thưởng ngành Giáo dục theo Chỉ thị số 41-CT/TW.

https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Ke-hoach-874-KH-BGDDT-2025-tang-cuong-su-lanh-dao-cong-tac-thi-dua-khen-thuong-nganh-Giao-duc-662897.aspx