Kiểm định chất lượng và xây dựng trường chuẩn quốc gia: Nền tảng bền vững cho đổi mới giáo dục

Trong những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã coi kiểm định chất lượng giáo dục là hoạt động quan trọng để đảm bảo tính khách quan và công khai về chất lượng các cơ sở giáo dục. Tính đến ngày 31/5/2025, cả nước có 98% cơ sở giáo dục đã thực hiện kiểm định; 69,7% được đánh giá ngoài, trong đó 47,6% đạt cấp độ 2, 16,2% đạt cấp độ 3. Những con số này cho thấy sự chuyển biến tích cực trong việc chuẩn hoá hệ thống giáo dục, nhất là khi công tác kiểm định được tiến hành một cách hệ thống, thường xuyên. Quá trình này giúp các cơ sở giáo dục rà soát, điều chỉnh, cải thiện môi trường giáo dục, từ đội ngũ, chương trình, phương pháp dạy đến cơ sở vật chất.

Cùng với kiểm định chất lượng, xây dựng trường chuẩn quốc gia cũng được các địa phương quan tâm thông qua việc đầu tư cơ sở vật chất, đội ngũ và hoạt động quản lý. Đặc biệt, với các địa bàn khó khăn, trường chuẩn quốc gia không chỉ khẳng định chất lượng giáo dục mà còn góp phần thu hẹp khoảng cách vùng miền. Tính tới tháng 5, có 65% trường đạt chuẩn, bao gồm 48,9% mức độ 1 và 16,1% mức độ 2. Những kết quả này không chỉ khẳng định sự chuyển biến của các địa phương, cơ sở giáo dục mà còn góp phần hình thành văn hoá chất lượng, nâng cao trách nhiệm giải trình và cải tiến liên tục trong toàn ngành.

Bộ GDĐT cũng khẳng định, thực tiễn giai đoạn 2019-2025 cho thấy, nhiều tỉnh, thành phố đã chủ động dành nguồn lực để cải thiện hạ tầng, sắp xếp lại mạng lưới trường lớp và nâng cao chất lượng đội ngũ. Việc gắn tiêu chí trường chuẩn với kiểm định chất lượng cũng giúp tránh tình trạng chạy theo thành tích, phản ánh đúng chất lượng đào tạo. Tuy nhiên, bên cạnh đó, công tác này cũng tồn tại một số khó khăn nhất định. Nguyên nhân chủ yếu do nhận thức chưa đồng đều giữa cán bộ, giáo viên; đội ngũ đánh giá ngoài thiếu ổn định; cơ sở vật chất nhiều trường xuống cấp, đặc biệt ở vùng khó khăn. Nguồn lực đầu tư còn hạn chế, xã hội hoá giáo dục chưa phát huy tích cực.

Có thể nói, công tác kiểm định và xây dựng trường chuẩn quốc gia đang góp phần định hình diện mạo mới cho nền giáo dục. Chỉ đạo công tác này, Thứ trưởng Bộ GDĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh cần nhận thức đúng, sâu và toàn diện. Giáo dục phải gắn với chuẩn hoá, hiện đại hoá và chất lượng thật, theo đúng tinh thần Nghị quyết số 29-NQ/TW và 71-NQ/TW. Đặc biệt lưu ý nguyên tắc “5 thật”: quản lý thật, dạy thật, học thật, thi thật, kết quả thật; tránh chạy theo thành thích, công nhận khi chưa đủ điều kiện gây “nợ chuẩn”. Một yêu cầu khác là xây dựng văn hoá chất lượng, liêm chính học thuật trong từng cơ sở giáo dục. Kiểm định, đạt chuẩn không chỉ để đối phó đoàn kiểm tra mà phải trở thành việc làm thường xuyên, tự giác của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh. Các tiêu chí cần tinh gọn, tập trung vào chỉ số cốt lõi, bắt buộc. Văn hoá chất lượng cần được xây dựng với 3 trụ cột: chuẩn hoá - hiện đại hoá - chất lượng.

Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng phát biểu tại Hội nghị Sơ kết công tác kiểm định chất lượng giáo dục và công nhận đạt chuẩn quốc gia

Trong bối cảnh ngành Giáo dục đang triển khai nhiều nhiệm vụ quan trọng như tiếp tục triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018; phổ cập giáo dục mầm non 3-5 tuổi; đổi mới thi cử… công tác kiẻm định chất lượng giáo dục và xây dựng trường chuẩn càng có ý nghĩa nền tảng, góp phần nâng tầm giáo dục. Đạt chuẩn là mục tiêu, nhưng duy trì chuẩn và nâng cao chất lượng mới là thước đo lâu dài. Khi các địa phương, nhà trường và toàn ngành cùng vào cuộc thì công tác này sẽ thực sự trở thành động lực mạnh mẽ cho đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Hà Giang

Tài liệu tham khảo

Bộ GDĐT (2025). Sơ kết công tác kiểm định chất lượng giáo dục và công nhận chuẩn quốc gia. https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx?ItemID=11123