Nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông từ các trụ cột quan trọng

Ảnh minh hoạ

Chất lượng giáo dục - trục xuyên suốt trong quá trình đổi mới

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết 71 là xác định chất lượng giáo dục là trục xuyên suốt trong mọi hoạt động giáo dục. Đổi mới chương trình, phương pháp, kiểm tra đánh giá được định hướng theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực, thay vì chỉ thiên về kiến thức và điểm số. Mục tiêu đến năm 2030, giáo dục phổ thông Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực châu Á, ít nhất 80% trường phổ thông đạt chuẩn quốc gia và 85% thanh niên hoàn thành bậc trung học phổ thông hoặc tương đương.

Đến năm 2035 và 2045, các chỉ tiêu tiếp tục được nâng cao: phổ cập trung học phổ thông toàn quốc, giáo dục phổ thông đạt trình độ tiên tiến trong khu vực, tiến tới xây dựng một hệ thống giáo dục hiện đại, công bằng, chất lượng cao và bền vững. Đây là những cột mốc quan trọng, khẳng định quyết tâm của Việt Nam khi đưa giáo dục trở thành động lực phát triển quốc gia, đồng thời thể hiện sự ưu tiên cao khi ngân sách dành cho giáo dục và đào tạo đảm bảo tối thiểu 20% tổng chi ngân sách nhà nước, trong đó có ít nhất 5% chi đầu tư.

Thực hiện mục tiêu 85% thanh niên hoàn thành trung học phổ thông hoặc tương đương

Mục tiêu có ít nhất 85% thanh niên hoàn thành trung học phổ thông hoặc tương đương vào năm 2030 không chỉ bó hẹp trong hệ thống trường trung học phổ thông công lập. Mục tiêu bao gồm học viên các trung tâm giáo dục thường xuyên, người học ở cơ sở giáo dục nghề nghiệp có chương trình trung học nghề được công nhận tương đương trung học phổ thông. Đây là điểm mới quan trọng, giúp mở ra nhiều cơ hội cho học sinh, nhất là những học sinh có định hướng học nghề sớm.

Để thực hiện mục tiêu này, giải pháp quan trọng là tăng cường phân luồng sâu trung học cơ sở, đồng thời mở rộng cơ hội cho học sinh học nghề nhưng vẫn được công nhận trình độ văn hoá tương đương trung học phổ thông. Điều này vừa giảm áp lực lên hệ thống trung học phổ thông, vừa đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội. Song song với đó, cần đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị và đội ngũ giáo viên cho các trường trung học phổ thông, đặc biệt ở cùng khó khăn. Chính sách hỗ trợ học sinh yếu thế như miễn, giảm học phí, trợ cấp ăn bán trú, hỗ trợ phương tiện đi lại và thiết bị học tập… cần được triển khai mạnh mẽ, đồng bộ. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của phụ huynh, cộng đồng về ý nghĩa của việc hoàn thành bậc trung học phổ thông cũng rất quan trọng để tạo sự đồng thuận xã hội.

Ba trụ cột chính: chất lượng - nhà giáo - công nghệ

Nghị quyết 71 xác định các trụ cột then chốt trong phát triển giáo dục. Thứ nhất là chất lượng giáo dục phổ thông phải được nâng lên thực chất, thông qua đổi mới chương trình, phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá, giảm bệnh thành tích và khắc phục tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan. Hệ thống kiểm định, xếp hạng, công khai chất lượng cần được vận hành nghiêm túc, gắn trách nhiệm giải trình của từng nhà trường.

Thứ hai là lấy nhà giáo làm then chốt, coi giáo viên là nhân tố quyết định sự thành công của mọi cải cách. Điều đó đặt ra yêu cầu chính sách đãi ngộ vượt trội, nâng cao thu nhập, cải thiện môi trường làm việc, tạo cơ hội bồi dưỡng thường xuyên để giáo viên phát triển nghề nghiệp. Đồng thời phải khẳng định vị thế và danh dự nghề giáo, bảo vệ quyền hành nghề để giáo viên yên tâm cống hiến.

Thứ ba là lấy công nghệ số làm đòn bẩy. Công nghệ số không chỉ hỗ trợ dạy học mà còn mở rộng cơ hội tiếp cận tri thức, cá nhân hoá quá trình học tập, thu hẹp khoảng cách vùng miền. Xây dựng hệ thống học liệu số, hồ sơ học tập điện tử, thu cử trên nền tảng số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong quản lý là những biện pháp then chốt. Tuy nhiên, muốn công nghệ phát huy hiệu quả cần đồng thời đầu tư hạ tầng, nâng cao năng lực số của giáo viên và học sinh, cũng như bảo đảm an toàn dữ liệu.

Giáo dục phổ thông Việt Nam đang đứng trước thời cơ và thách thức lớn. Các mục tiêu đến năm 2030, 2035 và 2045 rất rõ ràng và mang nhiều kỳ vọng. Việc đạt được ít nhất 85% thanh niên hoàn thành trung học phổ thông hoặc tương đương là nền tảng để thực hiện phổ cập cấp học này, tạo dựng một xã hội học tập công bằng. Nếu được triển khai đúng hướng, những mục tiêu này sẽ tạo ra bước ngoặt quan trọng trong phát triển nguồn nhân lực quốc gia.

Hà Giang