Huy động sức mạnh toàn xã hội cho sự nghiệp giáo dục

Ảnh minh hoạ

Huy động nguồn lực xã hội - yêu cầu khách quan của giáo dục

Trong những năm qua, giáo dục Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đặc biệt là trong việc triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 và đổi mới kỳ thi, tuyển sinh. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những khó khăn hiện hữu, nổi bật nhất là tình trạng thiếu giáo viên, sự mất cân đối giữa các môn học, cũng như nhu cầu nâng cao chất lượng giảng dạy trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Trước thực tế đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã ban hành hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục phổ thông năm học 2025-2026, trong đó nhấn mạnh việc tính toán đồng bộ nhiều giải pháp để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên. Không chỉ dừng lại ở việc ký hợp đồng giảng dạy, điều động, biệt phái, thuyên chuyển hay bố trí dạy liên trường, Bộ còn yêu cầu các địa phương bảo đảm đủ giáo viên để tổ chức dạy học đúng, đủ các môn học theo chương trình, tránh tình trạng sử dụng giáo viên trái chuyên ngành đào tạo.

Đáng chú ý, Bộ GDĐT cũng khuyến khích xây dựng cơ chế huy động nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao ngoài giáo dục, bao gồm nghệ nhân, nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp, tình nguyện viên quốc tế tham gia tổ chức các hoạt động giáo dục nhà trường, đặc biệt ở các lĩnh vực văn hoá, nghệ thuật, thể thao, kỹ năng sống. Đây là hướng đi mới, góp phần làm giàu thêm môi trường học đường, giúp học sinh tiếp cận tri thức và kỹ năng từ thực tiễn.

Phát biểu tại Hội nghị tổng kết năm học 2024-2025, triển khai nhiệm vụ năm học 2025-2026 ngày 22/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Nguồn lực con người là nhân tốt quan trọng nhất, quyết định sự thành bại của mỗi quốc gia. Giáo dục đào tạo hình thành nên “đức - trí - thể - mỹ” của con người, nền giáo dục có vai trò đặc biệt quan trọng với sự phát triển nhanh, bền vững đất nước. Chính vì vậy, việc huy động các lực lượng xã hội đồng hành cùng giáo dục là yêu cầu khách quan của sự phát triển.

Thực tiễn từ địa phương

Nhiều địa phương đã có cách làm sáng tạo trong việc huy động các lực lượng tham gia giáo dục. Tại Thành phố Hồ Chí Minh - địa phương tập trung đông đảo trí thức, văn nghệ sĩ và giới chuyên gia, chính quyền thành phố đã triển khai nhiều chương trình gắn kết đội ngũ này với giáo dục, trong đó có các dự án mời nghệ sĩ, nhà nghiên cứu, doanh nhân tham gia vào giảng dạy kỹ năng sống, nghệ thuật, đổi mới sáng tạo cho học sinh. Nhiều trường học đã phối hợp với các câu lạc bộ nghệ thuật, trung tâm thể thao để xây dựng hoạt động ngoại khoá phong phú, góp phần phát triển toàn diện năng lực của học sinh.

Thành phố Huế cũng tổ chức mời các nghệ nhân làng nghề truyền thống hướng dẫn học sinh trải nghiệm thực hành, qua đó giúp thế hệ trẻ hiểu và trân trọng giá trị văn hoá bản địa. Hiện nay, nhiều địa phương miền núi, lực lượng bộ đội biên phòng, đoàn thanh niên đã tình nguyện tham gia dạy chữ, tổ chức hoạt động hè, hỗ trợ học sinh dân tộc thiểu số vượt qua khó khăn trong học tập.

Những ví dụ này cho thấy, khi có sự đồng thuận và chung tay của cộng đồng, nhà trường sẽ trở thành trung tâm kết nối tri thức, văn hoá, thể thao, nghệ thuật và kỹ năng sống, đem lại cho học sinh môi trường phát triển hài hoà, toàn diện. Huy động các lực lượng xã hội tham gia vào giáo dục là hướng đi đúng, song để triển khai thành công cần có cơ chế bền vững. Chính sách đãi ngộ, sự phối hợp giữa nhà trường và các lực lượng xã hội cần được thiết kế chặt chẽ, có kế hoạch cụ thể. Trong tiến trình phát triển giáo dục, chưa bao giờ yêu cầu về nguồn lực toàn diện, sáng tạo, thích ứng với biến động toàn cầu lại cấp thiết như hiện nay. Muốn có thế hệ trẻ đáp ứng yêu cầu đó, giáo dục cần sự chung tay của cả xã hội. Khi trí thức, nghệ sĩ, vận động viên cùng bước vào môi trường học đường, các bài học không chỉ có kiến thức mà sẽ phong phú thêm kinh nghiệm, giá trị văn hoá, kỹ năng. Đó là con đường để giáo dục thực sự trở thành quốc sách hàng đầu, là nền tảng vững chắc cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Hà Giang