Tiếp tục đổi mới sâu rộng, hoàn thành sứ mệnh vẻ vang của ngành Giáo dục

Học sinh hân hoan đón chào năm học mới 2025 - 2026 (Ảnh TTTTSK – MOET)

Năm học 2025–2026, toàn ngành Giáo dục đứng trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ hơn, sâu sắc hơn để hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước thông qua con đường giáo dục. Tại Hội nghị Giám đốc Sở GDĐT năm 2025 tổ chức tại Quảng Ninh, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn đã có những chỉ đạo chiến lược, thẳng thắn và sâu sắc, định hướng hành động cho toàn ngành trong bối cảnh mới. “Đất nước đang đứng trước yêu cầu phát triển bứt phá để gia nhập quốc gia phát triển. Càng tư duy, càng tính toán thì mọi ngả đường tư duy đều dẫn đến phát triển giáo dục. Đó là con đường tư duy tất yếu phải hướng đến” – Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.

Giáo dục là động lực nội sinh cho khát vọng phát triển đất nước

Trong bối cảnh đất nước đang đứng trước yêu cầu phát triển bứt phá để gia nhập nhóm các quốc gia phát triển, thì mọi tư duy chiến lược đều quy tụ về giáo dục như một tất yếu khách quan. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ năm học 2024 – 2025, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định: “Ngành Giáo dục trong năm học vừa qua đã hoàn thành được sứ mệnh vẻ vang và làm được nhiều việc lớn, việc khó”, tiếp tục khẳng định vai trò “đi trước mở đường” trong tiến trình phát triển đất nước, nổi bật là việc triển khai đúng lộ trình Chương trình giáo dục phổ thông 2018; tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT trong bối cảnh vận hành mô hình quản lý chính quyền địa phương hai cấp; thực hiện sắp xếp bộ máy ngành giáo dục tại nhiều địa phương sáp nhập; ban hành Thông tư 29 về quản lý dạy thêm, học thêm một vấn đề được toàn xã hội quan tâm. “Điều chỉnh chuyện dạy thêm, học thêm là điều chỉnh cách thức, lề lối, tư duy trong dạy và học phổ thông. Nếu không xử lý được vấn đề này, công cuộc đổi mới giáo dục phổ thông vẫn sẽ bị giới hạn. Và điều này không thể làm một lần cho xong, mà cần được thực hiện một cách kiên trì, thường xuyên”, Bộ trưởng lưu ý.

Thách thức lớn nhất là “thách thức của sự phát triển”

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhìn nhận thẳng thắn: “Thách thức lớn nhất hiện nay không còn là nghèo khó, mà là thách thức của sự phát triển. Làm thế nào để phát triển, để vượt lên chính mình đáp ứng được kỳ vọng và giải tỏa được áp lực. Sứ mệnh lớn mà không hoàn thành thì có lỗi lớn hơn. Thách thức của sự phát triển chúng ta cần nắm bắt cơ hội và hạn chế những tiêu cực, rủi ro sẽ xuất hiện. Vì vậy chúng ta nhìn nhận, trao đổi cả kinh nghiệm, tâm thế để nắm bắt cơ hội hoàn thành trách nhiệm với xã hội một cách vẻ vang”.

Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn (Ảnh: TTTTSK - MOET)

Đặc biệt, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh yêu cầu “quản trị sự thay đổi”, một yếu tố then chốt để đảm bảo sự chuyển động ổn định trong bối cảnh bộ máy hành chính đang tái cấu trúc, trụ sở thay đổi, nhân sự xáo trộn, thẩm quyền điều chỉnh. Nếu không được quản trị tốt, những thay đổi này có thể làm gián đoạn, thậm chí làm chệch hướng nhiều chương trình, chính sách giáo dục quan trọng. Bộ trưởng cũng chia sẻ: “Làm giáo dục là làm khuôn mẫu cho xã hội. Muốn đổi mới thực chất phải đoàn kết thực tâm, thực lòng và tuân thủ những nguyên tắc làm việc cho đúng”.

Từ khóa năm học 2025 -2026 sẽ là: “Triển khai và khai triển”

Năm học 2025 - 2026 được coi là dấu mốc quan trọng, dịp kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Giáo dục, cũng là năm đầu tiên triển khai các đạo luật mới như Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục sửa đổi… Trong bối cảnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn xác định từ khóa điều hành năm học mới là “Triển khai và khai triển”. Triển khai đồng bộ các chính sách và khai thông các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện. Bộ trưởng lưu ý các địa phương cần đặc biệt chú ý những rủi ro tiềm ẩn từ việc phân cấp chính quyền hai cấp; chủ động lường trước và xử lý các bất cập, hạn chế phát sinh trong quá trình vận hành thực tế.

Về thể chế, pháp lý, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đề nghị các địa phương cần chủ động, nắm trước, nắm sâu các vấn đề về thể chế để vận hành hiệu quả. Đồng thời, Bộ trưởng cũng lưu ý việc thực hiện các nghị quyết mới được ban hành và dự kiến được ban hành trong thời gian tới về hiện đại hoá giáo dục và đào tạo, miễn học phí, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻn 3-5 tuổi... Cùng với đó là triển khai đánh giá chu trình đầu tiên thực hiện Chương trình GDPT 2018. Trong đó, nhấn mạnh đánh giá, triển khai chiều sâu về chất lượng, các biện pháp kiểm tra, đánh giá, đội ngũ nhà giáo, triển khai dạy học 2 buổi/ngày, quan tâm, phát triển các môn học phát triển năng lực, phẩm chất toàn diện cho học sinh…

Đề cập tới việc vận hành mô hình quản lý giáo dục mới, vận hành hệ thống cấp thấp nhất, từ cấp xã, công chức giáo dục cấp xã, bộ máy quản lý giáo dục cấp xã còn đang lúng túng, áp lực vì vậy cần được quan tâm, hỗ trợ trong thời gian tới, lường trước những tình huống khi triển khai chính quyền địa phương 2 cấp. “Tin chắc rằng, đây là một năm bận rộn nhưng tích cực và có nhiều niềm vui”.

Thực hiện công bằng trong giáo dục,“Đã phổ phải thông, đối với trường công thì công thì phải bằng. Sự đầu tư không công bằng trong một số trường công lập cũng có thể tạo nên sự không công bằng trong giáo dục. Nhân tài cần đầu tư đặc biệt nhưng phải đảm bảo được công bằng”, Quan tâm tới nhiệm vụ xây dựng 248 trường cho các xã biên giới, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh đây nhiệm vụ chính trị, cần thực hiện nhanh”. Bộ trưởng đề nghị các địa phương phải đồng lòng, phối hợp hỗ trợ với nhau.

Tăng cường phân cấp, phát huy vai trò quản lý địa phương

Đến thời điểm này, Bộ GDĐT đã ban hành hoặc tham mưu ban hành các văn bản về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ GDĐT. Bộ cũng xây dựng kế hoạch tăng cường công tác tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ đối với các địa phương về các nội dung này. Bên cạnh đó, Bộ GDĐT cũng đã thành lập đường dây nóng để hướng dẫn giải đáp các khó khăn, vướng mắc, bất cập trong lĩnh vực quản lý nhà nước; đồng thời, các đơn vị chuyên môn của Bộ GDĐT cũng thường trực tiếp nhận, hướng dẫn giải đáp các khó khăn, vướng mắc, đề xuất, kiến nghị của các cơ quan, đơn vị, địa phương về các lĩnh vực thuộc lĩnh vực quản lý. Bộ GDĐT cũng ban hành Thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của sở GDĐT thuộc Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và lĩnh vực giáo dục và đào tạo của phòng chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Trước bối cảnh mới, con người mới để thích ứng kịp thời và đổi mới phát triển các Sở GDĐT Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đăk Lăk, Cần Thơ cũng đã có những sáng tạo, nỗ lực và đạt kết quả bước đầu. Cụ thể, tại Hà Nội, theo báo cáo của ông Trần Thế Cương - Giám đốc Sở GDĐT Hà Nội cho biết: năm học 2024 -2025, Thành phố Hà Nội đã xây dựng được 43 trường học mới, bước đầu đáp ứng tình trạng thiếu trường học trên địa bàn. Góp ý kiến về thực thi Luật Nhà giáo vào thực tiễn, ông Cương đề xuất ban hành những hướng dẫn, quy định cụ thể về thực hành sư phạm để làm căn cứ tuyển dụng giáo viên tại các địa phương. Đồng thời cần có giải pháp điều chỉnh thang, bậc lương nhà giáo để giáo viên có thể sống được bằng lương theo đúng mục tiêu của Luật Nhà giáo.

Còn tại Đăk Lăk, địa phương còn nhiều khó khăn về kinh tế, xã hội, trong bối cảnh mới, Giám đốc Sở GDĐT tỉnh Đắk Lắk Lê Thị Thanh Xuân đề nghị Bộ GDĐT tiếp tục chỉ đạo hướng dẫn rà soát, đánh giá việc đảm bảo nguồn lực, tổ chức tập huấn, nhất là đội ngũ công chức cấp xã trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Mục tiêu của Sở GDĐT TP. Hồ Chí Minh – Giám đốc Sở Nguyễn Văn Hiếu cho biết: Sau sáp nhập, việc xây dựng trường học tiếp tục được Thành phố chú trọng, với mục tiêu 300 phòng học/10.000 dân số độ tuổi, góp phần giảm sĩ số lớp học. TP. Hồ Chí Minh cũng tiên phong ứng dụng bản đồ GIS trong tuyển sinh, sắp xếp học sinh đầu cấp theo khoảng cách từ nhà đến trường, nhằm giảm áp lực giao thông.

Trịnh Thu