Đảm bảo dạy học tích hợp theo điều kiện cụ thể

Ảnh minh hoạ

Triển khai dạy tích hợp theo điều kiện cụ thể

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Chương trình GDPT 2018 là định hướng dạy học tích hợp ở cấp trung học cơ sở và dạy chuyên đề ở cấp trung học phổ thông. Thay vì tách rời thành nhiều môn riêng biệt, một số môn được thiết kế theo hướng tích hợp, điển hình như: Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý, Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp…

Theo Bộ GDĐT, hiện nay các địa phương đã phân công giáo viên ở các trường trung học cơ sở các môn Vật lí, Hoá học, Sinh học (trong tổ hợp khoa học tự nhiên) và Lịch sử, Địa lí (trong tổ hợp Lịch sử, Địa lí) để đảm nhiệm giảng dạy, đồng thời có sự phối hợp xây dựng kế hoạch và nội dung giảng dạy theo hướng tích hợp. Một số địa phương đã triển khai tốt mô hình dạy học theo chủ đề tích hợp, kết hợp tổ chức các tiết thực hành liên môn, mang lại hiệu quả bước đầu trong phát triển năng lực học sinh như giáo dục an toàn giao thông; tổ chức dạy học với di sản, dạy học gắn với thực tế địa phương, giáo dục bảo vệ môi trường, chăm sóc mắt học đường,…

Ở bậc trung học phổ thông, phần lớn các trường đã triển khai thiết kế và tổ chức dạy chuyên đề lựa chọn ở lớp 10 và lớp 11. Nhiều địa phương đã ban hành hướng dẫn, hỗ trợ giáo viên xây dựng chuyên đề phù hợp với tổ hợp môn học và định hướng nghề nghiệp của học sinh. Một số trường đã có sáng kiến tích hợp Công nghệ vào hoạt động thực hành STEM, kỹ năng nghề nghiệp. Việc này góp phần tạo nên sự đa dạng trong cách tiếp cận, đồng thời đáp ứng tốt hơn nhu cầu và định hướng tương lai của từng học sinh.

Thuận lợi và thách thức và giải pháp cho năm học mới

Thực tế cho thấy, việc dạy học tích hợp và lựa chọn chuyên đề đã mang lại những chuyển biến tích cực. Nhiều giáo viên đã chủ động bồi dưỡng, mở rộng kiến thức ngoài chuyên môn gốc để tham gia giảng dạy tích hợp. Học sinh được tiếp thu kiến thức đa chiều, gắn kết lý thuyết với thực tiễn. Các hoạt động trải nghiệm, nghiên cứu khoa học trong trường học trở nên thiết thực hơn nhờ sự liên kết giữa các môn.

Tuy nhiên, quá trình triển khai cũng bộc lộ một số vướng mắc. Đội ngũ giáo viên phần lớn được đào tạo đơn môn, khi chuyển sang dạy tích hợp còn có sự lúng túng nhất định. Việc tổ chức lớp học theo chuyên đề lựa chọn cũng đòi hỏi yêu cầu về phòng học, thiết bị, trong khi nhiều trường chưa đáp ứng được. Một số nơi còn thiếu kho học liệu, ngân hàng chuyên đề dùng chung, dẫn đến sự chênh lệch rõ rệt vè chất lượng giữa các trường trong cùng địa bàn. Những thách thức này phản ánh

Để việc dạy học đáp ứng tối đa nhu cầu và nguyện vọng của học sinh, Bộ GDĐT đã đưa ra một số hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2025-2026 với giáo dục phổ thông. Trong đó, Bộ GDĐT yêu cầu tăng cường xếp lớp riêng theo từng môn học lựa chọn và chuyên đề học tập lựa chọn, linh hoạt trong bố trí sĩ số học sinh trên lớp để đáp ứng tối đa nhu cầu và nguyện vọng của học sinh; đảm bảo việc phân công giáo viên, xây dựng thời khoá biểu giữa các lớp học có tính khoa học, hợp lý, không gây áp lực đối với học sinh và giáo viên.

Đối với cấp trung học cơ sở, Bộ GDĐT yêu cầu tiếp tục triển khai hướng dẫn xây dựng kế hoạch dạy học tích hợp các môn khoa học tự nhiên, lịch sử và địa lý, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đảm bảo chất lượng, đạt mục tiêu chương trình, phù hợp với tình hình thực tiễn, năng lực đội ngũ và điều kiện dạy học của từng địa phương theo hướng dẫn của Bộ GDĐT. Cũng theo chỉ đạo từ Bộ GDĐT, cần tiếp tục xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp với mạch nội dung theo chương trình môn học. Trong trường hợp khó khăn về sắp xếp thời khoá biểu, cần linh hoạt về thời gian, thời điểm thực hiện các mạch nội dung hoặc các chủ đề của chương trình để xếp thời khoá biểu phù hợp với việc phân công giáo viên, đáp ứng yêu cầu về tính khoa học, tính sư phạm và khả năng thực hiện của giáo viên.

Việc dạy học tích hợp và dạy học phân hoá, giảm môn học bắt buộc, tăng môn học lựa học lựa chọn đã triển khai trong nhiều năm qua. Đây cũng là xu hướng tất yêu trong giáo dục hiện đại, khi kiến thức có sự giao thoa, bổ sung lẫn nhau. Mô hình này cũng là nền tảng để học sinh phát triển toàn diện theo đúng tinh thần của Chương trình GDPT 2018.

Hà Giang

Tài liệu tham khảo:

Bộ GDĐT (2025). Công văn số 4555/BGDĐT-GDPT về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục phổ thông năm học 2025-2026 https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx/app%2028540%20gi%C3%A1%20vcoin?ItemID=11004