Củng cố cơ sở vật chất để nâng tầm chất lượng giáo dục phổ thông

Ảnh minh hoạ 

Bước tiến trong quy hoạch và đầu tư

Nhiều năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) cùng các địa phương đã nỗ lực thực hiện các đề án, chương trình đầu tư xây dựng trường lớp và nâng cấp cơ sở vật chất, đặc biệt ở vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa. Công tác quy hoạch mạng lưới trường học được gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng tăng của học sinh.

Theo thống kê của Bộ GDĐT, năm học 2024-2025, cả nước có 26.408 cơ sở giáo dục phổ thông, gồm: 11.559 trường tiểu học; 8.403 trường trung học cơ sở; 2.109 trường trung học phổ thông; 2.582 trường phổ thông có nhiều cấp học; cùng hệ thống trường dân tộc nội trú, trường liên cấp…Toàn quốc có tổng số 18.656.512 học sinh, tăng 78.367 học sinh so với năm học 2023- 2024; 554.003 lớp học, tăng 3.165 lớp so với năm học 2023- 2024. Tỷ lệ trung bình phòng/lớp, kiên cố hoá phòng học được nâng lên và tỷ lệ trung bình học sinh/lớp được giảm xuống. Những kết quả này cho thấy sự đầu tư và mở rộng quy mô hiệu quả của hệ thống giáo dục ở cấp trung học phổ thông, với sự đóng góp tích cực từ cả khối công lập và tư thục. Việc giảm sĩ số lớp học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho tăng cường tổ chức các hình thức dạy học tích cực, phân hoá và cá nhân hoá quá trình học tập, trong đó giáo viên cần quy mô lớp học hợp lý để hướng nghiệp và thiết kế lộ trình học tập riêng cho từng học sinh.

Nhiều tỉnh, thành phố đã chủ động rà soát, sắp xếp lại trường lớp theo hướng tinh gọn, hợp lý, đồng thời ưu tiên nguồn lực xây dựng mới, cải tạo phòng học, phòng chức năng và các hạng mục phục vụ bán trú, nội trú. Việc ứng dụng các tiêu chuẩn thiết kế trường học mới đã giúp cải thiện đáng kể môi trường học tập, đặc biệt trong điều kiện diện tích đất còn nhiều hạn chế.

Giải pháp từ địa phương và yêu cầu thực tiễn

Tại Hà Nội, năm học 2025-2026 sẽ có thêm 2 trường trung học phổ thông công lập đi vào hoạt động. Hiện hai dự án này đang gấp rút hoàn thiện những công đoạn cuối cùng để đưa vào sử dụng trong năm học sắp tới, công tác tuyển sinh đã hoàn thành với gần 1.000 suất cho học sinh trên địa bàn. Theo Giám đốc Sở GDĐT Hà Nội Trần Thế Cương, việc thành lập 2 trường trung học phổ thông mới và cải tạo, mở rộng các trường cũ đã nâng chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2025-2026 của thành phố Hà Nội tăng thêm 3% so với năm học trước, tỷ lệ khoảng 64%. Như vậy sẽ có thêm khoảng 5.000 học sinh có suất học trong các trường công lập. Năm học 2024-2025, thành phố cũng đã xây dựng được 43 trường học mới, bước đầu đáp ứng tình trạng thiếu trường học trên địa bàn. Việc làm này thể hiện sự quan tâm đầu tư của thành phố và ngành giáo dục thủ đô trong việc xây dựng bổ sung trường, lớp và các điều kiện học tập với mục tiêu giảm áp lực kỳ thi vào lớp 10 từ năm học 2025-2026 và các năm học tiếp theo.

Tại Thành phố Hồ Chí Minh, với quy mô hơn 2,6 triệu học sinh, việc xây dựng thêm trường học, giảm sĩ số lớp luôn được chú trọng. Thành phố đã chia thành 16 cụm chuyên môn để thuận lợi cho chỉ đạo, quản lý và phát triển chuyên môn, đồng thời tiếp tục ưu tiên đầu tư hạ tầng sau khi sắp xếp lại mạng lưới trường lớp.

Dù đã đạt được nhiều kết quả, nhưng công tác đảm bảo cơ sở vật chất cho giáo dục phổ thông vẫn đối mặt với một số thách thức. Các khu đô thị lớn có tốc độ tăng trưởng dân số cao, trong khi đó quỹ đất hạn chế, dẫn đến tình trạng sĩ số lớp học vượt chuẩn. Đặc biệt, sau khi sáp nhập, sắp xếp, quy hoạch lại các trường, điểm trường, một số địa bàn dân cư phân tán, giao thông bị chia cắt, ảnh hưởng đến việc đi học của học sinh.

Bộ GDĐT đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan tham mưu ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương ưu bố trí ngân sách và huy động xã hội hoá để đầu tư trường lớp, cơ sở vật chất. Nhiều chương trình mục tiêu quốc gia và dự án hỗ trợ quốc tế cũng được triển khai, góp phần cải thiện điều kiện học tập cho học sinh ở mọi vùng miền.

Việc đầu tư, củng cố cơ sở vật chất trường học không chỉ giải quyết nhu cầu trước mắt về phòng học, mà còn là chiến lược dài hạn để nâng cao chất lượng và bảo đảm công bằng giáo dục. Trong bối cảnh đổi mới chương trình, phương pháp dạy học và đánh giá, cơ sở vật chất hiện đại, đồng bộ sẽ là nền tảng để các đổi mới đi vào thực chất.

Hà Giang