Đảm bảo chất lượng giáo dục thông qua đổi mới kiểm định, đánh giá

Kiểm định chất lượng giáo dục: Công cụ đánh giá và điều chỉnh hệ thống

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, công tác kiểm định chất lượng giáo dục được xác định là công cụ then chốt để đảm bảo và nâng cao chất lượng dạy và học. Việc kiểm định không chỉ nhằm đánh giá mức độ đạt được các tiêu chuẩn chất lượng của cơ sở giáo dục, mà còn giúp các nhà trường tự rà soát, cải tiến hoạt động và minh bạch thông tin với xã hội.

Ảnh minh hoạ

Theo số liệu từ Bộ Giáo dục và Đào tạo( GDĐT), tính đến ngày 31/5/2025, tỷ lệ trường đạt chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục và đạt chuẩn quốc gia các cấp học ngày càng tăng, mầm non đạt 66,3% và 61,2%; tiểu học đạt 72,9% và 68,4%, trung học cơ sở đạt 77,4% và 74,5%; trung học phổ thông đạt 62,5% và 56,9%; trường phổ thông có nhiều cấp học đạt 49,5% và 49,5%. Ngoài ra, đối với giáo dục thường xuyên, có 47,6% trung tâm giáo dục đạt chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục.

Những con số này thể hiện vai trò rõ nét của kiểm định chất lượng và công nhận trường chuẩn quốc gia như công cụ để đánh giá, giám sát và cải tiến chất lượng một cách có hệ thống. Trong bối cảnh Chương trình giáo dục phổ thông 2018 chuyển sang giai đoạn thực hiện đồng bộ ở các cấp học, việc chuẩn hoá chất lượng nhà trường là một yêu cầu cấp thiết. Trường đạt chuẩn cần trở thành mô hình điển hình về đổi mới dạy học, phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, về tổ chức môi trường giáo dục an toàn, hạnh phúc. Trường chuẩn quốc gia vì vậy cần được hiểu là một chuẩn mực vận hành chất lượng cao, bền vững và có tính lan toả trong hệ thống.

Đổi mới kiểm tra, đánh giá hướng đến phát triển năng lực học sinh

Cùng với kiểm định và trường đạt chuẩn, hoạt động thi, kiểm tra và đánh giá học sinh đang được các địa phương đổi mới theo hướng đánh giá năng lực. Bộ GDĐT đã tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 10/CĐ-TTg ngày 07/2/2025 về tăng cường chỉ đạo công tác tuyển sinh trung học cơ sở, tuyển sinh trung học phổ thông và quản lý hoạt động dạy thêm, học thêm; Công điện số 58/CĐ-TTg ngày 08/5/2025 về việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và tuyển sinh đầu cấp giáo dục phổ thông năm 2025; Công điện số 61/CĐ-TTg ngày 10/5/2025 về tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, bảo đảm biên chế giáo viên mầm non, phổ thông và nghỉ hè cho trẻ em, học sinh năm 2025. Đồng thời Bộ cũng chỉ đạo các địa phương tăng cường giải pháp thực hiện Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT quy định về tuyển sinh trung học cơ sở và tuyển sinh trung học phổ thông; quản lý chỉ đạo công tác tuyển sinh mầm non, tuyển sinh đầu cấp tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông năm học 2025 - 2026; có các giải pháp đảm bảo kỳ thi diễn ra an toàn, nghiêm túc, đúng quy chế, nhất là trong công tác an ninh, chống gian lận công nghệ cao; ban hành theo thẩm quyền các văn bản chỉ đạo ôn thi, hướng dẫn tổ chức Kỳ thi; quy định đối với công tác ra đề thi; tổ chức tập huấn nghiệp vụ thanh tra, kiểm tra Kỳ thi.

Việc giảm áp lực thi cử, khuyến khích đánh giá quá trình đang giúp hình thành một môi trường học tập cởi mở, khuyến khích sáng tạo. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhận thức của một số cán bộ quản lý, giáo viên tại cơ sở giáo dục về vai trò công tác kiểm định chất lượng giáo dục còn chưa đồng đều; công tác tự đánh giá ở một số trường còn chưa bảo đảm yêu cầu. Trong khi đó, công tác kiểm tra, giám sát trước, trong và sau kiểm định chất lượng giáo dục và công nhận trường đạt chuẩn quốc gia của Sở GDĐT, Phòng GDĐT thực hiện chưa được thường xuyên; công tác kiểm định chất lượng giáo dục đối với các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên gặp nhiều khó khăn, chưa có bộ công cụ dành riêng cho lĩnh vực đánh giá các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên; kinh phí chi thường xuyên cho các đơn vị rất hạn chế nên công tác tự đánh giá ở nhiều đơn vị chưa thực hiện được mức chi theo quy định.

Việc kiểm định chất lượng, xây dựng trường chuẩn và đổi mới đánh giá được xem như 3 mắt xích quan trọng để đảm bảo chuỗi cải tiến liên tục. Khi được triển khai đồng bộ, quá trình này sẽ tạo ra nền tảng vững chắc để nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông. Đầu tư vào đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý và hình thành văn hoá chất lượng trong mỗi nhà trường chính là chìa khoá để những nỗ lực này trở nên bền vững.

Hà Giang