Hành Trình Học Thuật và Nhận Thức Về Giáo Dục Đại Học: Góc Nhìn Từ Giảng Viên

Tại Athens, Hy Lạp, hình ảnh giảng viên đại học thường gắn liền với sự tri thức, tận tụy và đắm mình trong thế giới nghiên cứu học thuật. Thế nhưng, một nghiên cứu mới đây đã hé lộ một bức tranh khác - gần gũi, đầy cảm xúc và không ít chông gai về hành trình nghề nghiệp của những người đang âm thầm giữ lửa tri thức trong hệ thống giáo dục đại học Hy Lạp. Nghiên cứu đã ghi lại trải nghiệm cá nhân của bốn giảng viên đến từ ba trường đại học khác nhau. Thay vì khai thác số liệu khô cứng, nghiên cứu lựa chọn phương pháp tường thuật tiểu sử để chính những người trong cuộc kể lại hành trình làm nghề của họ một cách tự nhiên, sâu sắc và giàu tính nhân văn.

Một điểm chung nổi bật trong chia sẻ của các giảng viên là đam mê mãnh liệt với ngành học của mình. “Bạn phải thật sự yêu thích môn học, vì chỉ khi có đam mê, bạn mới có thể truyền lửa” một người tham gia nói. Họ không chỉ xem giảng dạy là nhiệm vụ, mà là một sứ mệnh, nơi được kết nối, trao đổi và tạo động lực cho sinh viên. Một giảng viên khác ví phòng làm việc như “không gian mở” nơi sinh viên có thể đến bất kỳ lúc nào để được lắng nghe, trò chuyện và định hướng. Đối với họ, giảng viên không phải là người truyền đạt khô khan, mà là người hướng dẫn, đồng hành - thậm chí là người truyền cảm hứng sống.

Tuy nhiên, phía sau vẻ ngoài trí thức là vô vàn thử thách khắc nghiệt. Trong các chia sẻ, nhiều giảng viên thẳng thắn đề cập đến tình trạng bấp bênh nghề nghiệp, thiếu ổn định tài chính và gánh nặng hành chính - những vấn đề có tính hệ thống trong nền giáo dục đại học Hy Lạp. Một số người cho biết họ từng phải đi làm thêm, sống nhờ học bổng hoặc rơi vào tình trạng “mất cảm hứng” vì không còn đủ năng lượng cho nghiên cứu. Đặc biệt, các trải nghiệm làm việc ở nước ngoài như Mỹ, Bồ Đào Nha hay Singapore được mô tả như một “thế giới khác” - nơi giảng viên được hỗ trợ tài chính, có lộ trình nghề nghiệp rõ ràng và môi trường phát triển nghiên cứu tích cực. “Ở đó, tôi có học bổng, được dạy học có lương, có thời gian cho nghiên cứu. Về Hy Lạp thì… tôi phải lựa chọn giữa lý tưởng và thực tế sống” một giảng viên chia sẻ.

Nguồn: Pexels.com

Nhiều người mô tả cảm giác “bị nghiền nát bởi hệ thống” khi phải dành thời gian cho những nhiệm vụ hành chính không cần thiết, thay vì tập trung vào chuyên môn. Thực trạng thiếu minh bạch trong tuyển dụng, cạnh tranh không lành mạnh và sự mất cân bằng giữa công việc - đời sống khiến không ít người cảm thấy kiệt sức.

Khi được hỏi về cách nhìn nhận vai trò của mình, các giảng viên đưa ra những góc nhìn vừa giàu cảm xúc, vừa đầy trăn trở. Nhiều người khẳng định giảng viên không chỉ là “người dạy,” mà còn là “người dẫn đường” người truyền cảm hứng đạo đức và xã hội cho sinh viên. “Giảng viên nên biết truyền cảm hứng, không chỉ trong học tập, mà còn trong cuộc sống,” một người nói.

Tuy nhiên, không phải ai cũng giữ được sự lý tưởng ấy. Có người thừa nhận mình đã mất dần đam mê, khi phải giảng dạy với những lớp sinh viên ngày càng thụ động, thiếu nền tảng. Một người bộc bạch: “Tôi từng giảng bài với tất cả tâm huyết năm 26 tuổi ở Mỹ. Còn giờ đây, tôi thấy mình đang nói đi nói lại với những người không sẵn sàng tiếp nhận”.

Tuy nhiên, ngay cả những giảng viên hoài nghi nhất cũng thừa nhận rằng: chỉ cần giữ được kết nối với sinh viên, mọi thứ vẫn còn đáng giá.

Nghiên cứu kết luận rằng bản sắc học thuật không phải là điều có sẵn, mà được hình thành qua thời gian, trải nghiệm cá nhân, các yếu tố xã hội và cả biến động nghề nghiệp. Qua những câu chuyện được kể lại, nghiên cứu kêu gọi sự cải cách hệ thống, bao gồm: minh bạch trong tuyển dụng và thăng tiến, hỗ trợ tài chính ổn định, đào tạo sư phạm chuyên sâu và thiết lập cơ chế cố vấn cho giảng viên trẻ. Bên cạnh đó, họ cũng nhấn mạnh vai trò của phản tư cá nhân và cộng đồng chuyên môn trong việc duy trì bản sắc nghề nghiệp. Khi hệ thống chưa thay đổi, chính sự gắn kết giữa người dạy và người học và niềm tin vào giá trị giáo dục là điều giữ người giảng viên ở lại với bục giảng.

Trong một thời đại mà giáo dục đang đứng trước nhiều thử thách, nghiên cứu này như một lời nhắc nhở rằng: phía sau những bài giảng là những con người đầy lý tưởng, đang gồng mình chống chọi với áp lực nghề nghiệp. Và chỉ khi hệ thống thực sự lắng nghe những tiếng nói từ bên trong, giáo dục mới có thể phát triển bền vững và nhân văn.

Hoàng Dũng lược dịch

Nguồn:

Klada, N., & Kourtis, S. (2025). Scientific pathways of academic teachers. views on the Greek higher education through the eyes of teachers. European Journal of Educational Research, 14(3), 917-928. https://doi.org/10.12973/eu-jer.14.3.917