“Bình dân học vụ số”: Chiến lược nâng cao dân trí trong kỷ nguyên số

Ảnh minh họa

Kế thừa lịch sử, mở ra sứ mệnh mới trong thời đại số

Ngày 26/3/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì lễ phát động phong trào và công bố nền tảng “Bình dân học vụ số”. Đây là một nhiệm vụ quan trọng nhằm cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; hưởng ứng và thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về học tập suốt đời và triển khai phong trào “Bình dân học vụ số”.

Chỉ sau một thời gian ngắn, ngày 4/4/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Kế hoạch số 01-KH/BCĐTW kèm theo Quyết định số 899/QĐ-BGDĐT nhằm cụ thể hóa và phân công các đầu mối triển khai nhanh chóng trong toàn ngành. Tính đến tháng 4/2025, chương trình đã bước đầu ghi nhận những kết quả quan trọng cho việc phổ cập tri thức số, hỗ trợ học viên học online trên nền tảng internet rộng khắp trong toàn dân. Hơn 200.000 học viên (công chức, viên chức, người lao động, lực lượng vũ trang…) tại 50 địa phương với 2 chuyên đề về Chuyển đổi số và An toàn không gian số được đào tạo, tập huấn.

Với giá trị lịch sử, phong trào “Bình dân học vụ số” nối tiếp ý nghĩa lịch sử của phong trào “Bình dân học vụ” xóa mù chữ. Ngày nay, kỹ năng số đang trở thành yêu cầu thiết yếu đối với mỗi công dân. Chiến lược đang được triển khai đồng bộ, chú trọng nhóm yếu thế, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình chuyển đổi số.

Lan tỏa sâu rộng hơn nữa phong trào “Bình dân học vụ số”

Tại cuộc họp đẩy mạnh phong trào “Bình dân học vụ số” và xây dựng hệ thống học liệu số theo tinh thần của Đề án 06 chiều ngày 9/7/2025, một số chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo quyền tiếp cận học tập bình đẳng cho người khuyết tật, người yếu thế và các nhóm dễ bị tổn thương trong xã hội, đề xuất đưa giáo dục đặc biệt vào nội dung triển khai phong trào, đồng thời bố trí nguồn lực tài chính phù hợp để các cơ sở đào tạo, đặc biệt là các trường sư phạm, có thể phát triển mô-đun học liệu chuyên biệt và tổ chức cho đội ngũ giáo viên làm công tác giáo dục đặc biệt.

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Văn Phúc cho rằng, để đạt được mục tiêu không chỉ dừng lại ở phổ cập kỹ năng, mà còn tạo lập được thói quen học tập suốt đời trong môi trường số, ngành giáo dục cần tiếp tục triển khai đồng bộ và có chiều sâu các nhiệm vụ đề ra.

Thực hiện các nghị quyết, chương trình hành động của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo Trung ương và Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Bộ GDĐT đã ban hành Kế hoạch số 953/KH-BGDĐT ngày 10/7/2025 nhằm triển khai hai phong trào thi đua trọng điểm: “Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” và “Bình dân học vụ số” trong toàn ngành Giáo dục giai đoạn 2025–2030. Phong trào thi đua được phát động nhằm phát huy vai trò của toàn hệ thống chính trị trong tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, học sinh, sinh viên về ý nghĩa và tầm quan trọng của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo. Qua đó, phong trào khơi dậy tinh thần chủ động, sáng tạo, khuyến khích mỗi cá nhân, đơn vị trong toàn ngành tích cực tham gia với các hành động cụ thể, thiết thực, hiệu quả; đồng thời đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong chỉ đạo tổ chức thực hiện, phấn đấu tạo ra các đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và phổ cập tri thức số.

Để thực hiện hiệu quả chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo, phong trào thi đua “Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”, Bộ GDĐT đã xác định 7 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, mang tính đột phá và định hướng rõ ràng. Trọng tâm đầu tiên là nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy quản lý theo hướng dựa trên dữ liệu số, thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo. Song song với đó là phát triển hạ tầng công nghệ đồng bộ, hiện đại, an toàn và tiết kiệm. Phong trào cũng đề cao việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong dạy học và quản lý, trong đó triển khai sâu rộng phong trào “Bình dân học vụ số” như một chiến lược phổ cập kỹ năng số toàn dân.

Hoạt động quản lý trong ngành giáo dục được thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, từ cải cách hành chính đến kết nối dữ liệu đa cấp. Phương pháp dạy học cũng đổi mới theo hướng tích hợp công nghệ, giúp học sinh hình thành năng lực số và kỹ năng sống phù hợp thời đại. Bên cạnh đó, phong trào khuyến khích học sinh, sinh viên phát huy tiềm năng sáng tạo, đóng góp các sáng kiến công nghệ phục vụ cộng đồng. Đồng thời, mở rộng hợp tác quốc tế và xã hội hóa nguồn lực để phát triển nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực mũi nhọn như AI, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo và công nghệ lượng tử, đáp ứng yêu cầu hội nhập toàn cầu.

“Bình dân học vụ số” không chỉ là câu chuyện của riêng ngành giáo dục, mà cần sự chung tay và thay đổi của toàn xã hội để định hình một giai đoạn mới trong phổ cập tri thức toàn dân. Trong đó, ngành giáo dục đóng vai trò dẫn dắt, từ thiết kế học liệu, đào tạo đội ngũ, phát triển nền tảng, đến xây dựng hệ sinh thái học tập số toàn dân. Toàn xã hội tham gia, từ các doanh nghiệp công nghệ, tổ chức xã hội đến chính quyền cơ sở. Phát triển năng lực số là trách nhiệm chung để mỗi người dân đều có khả năng làm chủ tri thức và công nghệ.

Hà Giang