Tiếp tục triển khai đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học

Lộ trình triển khai và mục tiêu dài hạn

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc trang bị tiếng Anh là yêu cầu cần thiết đối với mỗi công dân. Nhiều quốc gia xem tiếng Anh như một ngôn ngữ chính thức, là cầu nối để tiếp cận tri thức, kinh tế, công nghệ và văn hóa toàn cầu. Tại Việt Nam, việc đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là một nội dung trọng tâm trong Kết luận số 91-KL/TW của Bộ Chính trị về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Sau khi Kết luận được ban hành, Bộ GDĐT đã nghiên cứu, tổ chức các hội thảo, toạ đàm lấy ý kiến để triển khai đề án Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Cùng với đó, Bộ GDĐT cũng đã gửi lấy ý kiến các bộ, ngành Trung ương để hoàn thiện đề án trình Chính phủ.

Ảnh minh họa

Để đảm bảo tính khả thi, Bộ GDĐT đã tổ chức nhiều hội thảo, lấy ý kiến từ nhiều nhóm đối tượng khác nhau. Ngày 23/4, tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã tổ chức hội thảo Lấy ý kiến xây dựng Đề án “Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 – 2035”. Hội thảo khẳng định nhiệm vụ từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là nhiệm vụ phù hợp với xu hướng học tập và làm việc trong thời đại mới. Tiếp đó, ngày 24/4/2025, Bộ GDĐT tổ chức hội thảo lấy ý kiến các trung tâm ngoại ngữ về Đề án. Tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ GDĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh: Đây là một công việc mới, có tác động lớn đến toàn hệ thống giáo dục nên cần được xây dựng bài bản, chi tiết với lộ trình rõ ràng về thời gian, kinh phí và giải pháp tổ chức thực hiện. Quá trình xây dựng đề án được thực hiện dựa trên khảo sát thực tế có căn cứ khoa học, số liệu đầy đủ và tuyệt đối tránh tình trạng “gọt chân cho vừa giày”.

Đặc biệt, tại Hội thảo ngày 18/7 vừa qua, Bộ GDĐT tiếp tục nhấn mạnh Đề án cần được thực hiện trên tinh thần: Hết sức khẩn trương, không đợi đề án được ban hành mới thực hiện. Địa phương thuận lợi triển khai hiệu quả sẽ trở thành đầu tàu cho những địa phương khó khăn, áp dụng rộng rãi trên toàn quốc với những mục tiêu đã được phê duyệt.

Những nút thắt thực tiễn và yêu cầu từ địa phương

Theo Dự thảo Đề án, có 6 cấp độ nhà trường triển khai tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai tại Việt Nam. Mục tiêu chung là tiếng Anh được sử dụng rộng rãi, thường xuyên trong giao tiếp, học tập, nghiên cứu, làm việc, để từng bước trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Cùng với đó, đề án đặt ra kỳ vọng nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho học sinh phổ thông để đáp ứng nhu cầu học tập, làm việc trong nước và quốc tế. Việc phát triển năng lực ngoại ngữ không chỉ góp phần tăng năng suất lao động, mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ. Đây cũng là tiền đề để thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục, hình thành công dân toàn cầu, sẵn sàng thích ứng với những biến động nhanh của thế giới.

Tuy nhiên, để tiếng Anh thực sự trở thành ngôn ngữ thứ hai, Việt Nam còn phải đối mặt với nhiều thách thức. Chất lượng và số lượng giáo viên vẫn chưa đồng đều giữa các vùng miền. Ở nhiều địa phương vùng sâu, vùng xa, việc tìm được giáo viên tiếng Anh đạt chuẩn còn khó khăn. Thêm vào đó, sự thiếu hụt trang thiết bị, cơ sở hạ tầng công nghệ cũng là rào cản lớn cho việc ứng dụng các phương pháp dạy học hiện đại.

Mặt khác, hệ thống kiểm tra, đánh giá chưa theo kịp định hướng mới. Việc thi tiếng Anh hiện nay vẫn thiên về trắc nghiệm và kiểm tra từ vựng, ngữ pháp, trong khi việc đánh giá kỹ năng sử dụng thực tế, như phản xạ giao tiếp, khả năng thuyết trình, viết luận… vẫn chưa được chú trọng đúng mức.

Chia sẻ tại Hội thảo về vấn đề này, lãnh đạo các Sở GDĐT cho biết các địa phương đã chủ động xây dựng đề án về việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Tuy nhiên, để đề án được triển khai hiệu quả, các địa phương cần có 3 tốt: người dạy có năng lực tốt, người học có nhận thức tốt và môi trường học tập tốt. Trong đó, giáo viên đóng vai trò truyền thụ, truyền cảm hứng là rất cần thiết. Một số địa phương cũng đã xây dựng các kho học liệu tiếng Anh, đưa AI vào trong giảng dạy, giúp học sinh phát triển các kỹ năng thực hiện thật tốt thông qua các nền tảng công nghệ. Xây dựng học liệu phù hợp với văn hoá, cuộc sống, địa phương, tạo sự gần gũi, hứng thú cho học sinh trong việc học tiếng Anh. Đồng thời, triển khai học tập trong môi trường tiếng Anh đa dạng, phối hợp với các trung tâm, tổ chức thư viện cộng đồng và có các chính sách hỗ trợ, khuyến khích cho giáo viên, học sinh vùng khó khăn.

Bộ GDĐT cũng nhấn mạnh, Đề án đóng vai trò là khung, việc triển khai cần dựa vào ưu điểm, thuận lợi, đặc thù của các địa phương, không đợi đủ điều kiện mới thực hiện. Trong quá trình triển khai, cần trao đổi trực tiếp, kịp thời với đơn vị đầu mối của Bộ GDĐT.  Đây là một hành trình dài, cần sự đồng lòng từ trung ương đến địa phương, từ nhà trường đến phụ huynh và xã hội. Nếu được triển khai bài bản, linh hoạt và sáng tạo, đề án này sẽ mở ra một tương lai mới cho thế hệ trẻ Việt Nam - những công dân có năng lực ngoại ngữ và tư duy toàn cầu.

Tài liệu tham khảo:

Bộ GDĐT (2025). Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học: Không đợi đủ điều kiện mới thực hiện. https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx?ItemID=10901

Hà Giang