Quy đổi điểm chuẩn theo bách phân vị để đảm bảo công bằng trong tuyển sinh đại học

Chuyển sang quy đổi tương đương

Trong kỳ tuyển sinh đại học năm 2025, Bộ GDĐT đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn triển khai các giải pháp giúp các cơ sở đào tạo xây dựng phương án tuyển sinh sát với yêu cầu thực tiễn. Một trong những thay đổi đáng chú ý là việc Bộ GDĐT hướng dẫn các trường thực hiện quy đổi điểm chuẩn giữa các tổ hợp xét tuyển dựa trên phổ điểm, bách phân vị và dữ liệu thống kê chính thức do Bộ GDĐT công bố.

Ảnh minh họa

Trước đó, Bộ GDĐT đã nhiều lần nhấn mạnh điểm chuẩn sẽ được quy đổi tương đương giữa các tổ hợp, phương thức xét tuyển để tạo công bằng cho học sinh. Cụ thể, một ngành học có thể xét tuyển bằng nhiều tổ hợp. Điểm chênh lệch giữa các tổ hợp sẽ được điều chỉnh theo bách phân vị.

Bách phân vị là đại lượng thống kê dùng để biểu thị vị trí tương đối của một điểm số trong một tập hợp dữ liệu. Ví dụ, một thí sinh đạt 25 điểm và thuộc bách phân vị 90 của tổ hợp A00, nghĩa là thí sinh đó cao hơn hoặc bằng 90% tổng số người trong cùng nhóm tham chiếu. Việc quy đổi dựa trên bách phân vị cho phép các trường điều chỉnh mức điểm chuẩn không chỉ dựa vào số điểm tuyệt đối mà còn tính đến tương quan giữa các tổ hợp trong cùng một kỳ thi, phản ánh đúng trình độ và thứ hạng của thí sinh. Để triển khai hiệu quả, minh bạch, công bằng và đúng kế hoạch tuyển sinh năm 2025, Bộ GDĐT đề nghị các cơ sở đào tạo, trên cơ sở tham khảo đối sánh phổ điểm, bách phân vị tổng điểm một số tổ hợp truyền thống đã được hiệu chuẩn, kết hợp với các văn bản hướng dẫn của Bộ, môn chính xét tuyển của từng ngành hoặc nhóm ngành, yêu cầu đặc thù của ngành, trường và thống kê, đánh giá kết quả học tập các năm trước, chủ động xây dựng và công bố quy đổi tương đương điểm trúng tuyển giữa các tổ hợp xét tuyển theo đúng kế hoạch.

Tạo công bằng, nâng chất lượng tuyển sinh

Điểm nổi bật của phương pháp quy đổi năm nay là khuyến khích sự công bằng học thuật và hạn chế tình trạng “chọn tổ hợp dễ” vốn xuất hiện trong một vài năm trở lại đây. Chính sách này cũng có ý nghĩa trong việc lọc ảo chính xác hơn, phần mềm có thể tính toán điểm tương đương giữa các tổ hợp, từ đó giảm số lượng thí sinh ảo và nâng cao hiệu quả phân bổ chỉ tiêu.

Trong những năm qua, hầu hết cơ sở đào tạo phân bổ chỉ tiêu riêng cho từng phương thức xét tuyển, thậm chí cho từng tổ hợp môn xét tuyển, từ đó áp dụng các tiêu chí xét tuyển để tính điểm xét của thí sinh và xác định điểm trúng tuyển từ cao xuống thấp cho tới hết chỉ tiêu của từng phương thức, tổ hợp môn xét tuyển. Tuy nhiên, cũng từ đây xuất hiện những vấn đề như chênh lệch điểm trúng tuyển một cách bất hợp lý giữa các phương thức, tổ hợp môn xét tuyển. Với quy đổi theo bách phân vị như năm nay, các cơ sở đào tạo sẽ có phương án điều chỉnh lại điểm chuẩn tương ứng, tránh bất cập và đảm bảo đúng định hướng đào tạo. Chính sách này cũng là một phần trong tổng thể đổi mới thi và tuyển sinh sau năm đầu tiên áp dụng Chương trình giáo dục phổ thông 2018 trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025.

Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả, chính sách này đòi hỏi các trường đại học cần nâng cao năng lực phân tích dữ liệu và chuẩn bị kỹ về mặt kỹ thuật. Việc quy đổi điểm chuẩn không thể làm một cách máy móc mà cần có sự tham chiếu chặt chẽ đến phổ điểm, bách phân vị, thống kê học tập của các khóa trước và đặc thù ngành đào tạo. Việc điều chỉnh cũng cần đảm bảo không quá đột ngột, rõ ràng trong quy tắc quy đổi điểm.

Năm 2025 là năm đầu tiên học sinh học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 bước vào kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và tuyển sinh đại học. Trong bối cảnh đó, việc đổi mới công tác xét tuyển đại học là cần thiết và quy đổi tương đương điểm chuẩn giữa các tổ hợp là một bước đi đúng hướng.

Bằng cách ứng dụng dữ liệu bách phân vị và phổ điểm một cách khoa học, các trường sẽ có căn cứ rõ ràng để đưa ra quyết định tuyển sinh phù hợp. Đây là tiền đề để hệ thống tuyển sinh đại học Việt Nam bước sang một giai đoạn mới - chính xác hơn, công bằng hơn và ngày càng tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế.

Tài liệu tham khảo:

Bộ GDĐT (2025). Công bố đối sánh một số tổ hợp điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2025. https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx?ItemID=10912

Hà Giang