Chọn tổ hợp môn lớp 10: Cần có chiến lược, định hướng rõ ràng

Lựa chọn tổ hợp ảnh hưởng tới định hướng nghề nghiệp tương lai

Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được xây dựng theo định hướng phát triển năng lực thông qua những kiến thức thiết thực, các phương pháp học tập tích cực, hiện đại, giúp học sinh hình thành và phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết trong thời đại mới. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến lớp 9) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (từ lớp 10 đến lớp 12). Trong đó, giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp có nhiều điểm khác so với chương trình 2006 trước đây.

Ảnh minh họa

Theo đó, học sinh khi bước vào lớp 10 sẽ học 8 môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc gồm: Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ, Lịch sử, Giáo dục thể chất, Giáo dục quốc phòng - an ninh, Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp và Giáo dục địa phương. Bên cạnh đó, học sinh sẽ lựa chọn 4 môn học tự chọn từ 9 môn được quy định trong chương trình gồm: Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ, Địa lý, Giáo dục Kinh tế và pháp luật, Âm nhạc và Mỹ thuật. Việc lựa chọn 4 môn này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tổ hợp môn thi tốt nghiệp trung học phổ thông và tổ hợp xét tuyển đại học.

Phân biệt rõ 3 loại tổ hợp để chọn đúng

Mặc dù quy định về lựa chọn môn học đã được triển khai qua một số năm học, song với mỗi khóa học sinh mới, đây vẫn là vấn đề cần cân nhắc. Hiện nay, tại hầu hết các trường trung học phổ thông, việc tổ chức tư vấn lựa chọn tổ hợp được thực hiện từ đầu năm học. Các buổi tư vấn nghề nghiệp, tọa đàm hướng nghiệp, khảo sát năng lực và sở thích cá nhân được tổ chức giúp học sinh có thêm căn cứ để đưa ra lựa chọn phù hợp.

Việc chọn các môn học lựa chọn và chuyên đề học tập ở lớp 10 nếu cảm thấy không phù hợp trong học tập và định hướng nghề nghiệp sau này, học sinh có thể đổi sang môn học khác khi kết thúc lớp 10. Theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong Công văn 68/BGDĐT-GDTrH, trong trường hợp đặc biệt, học sinh trung học phổ thông có nguyện vọng chuyển đổi môn học lựa chọn, cụm chuyên đề học tập thì vẫn có thể thực hiện và nhà trường sẽ tạo điều kiện cho học sinh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc thay đổi môn học lựa chọn có thể khiến học sinh chịu một số áp lực về bổ sung kiến thức, kiểm tra đánh giá những môn học chuyển đổi.

Để hiểu rõ hơn tính liên kết trong lựa chọn tổ hợp môn, cần phân biệt và định hướng rõ giữa: tổ hợp học, tổ hợp thi và tổ hợp xét tuyển. Tổ hợp học là 4 môn tự chọn mà học sinh sẽ theo học liên tục trong ba năm trung học phổ thông. Tổ hợp thi là các môn học sinh lựa chọn để thi trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Theo quy định, ngoài 2 môn bắt buộc là Toán và Ngữ văn, học sinh chọn thêm 2 môn tự chọn từ tổ hợp học đã lựa chọn. Tổ hợp xét tuyển sẽ là tổ hợp 3 môn dùng để đăng ký vào các trường đại học. Tùy theo ngành học và phương thức tuyển sinh của từng trường, tổ hợp xét tuyển có thể giống hoặc khác với tổ hợp thi. Nếu thiếu sự liên kết hợp lý giữa 3 tổ hợp này, học sinh sẽ thiếu định hướng đúng đắn về ngành học và thiếu cơ hội tham gia xét tuyển vào ngành học mong muốn.

Việc chọn tổ hợp môn học lớp 10 cần dựa vào sở thích, năng lực học tập, định hướng ngành của học sinh và điều kiện tổ chức dạy học của mỗi nhà trường. Từ thực tế triển khai trong những năm qua cho thấy, nhiều trường đã có cách thiết kế tổ hợp môn hợp lý hơn, tránh học lệch hoặc học tủ. Chẳng hạn, với nhóm học sinh chọn tổ hợp nghiêng về xã hội như Văn - Sử - Địa - Giáo dục công dân, một số trường yêu cầu phải bổ sung ít nhất một môn tự nhiên như Vật lý hoặc Sinh học để đảm bảo học sinh có nền tảng học vấn toàn diện. Một số tổ hợp khác cũng được thiết kế để học sinh có thể chuyển đổi linh hoạt giữa các khối xét tuyển, ví dụ tổ hợp Lý - Hóa - Sinh - Tin vừa đáp ứng khối A00, A01, phù hợp với ngành kỹ thuật - công nghệ đang được xã hội quan tâm.

Nếu được làm tốt, việc chọn tổ hợp môn lớp 10 sẽ là bước đệm vững chắc, để học sinh bước vào giai đoạn trung học phổ thông một cách tự tin, chủ động và đúng định hướng.

Hà Giang