Giảm áp lực vào trường công lập trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10

Ảnh minh họa

Áp lực trong kỳ thi vào lớp 10

Từ nhiều năm nay, kỳ thi vào lớp 10 vẫn được xem là một "bước ngoặt" quan trọng đối với học sinh sau bậc trung học cơ sở. Được vào học tại trường công lập là mong muốn của phần lớn học sinh và phụ huynh bởi đây là hệ thống trường có chất lượng đào tạo ổn định, học phí phù hợp và nhiều cơ hội phát triển toàn diện. Chính vì vậy, tại các thành phố lớn, nơi mật độ dân số cao và số lượng học sinh lớn, “cuộc đua” này càng trở nên căng thẳng.

Chẳng hạn, tại Hà Nội năm học 2025–2026, có khoảng 127.000 học sinh tốt nghiệp lớp 9, trong đó hơn 103.000 em đăng ký dự thi vào các trường THPT công lập không chuyên. Tại TP.HCM, gần 82.000 thí sinh đăng ký dự tuyển lớp 10, gồm hơn 76.000 thí sinh xét tuyển vào lớp 10 thường và 5.550 em thi vào lớp chuyên. Những con số này cho thấy tỷ lệ “chọi” vào trường công lập vẫn ở mức cao, gây áp lực không nhỏ cho học sinh và phụ huynh trong suốt thời gian ôn luyện và thi cử.

Những điều chỉnh trong chính sách

Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT về Quy chế tuyển sinh trung học cơ sở và tuyển sinh trung học phổ thông của Bộ Giáo dục và đào tạo (GDĐT) đã quy định kế hoạch tuyển sinh trung học phổ thông sẽ cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phê duyệt, căn cứ vào chỉ tiêu và địa bàn tuyển sinh. Quy định này giúp các tỉnh, thành phố chủ động hơn trong việc bố trí trường lớp, giảm sức ép lên hệ thống giáo dục công lập tại những nơi có mật độ dân số cao. Năm học sắp tới, nhiều địa phương mở thêm trường, lớp. đồng thời khuyến khích phụ huynh và học sinh tình hiểu mô hình đào tạo nghề chất lượng cao.

Năm 2025, tổng chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 được Sở GDĐT Hà Nội giao cho 122 trường công lập và công lập tự chủ là 1.795 lớp với 79.740 học sinh, tăng gần 5.000 chỉ tiêu so với năm ngoái. Số chỉ tiêu tuyển sinh được giao cho 77 trường THPT tư thục tuyển là 27.919 học sinh, với 635 lớp. Cùng với đó, Sở giao 12.080 chỉ tiêu cho 29 trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên với 270 lớp. Năm nay, trong số 115 trường THPT công lập không chuyên, có tới 71 trường tăng chỉ tiêu so với năm học 2024-2025; có 41 trường giữ nguyên và 3 trường giảm chỉ tiêu. Đây là những tín hiệu tích cực, giảm tỷ lệ cạnh tranh cho thí sinh ngay từ vòng xét tuyển đầu tiên, mở thêm cơ hội cho nhiều học sinh tiếp tục học lên bậc trung học phổ thông.

Tiếp tục đẩy mạnh phân luồng, hướng nghiệp

Tuy nhiên, mở rộng chỉ tiêu công lập không phải là giải pháp lâu dài. Để giảm thực sự áp lực thi cử vào lớp 10 cần đến những bước đi vững chắc hơn trong công tác hướng nghiệp, phân luồng học sinh sau trung học cơ sở – đúng theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ và Bộ GDĐT trong các năm gần đây.

Theo đó, mạng lưới các trường nghề, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên đang được củng cố và phát triển nhằm thu hút học sinh, đặc biệt tại các địa phương công nghiệp hóa mạnh. Nhiều trường nghề đã xây dựng chương trình đào tạo kết hợp với doanh nghiệp, cam kết đầu ra về việc làm.

Một rào cản lớn khiến áp lực vào trường công ngày càng tăng đó là tâm lý xã hội. Nhiều phụ huynh cho rằng vào trường công là con đường duy nhất, trong khi thực tế thị trường lao động ngày càng cần nhân lực kỹ thuật lành nghề, có tay nghề cao. Đây là yêu cầu mà hệ thống giáo dục nghè nghiệp đang từng bước đáp ứng tốt.

Để làm thay đổi nhận thức này, ngành giáo dục các địa phương cần tiếp trục công tác truyền thông và nâng cao chất lượng đào tạo hệ thống các trường ngoài công lập, đặc biệt là trường nghề. Việc giao quyền cho địa phương quy định về chỉ tiêu tuyển sinh, mở rộng mô hình học nghề kết hợp văn hóa, tăng chất lượng đào tạo ngoài công lập,… là những bước đi đúng đắn để học sinh sau trung học cơ sở có thêm lựa chọn phù hợp với năng lực, nguyện vọng và nhu cầu xã hội.

Hà Giang