Quy định thẩm quyền quản lí nhà nước trong lĩnh vực Giáo dục Thường xuyên, Giáo dục nghề nghiệp, Giáo dục đặc biệt

Quy định thẩm quyền quản lí nhà nước trong lĩnh vực Giáo dục Thường xuyên, Giáo dục nghề nghiệp, Giáo dục đặc biệt trong quản lí nhà nước hai cấp (Ảnh minh họa, nguồn internet)

Trong bối cảnh hiện nay, giáo dục không còn chỉ giới hạn trong môi trường truyền thống, mà đã mở rộng ra các hình thức học tập linh hoạt, học tập suốt đời. Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) và giáo dục thường xuyên (GDTX) đóng vai trò như hai trụ cột giúp người dân, đặc biệt là người lao động và những nhóm yếu thế, tiếp cận cơ hội học tập phù hợp với nhu cầu, điều kiện thực tế.

Việc ban hành và triển khai Nghị định không chỉ là yêu cầu mang tính pháp lý để hoàn thiện thể chế, mà còn thể hiện quyết tâm đổi mới quản trị giáo dục, chuyển mạnh từ “quản lý tập trung” sang mô hình “phân quyền kèm trách nhiệm và hậu kiểm”, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 29-NQ/TW và xu hướng phát triển giáo dục bền vững.

Phân định thẩm quyền trong GDTX, GDNN

Nghị định quy định rõ thẩm quyền thành lập, đình chỉ hoạt động, sáp nhập, chia, tách, giải thể trung tâm GDTX, trung tâm GDNN – GDTX công lập quy định tại khoản 1 Điều 33, khoản 2 Điều 34, khoản 2 Điều 35 và khoản 2 Điều 36 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh thực hiện.

Thẩm quyền cho phép thành lập, đình chỉ hoạt động, sáp nhập, chia, tách, giải thể trung tâm GDTX, trung tâm GDNN - GDTX tư thục quy định tại khoản 1 Điều 33, khoản 2 Điều 34, khoản 2 Điều 35 và khoản 2 Điều 36 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) thực hiện.

Thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, đình chỉ hoạt động, sáp nhập, chia, tách, giải thể trung tâm học tập cộng đồng quy định tại khoản 1 Điều 38, khoản 2 Điều 39, khoản 2 Điều 40 và khoản 2 Điều 41 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện.

Thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, đình chỉ hoạt động, sáp nhập, chia, tách, giải thể trung tâm khác thực hiện nhiệm vụ GDTX quy định tại điểm b khoản 1 Điều 44, khoản 2 Điều 45, khoản 2 Điều 46 và khoản 2 Điều 47 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Giám đốc Sở GDĐT thực hiện.

Thẩm quyền thành lập, đình chỉ hoạt động, sáp nhập, chia, tách, giải thể trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập công lập quy định tại khoản 1 Điều 49, khoản 2 Điều 50, khoản 2 Điều 51 và khoản 2 Điều 52 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Chủ tịch UBND cấp tỉnh thực hiện.

Thẩm quyền cho phép thành lập, đình chỉ hoạt động, sáp nhập, chia, tách, giải thể trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập tư thục quy định tại khoản 1 Điều 49, khoản 2 Điều 50, khoản 2 Điều 51 và khoản 2 Điều 52 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Giám đốc Sở GDĐT thực hiện.

Thẩm quyền kiểm tra công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục, xóa mù

Thẩm quyền kiểm tra công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục, xóa mù chữ đối với xã quy định tại khoản 1 Điều 25 Nghị định số 20/2014/NĐ-CP ngày 24/3/2014 của Chính phủ về phổ cập giáo dục, xóa mù chữ do UBND cấp tỉnh thực hiện. Nội dung kiểm tra, công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục, xóa mù chữ đối với xã thực hiện theo quy định tại Điều 29 Nghị định số 20/2014/NĐ-CP.

Phân định thẩm quyền đối với chuyền trường chuyên biệt

Nghị định quy định đối với trường Phổ thông dân tộc nội trú (PTDTNT), thẩm quyền thành lập, sáp nhập, chia, tách, giải thể trường phổ thông dân tộc nội trú quy định tại khoản 1 Điều 54, điểm b khoản 2 Điều 57 và điểm b khoản 3 Điều 57 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Chủ tịch UBND cấp tỉnh thực hiện.

Đối với trường phổ thông dân tộc nội trú trung học cơ sở (PTDTNT THCS), thẩm quyền cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục được quy định tại khoản 1 Điều 56 và điểm b khoản 1 Điều 57 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện.

Thẩm quyền cho phép trường PTDTNT có cấp học cao nhất là THPT hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục được quy định tại khoản 1 Điều 56 và điểm b khoản 1 Điều 57 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Giám đốc Sở GDĐT thực hiện.

Đối với trường PTDTBT, thẩm quyền thành lập, cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục, sáp nhập, chia, tách, giải thể trường được quy định tại khoản 1 Điều 59, khoản 1 Điều 61, điểm b khoản 1 Điều 62, điểm b khoản 2 Điều 62 và điểm b khoản 3 Điều 62 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện.

Đối với trường THPT chuyên công lập, tư thục, thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, sáp nhập, chia, tách, giải thể được quy định tại khoản 1 Điều 71 và khoản 2 Điều 74 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP, do Chủ tịch UBND cấp tỉnh thực hiện.

Thẩm quyền cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục trường THPT chuyên quy định tại khoản 1 Điều 73 và khoản 1 Điều 74 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Giám đốc Sở GDĐT thực hiện.

Đối với trường năng khiếu, thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, sáp nhập, chia, tách, giải thể trường năng khiếu nghệ thuật, thể dục, thể thao đặt trên địa bàn tỉnh quy định tại khoản 1 Điều 76, điểm b khoản 2 Điều 79 và điểm b khoản 3 Điều 79 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Chủ tịch UBND cấp tỉnh thực hiện.

Thẩm quyền cho phép trường năng khiếu nghệ thuật, thể dục, thể thao thuộc địa phương hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục trường năng khiếu nghệ thuật, thể dục, thể thao thuộc địa phương quy định tại khoản 1 Điều 78 và điểm b khoản 1 Điều 79 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Giám đốc Sở GDĐT thực hiện.

Quy định về cấp, thu hồi giấy chứng nhận, hoạt động liên kết đào tạo với nước ngoài

Về  thẩm quyền cấp giấy chứng nhận, thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động liên kết đào tạo với nước ngoài, đình chỉ đối với hoạt động liên kết đào tạo của trường trung cấp, trung tâm GDNN và doanh nghiệp, chấm dứt hoạt động liên kết đào tạo quy định tại khoản 2 Điều 24, điểm b khoản 3 Điều 26, điểm a khoản 6 Điều 26 và Điều 26a Nghị định số 15/2019/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 24/2022/NĐ-CP) do Giám đốc Sở GDĐT thực hiện.

Thẩm quyền cho phép thành lập, công nhận cơ sở giáo dục nghề nghiệp (CSGDNN) tư thục, CSGDNN có vốn đầu tư nước ngoài hoạt động không vì lợi nhuận quy định tại khoản 2 Điều 39 Nghị định số 15/2019/NĐ-CP do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện.

Thẩm quyền và nội dung quản lý nhà nước về GDNN quy định tại Điều 7 Nghị định số 15/2019/NĐ-CP do UBND cấp tỉnh thực hiện.

Giải quyết về chính sách nội trú đối với học sinh, sinh viên học cao đẳng, trung cấp Thẩm quyền chi trả học bổng chính sách và các khoản hỗ trợ khác cho học sinh, sinh viên học tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp ngoài công lập thuộc diện được hưởng chính sách nội trú quy định tại khoản 2 Điều 5 Quyết định số 53/2015/QĐ-TTg ngày 20 tháng 10 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách nội trú đối với học sinh, sinh viên học cao đẳng, trung cấp do Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện.

Cùng với đó, Nghị định cũng phân định một số thẩm quyền khác trong lĩnh vực giáo dục do UBND cấp xã và Chủ tịch UBND cấp xã thực như: Ban hành kế hoạch thực hiện lộ trình nâng trình độ chuẩn được đào tạo của giáo viên mầm non, tiểu học, trung học cơ sở; Thẩm quyền xây dựng chỉ tiêu cự tuyển chế độ cử tuyển đối với học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số và báo cáo đề xuất chỉ tiêu cử tuyển lên UBND cấp tỉnh; Thẩm quyền quyết định việc bồi hoàn học bổng, chi phí đào tạo đối với người học cử tuyển vi phạm quy định tại khoản 2 Điều 15 Nghị định số 141/2020/NĐ-CP…

Việc phân định rõ quyền hạn giữa hai cấp chính quyền trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên là một bước tiến mang tính chiến lược trong quá trình đổi mới quản lý giáo dục. Nghị định 142/2025/NĐ-CP là minh chứng cho sự quyết tâm của Nhà nước trong xây dựng một hệ thống giáo dục linh hoạt, minh bạch, trách nhiệm và lấy người học làm trung tâm. Đây cũng là nền tảng để phát triển xã hội học tập, tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi người dân, góp phần xây dựng đất nước phát triển nhanh và bền vững.

Trịnh Thu

Tài liệu tham khảo:

Nghị định 142/2025/ NĐ – CP về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) (Tai lieu - Google Drive)