Quy định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo

Hoạt động giáo dục (Ảnh minh họa, nguồn Internet)

Nghị định ban hành là cơ sở pháp lí tạo điều kiện thuận lợi để địa phương chủ động, linh hoạt trong điều hành, quản lý, sát thực tế và phù hợp với đặc thù vùng miền. Điều đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, thúc đẩy công bằng trong tiếp cận dịch vụ giáo dục, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.

Nguyên tắc của việc phân định thẩm quyền quản lí nhà nước trong lĩnh vực giáo dục dựa trên cơ sở: Bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp, phù hợp với các nguyên tắc, quy định về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương; Bảo đảm phân định nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cấp chính quyền địa phương phù hợp với nhiệm vụ, quyền hạn và năng lực của cơ quan, người có thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân định; không trùng lặp, chồng chéo, bỏ sót chức năng, nhiệm vụ giữa chính quyền địa phương các cấp và giữa các cơ quan, tổ chức thuộc chính quyền địa phương; Bảo đảm phân định rõ thẩm quyền giữa Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch UBND; phân định rõ thẩm quyền chung của UBND và thẩm quyền riêng của Chủ tịch UBND; Bảo đảm cơ sở pháp lý cho hoạt động bình thường, liên tục, thông suốt của cơ quan, xã hội, người dân và doanh nghiệp; bảo đảm quyền con người, quyền công dân; tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, tổ chức trong việc tiếp cận thông tin, thực hiện các quyền, nghĩa vụ và các thủ tục theo quy định của pháp luật.

Nghị định 142/2025/ NĐ – CP sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025. Trong đó, phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn, trình tự, thủ tục thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã cụ thể như sau:

Phân định thẩm quyền trong lĩnh vực giáo dục Mầm non

Theo Nghị định, Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã có thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục, sáp nhập, chia, tách, giải thể trường mầm non (công lập, dân lập, tư thục) quy định tại khoản 1 Điều 4, khoản 1 Điều 6, khoản 2 Điều 7, khoản 2 Điều 8 và khoản 2 Điều 9 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP ngày 05/10/2024 của Chính phủ quy định về điều kiện đầu tư và hoạt động trong lĩnh vực giáo dục.

Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện có thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, đình chỉ hoạt động giáo dục, sáp nhập, chia, tách, giải thể cơ sở giáo dục mầm non độc lập (nhóm trẻ độc lập, lớp mẫu giáo độc lập, lớp mầm non độc lập công lập, dân lập, tư thục) quy định tại khoản 1 Điều 11, khoản 2 Điều 12, khoản 1 Điều 13 và khoản 2 Điều 14 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP.

Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền thực hiện chuyển đổi đối với trường mầm non tư thục hoạt động không vì lợi nhuận do nhà đầu tư nước ngoài đầu tư và bảo đảm điều kiện hoạt động quy định tại điểm b khoản 2 Điều 6 Nghị định số 84/2020/NĐ-CP ngày 17 tháng 7 năm 2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục do.

Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền thực hiện chuyển đổi đối với trường mầm non tư thục do nhà đầu tư trong nước đầu tư và bảo đảm điều kiện hoạt động quy định tại điểm b khoản 2 Điều 6 Nghị định số 84/2020/NĐ-CP.

UBND cấp xã có thẩm quyền thực hiện xét duyệt, thẩm định hồ sơ và lập danh sách cơ sở giáo dục mầm non được hưởng chính sách quy định tại khoản 3 Điều 4 Nghị định số 105/2020/NĐ-CP ngày 08/9/2020 của Chính phủ quy định chính sách phát triển giáo dục mầm non; Thẩm quyền xét duyệt, thẩm định hồ sơ và lập danh sách trẻ em mầm non được hưởng chính sách quy định tại Điều 7 và Điều 8 Nghị định số 105/2020/NĐ-CP; Thẩm quyền xét duyệt, thẩm định hồ sơ và lập danh sách giáo viên mầm non được hưởng chính sách quy định tại Điều 9, Điều 10 và Điều 11 Nghị định số 105/2020/NĐ-CP.

Phân định thẩm quyền trong lĩnh vực Giáo dục phổ thông

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền thực hiện thành lập hoặc cho phép thành lập, cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục, sáp nhập, chia, tách, giải thể trường tiểu học công lập, tư thục, trường THCS và phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở quy định tại khoản 1 Điều 26, khoản 1 Điều 28, khoản 2 Điều 29, khoản 2 Điều 30 và khoản 2 Điều 31 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP. Nghị định cũng phân định Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền cấp văn bằng tốt nghiệp trung học cơ sở;

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền thực hiện thành lập hoặc cho phép thành lập, sáp nhập, chia, tách, giải thể trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là THPT quy định tại khoản 1 Điều 26, khoản 2 Điều 30 và khoản 2 Điều 31 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP;

Giám đốc Sở GDĐT có thẩm quyền thực hiện cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục đối với trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông quy định tại khoản 1 Điều 28 và khoản 2 Điều 29 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP.

Thẩm quyền chuyển đổi cơ sở giáo dục phổ thông tư thục sang tư thục hoạt động không vì lợi nhuận

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền thực hiện chuyển đổi đối với trường tiểu học tư thục, trường trung học cơ sở tư thục và trường phổ thông tư thục có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở do nhà đầu tư trong nước đầu tư và bảo đảm điều kiện hoạt động quy định tại điểm b khoản 2 Điều 7 Nghị định số 84/2020/NĐ-CP do thực hiện.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền thực hiện chuyển đổi đối với trường THPT tư thục, trường phổ thông tư thục có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là THPT do nhà đầu tư trong nước đầu tư và bảo đảm điều kiện hoạt động và cơ sở giáo dục phổ thông tư thục do nhà đầu tư nước ngoài đầu tư và bảo đảm điều kiện hoạt động quy định tại điểm b khoản 2 Điều 7 Nghị định số 84/2020/NĐ-CP.

Nghị định 142/2025/NĐ-CP, được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành ngày 12/6/2025, là một bước tiến quan trọng trong quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước. Việc phân định rõ ràng nhiệm vụ, quyền hạn, trình tự và thủ tục thực hiện của chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã trong lĩnh vực quản lý Nhà nước thuộc Bộ GDĐT không chỉ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý mà còn giảm thiểu chồng chéo, trùng lặp chức năng giữa các cấp. Đây còn là bước đi chiến lược trong lộ trình xây dựng một nền quản lý giáo dục hiệu quả, tinh gọn, gắn trách nhiệm với thẩm quyền, đồng thời tạo cơ sở pháp lý vững chắc để các địa phương triển khai hiệu quả các chính sách giáo dục trong thời kỳ mới – thời kỳ chuyển đổi số, toàn cầu hóa và hội nhập sâu rộng.

Trịnh Thu

Tài liệu tham khảo:

Nghị định 142/2025/ NĐ – CP về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) (https://thuvienphapluat.vn/phap-luat-viec-lam/toan-van-nghi-dinh-142-2025-nd-cp-phan-dinh-tham-quyen-cua-chinh-quyen-dia-phuong-2-cap-trong-linh-vuc-quan-ly-nha-nuoc-cua-bgddt-31289.html)