Đổi mới giáo dục đại học trong kỷ nguyên số

Hiện đại hóa chương trình, phương thức tổ chức đào tạo, ứng dụng công nghệ tiên tiến

Giáo dục đại học được xác định là lực lượng nòng cốt trong tiến trình phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo của đất nước. Vai trò này đòi hỏi chương trình đào tạo đại học không thể dừng ở những cải tiến nhỏ lẻ mà cần một cuộc cách mạng toàn diện về nội dung, phương thức và công nghệ dạy học.

Ảnh minh họa (Nguồn: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2)

Hiện đại hóa chương trình, phương thức tổ chức đào tạo, ứng dụng công nghệ tiên tiến là nội dung quan trọng khi sửa đổi Luật Giáo dục đại học. Mục tiêu chính là nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng thị trường lao động, gắn với phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đồng thời, đa dạng hóa phương thức tổ chức đào tạo, thúc đẩy ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số toàn diện; phát triển các mô hình giáo dục đại học số, nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo, mở rộng tiếp cận giáo dục đại học, thúc đẩy học tập suốt đời.

Chính sách gồm 3 nội dung. Một là, đổi mới chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng các yêu cầu thay đổi trong bối cảnh mới. Hai là, đa dạng hóa phương thức tổ chức đào tạo, mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục đại học cho mọi người. Ba là, ứng dụng công nghệ, mở rộng hoạt động giáo dục đại học trên không gian số.

Những nội dung này nhằm cụ thể hóa mục tiêu đưa đại học thành trung tâm thúc đẩy đổi mới sáng tạo quốc gia như yêu cầu trong Nghị quyết 57-NQ/TW.

Trao quyền chủ động cho người học, khuyến khích sáng tạo

Một số mô hình đổi mới như đào tạo theo tín chỉ, giảng dạy tích hợp, e-learning, tự học có hướng dẫn… đã được triển khai ở nhiều trường đại học. Tuy nhiên, mức độ thực hiện chưa đồng đều, một số lĩnh vực vẫn chưa có chuẩn năng lực cụ thể, còn nặng về kiến thức hàn lâm, thiếu gắn kết với thực tiễn sản xuất, kinh doanh. Việc áp dụng chuyển đổi số, các nền tảng LMS, hệ thống quản lý học tập trực tuyến đã phổ biến hơn, song vẫn cần đổi mới phương pháp dạy học để tận dụng hết tiềm năng số.

Ngành vi mạch bán dẫn là ví dụ điển hình khi đã xây dựng bộ chuẩn chương trình đào tạo rõ ràng, gắn với yêu cầu chuyên môn quốc tế về kỹ năng thực hành, tiếng Anh, tư duy sáng tạo. Trong khi đó, nhiều ngành khác vẫn chưa xây dựng chuẩn đầu ra sát thực tế.

Như vậy, giáo dục đại học thời gian qua đã có những đổi mới duy trì tích cực từ việc thêm các môn học mới, nâng cấp thiết bị, đào tạo kỹ năng mềm… Yêu cầu đặt ra cho giáo dục đại học thời gian tới là cần xây dựng chương trình học dựa trên năng lực, chủ động cập nhật linh hoạt theo xu hướng công nghệ và nhu cầu xã hội; phân luồng đa dạng, cho phép học liên thông với khung tín chỉ mở; hệ thống đánh giá hiệu quả đào tạo toàn diện; nâng cao năng lực giảng viên, đổi mới phương pháp sư phạm; cùng mạng lưới đối tác doanh nghiệp - quốc tế.

Việc sửa đổi Luật Giáo dục đại học diễn ra trong bối cảnh chuyển đổi số, nhu cầu về nhân lực chất lượng cao, cạnh tranh quốc tế đang diễn ra. Thay đổi chính sách này nhằm tái định nghĩa nhiệm vụ các cơ sở giáo dục đại học: từ truyền đạt tri thức sang phát huy năng lực sáng tạo, hợp tác và thúc đẩy khởi nghiệp.

Hà Giang