Đạo văn và gian lận trong học thuật: Phản ứng thực dụng trước áp lực giáo dục hiện đại

Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, sinh viên không chỉ thực hiện gian lận vì thiếu hiểu biết về đạo đức mà còn coi đó là một giải pháp chiến lược để giảm thiểu rủi ro. Áp lực thành công trong học tập và những hậu quả nghiêm trọng nếu thất bại đã khiến nhiều sinh viên cảm thấy gian lận là cách duy nhất để bảo vệ tương lai của mình. Những yếu tố như sự cạnh tranh gay gắt, kì vọng từ gia đình và xã hội, cùng với tình hình tài chính khó khăn là những tác nhân quan trọng khiến sinh viên dễ dàng chấp nhận hành vi gian lận. Nghiên cứu này mang đến cái nhìn sâu sắc về vấn đề đạo văn và gian lận học thuật trong bối cảnh giáo dục hiện đại, đặc biệt là trong môi trường học tập trực tuyến hiện nay. Sự phát triển của công nghệ, trí tuệ nhân tạo như ChatGPT cùng với tác động của đại dịch Covid-19 đã làm thay đổi cách thức học tập, đồng thời ảnh hưởng đến cách sinh viên đối mặt với áp lực trong học tập.

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp nghiên cứu tình huống (case study) để làm rõ các yếu tố tác động đến hành vi đạo văn và gian lận học thuật trong môi trường giáo dục hiện đại thông qua lựa chọn ba ví dụ cụ thể từ các trường đại học ở Bắc Mỹ. Đầu tiên, tại Đại học California, một nhóm sinh viên đã phối hợp sử dụng ứng dụng trò chuyện để chia sẻ câu trả lời cho các bài kiểm tra. Tiếp theo, tại Trường Đại học Duke, một diễn giả tốt nghiệp đã bị phát hiện đạo văn khi sao chép phần lớn trong bài phát biểu của một diễn giả từ buổi lễ tốt nghiệp của một trường khác. Vụ việc này cho thấy áp lực về danh tiếng và sự cạnh tranh trong môi trường học thuật có thể dẫn đến những hành vi không trung thực, dù là trong một hoàn cảnh không liên quan trực tiếp đến học tập. Cuối cùng, tại Trường Đại học Columbia, giảng viên đã thay đổi các chỉ số để điều chỉnh các bảng xếp hạng của U.S. News & World Report, làm nổi bật cách mà áp lực từ hệ thống xếp hạng có thể khiến các đội ngũ giảng dạy tham gia vào gian lận, bất chấp ảnh hưởng của nó đối với chất lượng học tập của sinh viên. Ba ví dụ này không chỉ phản ánh những hành vi đạo văn và gian lận mà còn chỉ ra cách thức mà những yếu tố áp lực về tài chính, xã hội và học thuật có thể khiến sinh viên và các tổ chức giáo dục chọn lựa giải pháp sai lệch, nhằm giảm thiểu rủi ro và đạt được thành tích trong một môi trường cạnh tranh khốc liệt. Kết quả chỉ ra rằng, trong nhiều trường hợp, sinh viên tham gia vào hành vi gian lận và đạo văn không phải vì thiếu hiểu biết về đạo đức mà vì họ cảm thấy rằng đây là một lựa chọn thực dụng để đảm bảo thành công trong học tập, trong khi những yếu tố như sự thiếu thốn về tài chính, sự không chắc chắn về nghề nghiệp và các kì vọng xã hội lại càng khiến sinh viên dễ dàng chấp nhận gian lận như một cách thức để "bảo vệ" tương lai của mình. Vấn đề càng trở nên nghiêm trọng khi các hệ thống đánh giá học tập ở các trường đại học quá chú trọng vào kết quả cuối cùng như điểm số và xếp hạng hơn là tập trung vào quá trình học tập và phát triển tư duy của sinh viên. Điều này đã đặt sinh viên vào tình huống buộc phải lựa chọn gian lận như một phương thức để đạt được mục tiêu trong học tập, bất chấp những hệ lụy đạo đức có thể xảy ra. Áp lực từ gia đình và xã hội cũng khiến sinh viên cảm thấy rằng việc gian lận là cần thiết để tránh những hậu quả nghiêm trọng về tài chính và sự nghiệp nếu không đạt được thành công học tập.

Không tập trung nhấn mạnh sự tiêu cực của việc gian lận, nghiên cứu đề xuất một cách tiếp cận thiết thực hơn. Các trường học cần giúp sinh viên nhận thức được rằng gian lận không chỉ phản ánh đến đạo đức mà còn ảnh hưởng đến quá trình học tập và sự phát triển cá nhân của sinh viên. Ngoài ra, áp lực về mặt tài chính, sự gia tăng chi phí học tập và tình trạng nợ học phí cũng là yếu tố thúc đẩy sinh viên chọn con đường gian lận để đạt được điểm số cao và có được bằng cấp nhanh chóng, vì vậy, thay đổi trong phương pháp đánh giá học tập như áp dụng các hình thức đánh giá linh hoạt thay vì hệ thống chấm điểm truyền thống có thể giúp giảm bớt áp lực và cải thiện chất lượng giáo dục. Thêm vào đó, việc thay đổi cách thức tuyển sinh và phân bổ học bổng sẽ giúp giảm căng thẳng trong cạnh tranh, khuyến khích các trường tập trung vào việc phát triển toàn diện năng lực của sinh viên.

(Nguồn: Shutterstock.com)

Nhìn chung, nghiên cứu đã cung cấp một cái nhìn toàn diện về những yếu tố tác động đến hành vi gian lận học thuật trong bối cảnh hiện đại, đồng thời đưa ra những khuyến nghị quan trọng nhằm giảm thiểu các áp lực không cần thiết, qua đó tạo ra một môi trường học tập lành mạnh và hiệu quả hơn.

Trong bối cảnh giáo dục Việt Nam, vấn đề gian lận học thuật cũng đang ngày càng trở nên phức tạp. Việc chú trọng quá mức vào kết quả học tập và xếp hạng trong hệ thống giáo dục có thể là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Giống như các sinh viên ở các quốc gia khác, sinh viên Việt Nam cũng đối diện với áp lực từ gia đình và xã hội trong việc đạt được điểm số cao và thành công trong học tập. Do đó, việc thay đổi phương pháp đánh giá và tạo ra một môi trường học tập ít căng thẳng hơn là điều cần thiết để giảm thiểu tình trạng gian lận và nâng cao chất lượng giáo dục.

Khánh Linh lược dịch

Nguồn: McIntire, A., Calvert, I., & Ashcraft, J. (2024). Pressure to plagiarize and the choice to cheat: Toward a pragmatic reframing of the ethics of academic integrity. Education Sciences, 14(3), 244. https://doi.org/10.3390/educsci14030244