Nhận thức của học sinh trung học về các yếu tố ảnh hưởng đến thành tích học tập

Việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến thành tích học tập của học sinh là vấn đề quan trọng trong giáo dục, điều nàykhông chỉ nhằm cải thiện chất lượng giáo dục mà còn có thể giúp các nhà giáo dục hiểu rõ hơn về cách thức giúp học sinh thành công. Các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào các yếu tố định lượng như điểm số học tập, cơ sở vật chất trường học, chi tiêu, kích thước lớp học và tỷ lệ tham gia lớp học. Tuy nhiên, ít có nghiên cứu chú trọng đến những yếu tố mang tính chất nhận thức của học sinh, đó chính là điểm mới mà nghiên cứu này hướng đến.

Nghiên cứu được thực hiện với 553 sinh viên từ hai trường đại học khác nhau, tất cả đều tốt nghiệp từ ba trường trung học khác nhau: trường phổ thông bình thường, trường trung học chuyên và trường trung học có chương trình học ngoại ngữ. Mỗi học sinh tham gia nghiên cứu đã được yêu cầu trả lời hai câu hỏi cơ bản: Một câu hỏi liên quan đến các yếu tố ảnh hưởng đến thành tích học tập ở cấp trường và lớp học và câu hỏi thứ hai liên quan đến sự yêu thích các môn học trong trường. Tổng cộng, 2294 câu trả lời đã được thu thập từ các sinh viên này, từ đó phân thành tám hạng mục trong câu hỏi đầu tiên, bao gồm các yếu tố liên quan đến giáo viên, yếu tố cá nhân, gia đình, trường học, bạn bè, chương trình học, môi trường và sự hỗ trợ từ bên ngoài.

Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng yếu tố về giáo viên được nhắc đến nhiều nhất trong câu hỏi về các yếu tố ảnh hưởng đến thành tích học tập của học sinh, với 424 câu trả lời. Tiếp theo là yếu tố cá nhân (n=404) và yếu tố gia đình (n=395). Đối với câu hỏi thứ hai liên quan đến sự yêu thích các môn học, thái độ của giáo viên là yếu tố được nhắc đến nhiều nhất (n=205). Những yếu tố này đều nằm ngoài các yếu tố định lượng truyền thống, cho thấy rằng các yếu tố cảm nhận và nhận thức của học sinh đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được thành công học tập.

Một điểm đặc biệt trong nghiên cứu là sự khác biệt giữa nam và nữ học sinh trong việc đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến thành tích học tập. Các học sinh nữ có xu hướng cho rằng thói quen học tập và sự hỗ trợ từ gia đình là những yếu tố quan trọng nhất giúp họ đạt được thành tích học tập tốt. Ngược lại, với học sinh nam lại cho rằng các yếu tố trường học và công nghệ là yếu tố quan trọng hơn trong việc thúc đẩy thành tích học tập. Điều này chỉ ra rằng, ngoài các yếu tố có tính chất khách quan, sự khác biệt giới tính cũng cần được xem xét khi nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến thành tích học tập. Việc này cho thấy cần có một cách tiếp cận linh hoạt và đa chiều trong nghiên cứu giáo dục, đặc biệt là trong việc áp dụng các chiến lược giảng dạy phù hợp với đặc điểm từng nhóm học sinh.

Nguồn: Pixabay.com

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, trong khi các yếu tố như cơ sở vật chất của trường học, chi tiêu trường học, hay kích thước lớp học có tác động nhất định đến thành tích học tập, nhưng các yếu tố như thái độ của giáo viên, thói quen học tập cá nhân và sự hỗ trợ từ gia đình lại có ảnh hưởng mạnh mẽ hơn đến kết quả học tập của học sinh. Các yếu tố này thường bị bỏ qua hoặc ít được nhấn mạnh trong các nghiên cứu trước đây, nhưng chúng đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy học sinh đạt được thành tích cao. Giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người tạo ra một môi trường học tập tích cực, động viên học sinh, giúp họ phát triển khả năng tự học và tự tin hơn trong học tập. Sự hỗ trợ từ gia đình cũng là một yếu tố không thể bỏ qua. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự quan tâm và hỗ trợ từ gia đình có tác động lớn đến thái độ học tập và thành tích của học sinh. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các gia đình có điều kiện kinh tế khó khăn, khi mà học sinh không nhận được sự hỗ trợ đầy đủ từ trường học hoặc các yếu tố bên ngoài. Thói quen học tập và động lực cá nhân cũng được các học sinh đánh giá cao như những yếu tố quyết định thành công học tập. Những học sinh có khả năng tự học tốt, có mục tiêu rõ ràng và được gia đình ủng hộ sẽ dễ dàng đạt được thành tích cao trong học tập.

Tóm lại, nghiên cứu này cung cấp một cái nhìn mới về các yếu tố ảnh hưởng đến thành tích học tập của học sinh, nhấn mạnh vai trò quan trọng của nhận thức học sinh và các yếu tố ngoài trường học. Để cải thiện hiệu quả giáo dục, cần phải kết hợp cả yếu tố định lượng lẫn nhận thức học sinh, đồng thời điều chỉnh các chính sách giáo dục sao cho phù hợp với đặc điểm và nhu cầu cụ thể của từng nhóm học sinh.

Hoàng Dũng lược dịch

Nguồn:

Bahar, M. (2016). Student perception of academic achievement factors at high school. European Journal of Educational Research, 5(2), 85-100. https://doi.org/10.12973/eu-jer.5.2.85