Thách thức trong giảng dạy trực tuyến tại các trường Đại học ở Việt Nam

Ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19 đã buộc các cơ sở giáo dục phải chuyển đổi đột ngột từ hình thức giảng dạy truyền thống sang giảng dạy trực tuyến, dẫn đến một số khó khăn nghiêm trọng đối với giảng viên. Nghiên cứu khám phá những tháchthức mà các giảng viên đại học Việt Nam gặp phải khi giảng dạy trực tuyến trong các môn khoa học xã hội. Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính, với lựa chọn mẫu tuyết và phỏng vấn sâu bán cấu trúc, thu thập dữ liệu từ 23 giảng viên đến từ 12 trường đại học công lập và tư thục ở Thành phố Hồ Chí Minh.

Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng giảng viên gặp phải nhiều khó khăn trong quá trình giảng dạy trực tuyến, đặc biệt là trong việc chuẩn bị bài giảng, phương pháp giảng dạy, sự tương tác với sinh viên, sự tham gia của sinh viên và việc đánh giá kết quả học tập. Đầu tiên, việc chuyển từ giảng dạy trực tiếp sang giảng dạy trực tuyến đã tạo ra áp lực lớn trong việc chuẩn bị bài giảng. Giảng viên phải đầu tư nhiều thời gian hơn để thiết kế bài học và chọn tài liệu giảng dạy phù hợp với môi trường học trực tuyến. Đối với những môn học đòi hỏi kỹ năng thực hành, như quản lý khách sạn hay tâm lý học, giảng viên gặp khó khăn trong việc truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả vì không thể tổ chức các hoạt động thực hành hay mô phỏng trực tiếp như trong lớp học truyền thống.

Thứ hai, giảng dạy trực tuyến chủ yếu dựa vào phương pháp giảng bài qua video, khiến cho sự tương tác giữa giảng viên và sinh viên trở nên hạn chế. Các hoạt động nhóm và thực hành, vốn rất quan trọng trong nhiều môn học, không thể thực hiện đầy đủ trong lớp học trực tuyến. Hơn nữa, các giảng viên cho rằng việc duy trì sự tham gia của sinh viên trong lớp học trực tuyến là một thách thức lớn. Sinh viên thường không tham gia tích cực, tắt camera hoặc không trả lời câu hỏi của giảng viên, dẫn đến giảm sự hiệu quả của quá trình giảng dạy.

Thứ ba, vấn đề tương tác giữa giảng viên và sinh viên là một trong những khó khăn lớn mà các giảng viên gặp phải. Trong lớp học trực tuyến, sinh viên có xu hướng thụ động, chỉ tham gia để điểm danh mà không tham gia vào các hoạt động học tập. Nhiều sinh viên mở máy tính mà không chú ý đến bài giảng, hoặc làm việc khác trong khi học, điều này gây khó khăn trong việc đảm bảo chất lượng học tập và tạo ra một môi trường học tập tích cực. Sự thiếu vắng tương tác không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng học tập mà còn tạo ra áp lực đối với giảng viên, khi họ phải cố gắng duy trì sự chú ý của sinh viên mà không nhận được sự phản hồi trực tiếp.

Nguồn: Pixabay.com

Cuối cùng, đánh giá kết quả học tập cũng là một vấn đề lớn. Với sự thiếu tương tác trực tiếp, giảng viên khó có thể theo dõi tiến độ học tập của sinh viên một cách chính xác. Các kỳ thi trực tuyến, mặc dù cần thiết, lại gặp phải vấn đề về tính công bằng và sự trung thực, vì sinh viên có thể gian lận trong quá trình làm bài thi. Điều này khiến cho giảng viên gặp khó khăn trong việc đảm bảo chất lượng của bài kiểm tra và kết quả học tập của sinh viên. Việc chọn lựa hình thức đánh giá phù hợp cho từng môn học cũng trở thành một thách thức không nhỏ đối với giảng viên.

Để khắc phục các vấn đề này, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp. Trước hết, giảng viên có thể áp dụng phương pháp giảng dạy kết hợp, kết hợp giữa giảng dạy trực tuyến và học trực tiếp, để duy trì sự tương tác và tham gia của sinh viên. Việc tăng cường sử dụng các công cụ trực tuyến để tổ chức các hoạt động nhóm và thảo luận sẽ giúp sinh viên tham gia tích cực hơn vào bài học. Ngoài ra, giảng viên cũng cần được đào tạo về kỹ năng giảng dạy trực tuyến, từ việc sử dụng các công nghệ mới cho đến việc thiết kế các bài giảng hấp dẫn và hiệu quả hơn.

Tóm lại, giảng dạy trực tuyến đã trở thành một phần không thể thiếu trong giáo dục đại học. Mặc dù phương pháp nàymang lại nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức đối với giảng viên. Kết quả của nghiên cứu đã đóng góp vào việc xây dựng một cơ sở lý luận vững chắc để giải quyết các vấn đề liên quan đến giảng dạy trực tuyến và hướng tới việc cải thiện chất lượng giáo dục trong thời kỳ chuyển đổi số.

Hoàng Dũng lược dịch

Nguồn:

Tran, L. T. T., Cao, T. T., & Vo, V. L. H. (2023). Pedagogical Challenges in Online Teaching: A Qualitative Study on Vietnamese University Teachers of Social Sciences. Vietnam Journal of Education, 7(3), 227-239. https://doi.org/10.52296/vje.2023.300