Một số yếu tố quyết định việc giới thiệu và triển khai hệ thống đảm bảo chất lượng trong giáo dục đại học

Hệ thống đảm bảo chất lượng (QA) trong giáo dục đại học đã trở thành một yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Tại Tanzania, sự gia tăng nhanh chóng các cơ sở giáo dục đại học đã tạo ra nhu cầu khẩn thiết về việc thiết lập và triển khai các hệ thống QA hiệu quả. Tuy nhiên, quá trình này vấp phải nhiều rào cản từ thiếu nguồn lực, thiếu cơ chế chính sách, đến khó khăn trong việc đánh giá và theo dõi.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng một trong những yếu tố chính để giáo dục đại học Tanzania triển khai hệ thống QA là do yêu cầu của cơ quan quản lý, như Ủy ban đại học Tanzania (TCU). Sự can thiệp của các cơ quan chấp hành này đã giúp thiết lập các tiêu chuẩn và quy trình, nhằm đảm bảo các trường đại học tuân thủ các chuẩn mực cần thiết. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng đồng thời nhấn mạnh rằng việc đảm bảo chất lượng không chỉ dừng lại ở quy định, mà còn cần đến sự tham gia tích cực của các nhà quản lý, giảng viên và sinh viên.

Nguồn: blueskyeducation

Thách thức trong triển khai QA tại Tanzania

Một trong những trở ngại lớn nhất của hệ thống QA tại Tanzania là vấn đề tài chính. Nhiều trường đại học, đặc biệt là các cơ sở tư nhân, không có đủ nguồn lực để duy trì một hệ thống QA bài bản. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc kiểm định chất lượng chương trình đào tạo, đánh giá giảng viên và các yếu tố liên quan đến chất lượng đầu ra của sinh viên. Hơn nữa, hệ thống QA tại Tanzania vẫn chưa đồng bộ giữa các trường công lập và tư thục, gây khó khăn trong việc thiết lập các tiêu chuẩn chung.

Ngoài ra, sự thiếu hụt nhân sự có kinh nghiệm về QA là một thách thức đáng kể. Các trường đại học tại Tanzania đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt đội ngũ kiểm định viên chuyên môn cao để thực hiện các đánh giá chất lượng hiệu quả. Điều này dẫn đến tình trạng kiểm định mang tính hình thức hơn là thực chất.

Vai trò của QA trong nâng cao chất lượng giáo dục

Bên cạnh những thách thức, QA đã mang lại nhiều tác động tích cực cho hệ thống giáo dục đại học Tanzania. Việc áp dụng hệ thống QA giúp nâng cao sự minh bạch trong đánh giá giáo dục, cải thiện chất lượng giảng dạy và khuyến khích các trường đại học liên tục cải tiến chương trình đào tạo. Một số trường đại học lớn như Đại học Dar es Salaam và Đại học Mzumbe đã thiết lập các đơn vị QA chuyên trách, giúp đảm bảo rằng các tiêu chuẩn kiểm định luôn được thực hiện nghiêm túc.

Việc phát triển một nền văn hóa chất lượng trong các trường đại học đòi hỏi sự đầu tư vào hệ thống hành chính, các công cụ hỗ trợ giáo dục, và quy trình đánh giá hiệu quả. Trong quá trình này, những kinh nghiệm từ các quốc gia như Malaysia, Trung Quốc và Nam Phi đã chứng minh rằng việc đầu tư vào QA mang lại hiệu quả dài hạn.

Kinh nghiệm cho Việt Nam

Đối với Việt Nam, những kinh nghiệm từ Tanzania gợi mở cách tiếp cận linh hoạt trong triển khai QA, từ việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng, đến việc kết hợp chặt chẽ giữa các trường và các bên liên quan. Sự kết hợp giữa chính sách nhà nước và nỗ lực của từng cơ sở giáo dục sẽ giúp nâng cao chất lượng giáo dục đại học Việt Nam trong tương lai.

Hiện tại, Việt Nam đang đẩy mạnh các chính sách kiểm định chất lượng giáo dục đại học, nhưng vẫn cần cải thiện việc đồng bộ hóa tiêu chuẩn giữa các trường công lập và tư thục. Ngoài ra, việc tăng cường đầu tư vào đào tạo đội ngũ kiểm định viên chất lượng cao là yếu tố quan trọng để hệ thống QA phát huy tối đa hiệu quả.

Tóm lại, hệ thống đảm bảo chất lượng đóng vai trò thiết yếu trong giáo dục đại học, không chỉ giúp nâng cao chất lượng giảng dạy mà còn tăng cường uy tín của các trường đại học trên trường quốc tế. Những bài học từ Tanzania là minh chứng cho thấy, để xây dựng một hệ thống QA hiệu quả, cần có sự đầu tư đúng mức từ chính phủ, các trường đại học và sự hợp tác của toàn bộ các bên liên quan.

Vân An lược dịch

Nguồn:

Mtitu, E. A. (2025). Exploring factors for the introduction and implementation of quality assurance systems in selected higher education institutions in Tanzania. Cogent Education, 12(1). https://doi.org/10.1080/2331186X.2025.2455767