Hoàn thành chu trình đầu tiên Chương trình giáo dục phổ thông 2018 trên toàn quốc

Hoàn thành chu trình Chương trình GDPT 2018 đối với ba cấp học trên cả nước ( Ảnh minh họa, nguồn internet)

Chương trình GDPT 2018 được xây dựng nhằm thay thế chương trình cũ, chuyển từ giáo dục định hướng nội dung (học sinh học kiến thức là chủ yếu) sang mục tiêu phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh, đáp ứng yêu cầu của thời đại mới. Học sinh được định hướng để trở thành những công dân toàn diện, có năng lực tự học, tư duy phản biện, sáng tạo và sẵn sàng đối mặt với những thay đổi trong cuộc sống. Việc hoàn thành chu trình đầu tiên của quá trình triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (CTGDPT 2018) là một cột mốc quan trọng trong sự phát triển giáo dục tại Việt Nam theo tinh thần đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo trong thời đại công nghiệp hóa và hội nhập quốc tế.

Chu trình đầu tiên của Chương trình CTGDPT 2018 đã được triển khai qua các giai đoạn: Giai đoạn đầu, áp dụng đối với lớp 1 từ năm học 2020-2021, lớp 2 và lớp 6 từ năm học 2021-2022. Giai đoạn tiếp theo, triển khai chương trình đối với các khối lớp 4, 7, 10 từ năm học 2022-2023; lớp 5, 8, 11 từ năm học 2023-2024; lớp 9, 12 từ năm học 2024-2025. Như vậy, ngành Giáo dục đã hoàn thành chu trình đầu tiên của Chương trình GDPT 2018 và đã đạt được một số thành tích nhất định.

Cụ thể, ngành Giáo dục đã đổi mới cấu trúc chương trình dạy và học, mục tiêu giáo dục phân theo từng cấp học mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, các môn học được phân chia thành các môn bắt buộc và tự chọn giúp tập trung năng lực và tư duy cho học sinh, tránh việc học dàn trải. Các môn học tích hợp được thiết kế ở cấp tiểu học và trung học cơ sở, như Tự nhiên và Xã hội (lớp 1-3), Lịch sử và Địa lý (lớp 4-5), hay Khoa học Tự nhiên (THCS). Tăng cường các môn học lựa chọn ở cấp trung học phổ thông, giúp học sinh định hướng nghề nghiệp từ sớm. Bên cạnh đó, Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đã tăng cường các hoạt động trải nghiệm và sáng tạo. Môn Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp được đưa vào chương trình chính khóa, giúp học sinh phát triển kỹ năng thực tiễn, làm việc nhóm, tư duy giải quyết vấn đề, và hiểu rõ hơn về bản thân cũng như môi trường xã hội. Giáo dục hướng nghiệp tại THPT được tăng cường, hỗ trợ học sinh lựa chọn nghề nghiệp phù hợp.

Đổi mới phương pháp giảng dạy và kiểm tra, đánh giá. Giáo viên áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, lấy học sinh làm trung tâm, khuyến khích học sinh tự học và tham gia các hoạt động nhóm. Đánh giá thường xuyên và định kỳ không chỉ dựa trên điểm số mà còn qua nhận xét, sự tiến bộ và các kỹ năng thực tế của học sinh. Việc ứng dụng đẩy mạnh việc sử dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong dạy học đã áp dụng thành công các nền tảng học trực tuyến. Đồng thời triển khai sách giáo khoa điện tử và tài nguyên học tập trực tuyến để hỗ trợ giáo viên và học sinh.

Hoàn thành đổi mới về sách giáo khoa theo hướng đa dạng hóa các bộ sách. Các địa phương được quyền lựa chọn từ nhiều bộ sách giáo khoa khác nhau dựa trên đặc điểm vùng miền và ý kiến của hội đồng giáo dục. Theo Bộ GDĐT, sách giáo khoa được biên soạn hoàn toàn mới nên việc thẩm định và phê duyệt sách giáo khoa được giám sát chặt chẽ. Danh mục sách giáo khoa từ lớp 1 đến lớp 12 đã hoàn thành việc thẩm định và phê duyệt. Việc tăng cường quản lý, bảo đảm sách giáo khoa theo hình thức xã hội hóa là một trong những nhân tố quan trọng góp phần hoàn thành chu trình đầu tiên đổi mới giáo dục phổ thông. Được biết, cuối năm 2024 Bộ GDĐT đã tổ chức Hội nghị đánh giá công tác xã hội hoá biên soạn sách giáo khoa giai đoạn 2018-2024. Các ý kiến đại biểu đều khẳng định "đây là chủ trương đúng và cần tiếp tục thực hiện".

Đội ngũ giáo viên được tham gia các khóa tập huấn về nội dung và phương pháp giảng dạy theo chương trình mới. Các buổi tập huấn tổ chức trực tuyến và trực tiếp, tập trung vào dạy học tích hợp, liên môn và đánh giá năng lực học sinh. Có thể nói, đây là một chu trình đổi mới toàn diện, đồng bộ và khoa học trong giáo dục nhằm đáp ứng xu thế phát triển của thời đại.

Thời điểm hoàn thành chu trình đầu tiên của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 còn ghi dấu bằng Kỳ thi tốt nghiệp THPT cuối cùng theo chương trình 2006 được tổ chức thành công và công tác chuẩn bị khẩn trương, tích cực, chất lượng cho Kỳ thi đổi mới từ năm 2025. Bộ GDĐT đã công bố phương án thi, cấu trúc định dạng đề thi, đề thi tham khảo Kỳ tốt nghiệp THPT từ 2025 theo Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Theo đó, lần đầu tiên đánh giá theo hướng năng lực thay vì nội dung, kiến thức ở kỳ thi diện rộng cấp quốc gia và đạt ba mục tiêu: xét tốt nghiệp; đánh giá quá trình dạy và học; làm căn cứ tuyển sinh đại học và giáo dục nghề nghiệp.

Cùng với quá trình đổi mới thi tốt nghiệp THPT, những chuẩn bị cho đổi mới tuyển sinh phổ thông, tuyển sinh đại học, cao đẳng cũng đã được Bộ GDĐT triển khai trong năm 2024 thông qua việc sửa đổi, bổ sung các quy chế hiện hành. Năm 2024 đồng thời là năm mà số lượng thí sinh dự tuyển và nhập học đại học tăng cao; các ngành sư phạm và các ngành đào tạo về trí tuệ nhân tạo. Đặc biệt, ngành vi mạch bán dẫn có sức hút mạnh cho thấy những bước tiến ban đầu theo chủ trương, kế hoạch lớn của Chính phủ về đào tạo nhân lực ngành bán dẫn.

Chương trình Giáo dục phổ thông bước đầu đã nhận được những phản hồi tích cực từ học sinh và phụ huynh. Học sinh ở các cấp học đầu tiên thể hiện sự thích thú hơn với các môn học và hoạt động trải nghiệm. Phụ huynh ghi nhận sự thay đổi tích cực trong cách học tập của con em, với sự nhấn mạnh vào tính thực tiễn và ứng dụng của chương trình. Dù còn nhiều khó khăn và hạn chế như thiếu cơ sở vật chất và thiết bị dạy học ở một số vùng khó khăn, miền núi, hải đảo hay chênh lệch về năng lực giáo viên và khả năng tiếp cận công nghệ giữa các địa phương… thì nhìn chung Chương trình GDPT 2018 bước đầu đã đạt được những kết quả tích cực trong việc đổi mới giáo dục, tạo nền móng cho việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và hội nhập quốc tế.

Tài liệu tham khảo:

Bộ GDĐT (2024): Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2024, nhiệm vụ trọng tâm năm 2025.

 Trịnh Thu