Tác động của hợp đồng giảng dạy chuyên biệt đến sự hài lòng của sinh viên trong giáo dục đại học

Trong vài thập kỷ qua, giáo dục đại học tại Vương Quốc Anh đã trải qua những thay đổi đáng kể, đặc biệt trong việc cải thiện chất lượng giảng dạy. Các báo cáo nổi bật như Báo cáo Hale (1964) và Báo cáo Dearing (1997) đã đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập các chính sách và sáng kiến thúc đẩy sự xuất sắc trong giảng dạy, bao gồm việc thành lập Viện Giảng dạy và học tập trong giáo dục đại học (Advance HE) và các chương trình như Học bổng giảng dạy quốc gia (NTF). Những nỗ lực này phản ánh xu hướng tập trung vào giảng dạy, yêu cầu giảng viên đạt chứng chỉ giảng dạy chính thức, qua đó nâng cao chất lượng học tập cho sinh viên. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển này, hệ thống giáo dục đại học cũng phải đối mặt với những thay đổi lớn trong mô hình đào tạo. Chính phủ chú trọng mở rộng quy mô giáo dục và khuyến khích thanh thiếu niên theo học đại học. Việc áp dụng học phí đã tạo ra một “văn hóa tiêu dùng” mới, nơi sinh viên mong muốn có "giá trị tương xứng với chi phí", dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt giữa các trường đại học về chất lượng giảng dạy và nghiên cứu. Điều này đã thúc đẩy sự phân chia rõ rệt giữa hai nhóm giảng viên: giảng viên chuyên nghiên cứu và giảng viên chỉ giảng dạy. Mặc dù việc này có tác động tích cực đến chất lượng giảng dạy, song nó cũng làm nổi bật sự bất bình đẳng trong việc công nhận giảng viên, đặc biệt là với nhóm giảng viên chỉ giảng dạy.

Sự phân chia này dẫn đến một khoảng cách rõ rệt về công việc và cơ hội thăng tiến nghề nghiệp giữa hai nhóm giảng viên. Mặc dù giảng viên chỉ giảng dạy có thể tập trung vào việc cải tiến phương pháp giảng dạy mà không bị áp lực từ nghiên cứu, họ vẫn gặp phải sự thiếu công nhận trong nghề nghiệp. Các hợp đồng chỉ giảng dạy giúp giảng viên tập trung vào công việc giảng dạy, nhưng nghiên cứu gần đây cho thấy họ thường xuyên gặp phải sự bất ổn trong việc công nhận và đánh giá công bằng. Mặc dù các tổ chức như Advance HE đã triển khai các chương trình công nhận giảng viên xuất sắc, nhưng hiệu quả của các sáng kiến này vẫn còn hạn chế, khiến cho sự bất định về uy tín của giảng viên tiếp tục tồn tại. Một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng hơn 30% giảng viên chỉ giảng dạy cảm thấy họ bị coi là “nhân lực thay thế” cho các giảng viên nghiên cứu và không được công nhận xứng đáng, dù đóng góp của họ trong giảng dạy là đáng kể.

Trong khi hợp đồng chỉ giảng dạy được kỳ vọng sẽ giúp nâng cao chất lượng giảng dạy thông qua việc giảm bớt áp lực nghiên cứu, hiệu quả của nó có thể bị suy giảm nếu giảng viên không được thăng tiến nghề nghiệp và công nhận xứng đáng. Các giảng viên giảng dạy chuyên biệt có thể nâng cao sự hài lòng của sinh viên thông qua việc áp dụng các phương pháp giảng dạy sáng tạo như học kết hợp (blended learning) và phương pháp học đảo ngược (flipped classroom). Tuy nhiên, nếu không được công nhận và thăng tiến đúng mức, hiệu quả của những đổi mới này sẽ bị hạn chế và có thể làm giảm sự hài lòng của sinh viên.

Nghiên cứu cho thấy rằng sự thiếu công nhận về uy tín và cơ hội thăng tiến nghề nghiệp có ảnh hưởng lớn đến sự hài lòng của sinh viên. Để đảm bảo sự hiệu quả của hợp đồng giảng dạy chuyên biệt, các trường đại học cần giải quyết vấn đề công nhận giảng viên và cơ hội thăng tiến nghề nghiệp cho họ. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các trường đại học đang phải đối mặt với áp lực tài chính và sự gia tăng số lượng sinh viên. Hợp đồng giảng dạy chỉ có thể đạt được hiệu quả tối ưu nếu giảng viên giảng dạy được đối xử công bằng, có cơ hội thăng tiến và phát triển nghề nghiệp như các giảng viên nghiên cứu. Theo đó, các trường đại học cần chú trọng đến việc xây dựng các con đường thăng tiến nghề nghiệp cho giảng viên giảng dạy chuyên biệt, giúp họ phát triển nghề nghiệp tương xứng với đóng góp của mình. Điều này bao gồm việc tham gia vào các quyết định chiến lược, công nhận thành tựu trong giảng dạy, và khuyến khích giảng viên tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy. Nếu không giải quyết vấn đề này, những lợi ích tiềm năng của hợp đồng giảng dạy chuyên biệt sẽ bị suy giảm, thậm chí có thể ảnh hưởng tiêu cực đến trải nghiệm học tập của sinh viên.

Tóm lại, giáo dục đại học tại Vương Quốc Anh hiện đang ở một “ngã rẽ” quan trọng khi mà các trường đại học đối mặt với những thách thức tài chính và áp lực từ số lượng sinh viên ngày càng tăng. Tuy nhiên, việc triển khai hợp đồng giảng dạy chuyên biệt chỉ có thể thành công nếu các trường đảm bảo công nhận và phát triển nghề nghiệp cho giảng viên giảng dạy. Kinh nghiệm rút ra từ nghiên cứu này là các trường đại học cần tránh rơi vào "bẫy kinh tế học kém" khi theo đuổi lợi ích tài chính mà không chú trọng đến giá trị thực sự của giảng dạy. Chỉ khi đó, giáo dục đại học mới có thể đạt được sự cân bằng giữa nghiên cứu và giảng dạy, từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy và sự hài lòng của sinh viên một cách bền vững.

Vân An lược dịch

Nguồn:

Watson, D., Webb, R., & Cook, S. (2024). Student (dis)satisfaction in UK higher education: teaching-only contracts, esteem uncertainty and research intensity. Studies in Higher Education, 1–17. https://doi.org/10.1080/03075079.2024.2438843