Đổi mới trong đánh giá năng lực kỹ thuật: Nghiên cứu trường hợp tại Mexico

Trong bối cảnh giáo dục toàn cầu, đặc biệt ở các lĩnh vực kỹ thuật, việc đào tạo năng lực giải quyết vấn đề phức tạp ngày càng trở thành tiêu chí hàng đầu để đáp ứng nhu cầu của thời đại. Nghiên cứu được thực hiện bởi nhóm các nhà khoa học tại Tecnológico de Monterrey (Mexico) đã phát triển hai công cụ đánh giá mới, bao gồm thang đo năng lực và danh mục kiểm tra nhị phân, nhằm cải thiện quy trình đánh giá và phát triển năng lực của sinh viên kỹ thuật. Kết quả nghiên cứu không chỉ mang tính khoa học mà còn mở ra những gợi ý thiết thực trong cải cách giáo dục.

Công cụ đầu tiên - thang đo năng lực, được thiết kế để đo lường toàn diện các kỹ năng và đặc điểm của sinh viên khi đối mặt với các vấn đề kỹ thuật thực tế. Với cấu trúc chi tiết, công cụ này cung cấp cái nhìn đa chiều về năng lực của người học, kết hợp dữ liệu định lượng và định tính. Điều này không chỉ giảm thiểu sự thiên lệch trong đánh giá mà còn giúp giảng viên hiểu rõ hơn về khả năng tư duy và ứng dụng của sinh viên. Trong khi đó, danh mục kiểm tra nhị phân tập trung vào các tiêu chí rõ ràng như "quan sát được" hoặc "không quan sát được." Phương pháp đơn giản này vừa đảm bảo tính chính xác, vừa dễ dàng tích hợp vào các hệ thống giáo dục tự động dựa trên trí tuệ nhân tạo.

Nguồn ảnh: Getty Images

Thử nghiệm được tiến hành trong hai khóa học kỹ thuật – một về thiết kế cơ khí và một về tối ưu hóa hệ thống vận chuyển vật liệu – đã chứng minh tính ưu việt của các công cụ mới. Kết quả cho thấy, danh mục kiểm tra nhị phân giúp giảm đáng kể sự khác biệt trong đánh giá giữa các giảng viên, trong khi thang đo năng lực mang lại thông tin chi tiết hơn về khả năng giải quyết vấn đề của sinh viên. Những công cụ này không chỉ đánh giá chính xác năng lực mà còn tạo cơ hội cho việc cá nhân hóa quá trình học tập thông qua hệ thống hướng dẫn thông minh. Một điểm đáng chú ý là khả năng tích hợp của các công cụ này với các hệ thống giáo dục tự động. Thông qua trí tuệ nhân tạo, các hệ thống hướng dẫn thông minh có thể phân tích dữ liệu đánh giá để cung cấp phản hồi thời gian thực và xây dựng lộ trình học tập phù hợp với từng sinh viên. Điều này mở ra triển vọng lớn trong việc cải thiện hiệu quả đào tạo kỹ thuật, đặc biệt trong bối cảnh học tập trực tuyến và kết hợp đang trở thành xu hướng chính.

Từ nghiên cứu này, có thể rút ra kinh nghiệm quan trọng cho giáo dục Việt Nam. Trong bối cảnh ngành kỹ thuật tại Việt Nam vẫn chủ yếu dựa vào các phương pháp đánh giá truyền thống, nghiên cứu từ Mexico gợi mở một hướng đi mới trong việc nâng cao chất lượng đào tạo. Các công cụ như thang đo năng lực hay danh mục kiểm tra có thể được tùy chỉnh để phù hợp với các đặc thù văn hóa và yêu cầu thực tiễn của Việt Nam. Đồng thời, việc xây dựng các hệ thống hướng dẫn thông minh dựa trên trí tuệ nhân tạo cũng cần được thúc đẩy, nhằm tạo ra các giải pháp học tập linh hoạt và hiệu quả hơn. Một yếu tố quan trọng là sự hợp tác giữa các trường đại học, doanh nghiệp và chính phủ trong việc phát triển và áp dụng các công cụ đánh giá mới. Điều này đòi hỏi sự đầu tư không chỉ về công nghệ mà còn về con người, với sự tham gia của các chuyên gia giáo dục, kỹ thuật và công nghệ thông tin. Hơn nữa, để những cải cách này đạt hiệu quả, cần tăng cường đào tạo cho đội ngũ giảng viên nhằm đảm bảo họ nắm vững cách thức vận hành và khai thác tiềm năng của các công cụ đánh giá hiện đại.

Tóm lại, nghiên cứu tại Mexico không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn thể hiện tầm quan trọng của đổi mới trong giáo dục kỹ thuật. Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi và áp dụng những bài học này để nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của xã hội trong thời đại công nghệ số.

Vân An lược dịch

Nguồn:

Garay-Rondero, C. L., Castillo-Paz, A., Gijón-Rivera, C., Domínguez-Ramírez, G., Rosales-Torres, C., & Oliart-Ros, A. (2024). Competency-based assessment tools for engineering higher education: a case study on complex problem-solving. Cogent Education, 11(1). https://doi.org/10.1080/2331186X.2024.2392424