Moodle và Học tập thực tiễn: Giải pháp giáo dục hiện đại cho các trường đại học khu vực nông thôn

Công nghệ đã và đang định hình lại cách con người học tập, đặc biệt tại những vùng nông thôn nơi nguồn lực giáo dục truyền thống hạn chế. Nghiên cứu tại một trường đại học nông thôn ở Zimbabwe đã làm sáng tỏ cách Moodle – một nền tảng quản lý học tập (LMS) – tạo ra bước đột phá trong việc kết nối kiến thức lý thuyết với thực tế đời sống. Thay vì học tập thụ động, Moodle khuyến khích sinh viên tham gia các hoạt động thực tiễn, sử dụng tư duy sáng tạo để giải quyết các vấn đề phức tạp, từ đó nâng cao kỹ năng và sự chuẩn bị cho tương lai.

Một điểm nhấn đặc biệt của nghiên cứu là cách Moodle hỗ trợ phương pháp học tập dựa trên dự án (Project-Based Learning – PBL). Phương pháp này biến các nhiệm vụ học tập trở thành những thử thách thực tế, đòi hỏi sinh viên hợp tác, quản lý thời gian và áp dụng kiến thức đã học để đưa ra giải pháp. Không chỉ dừng lại ở việc cung cấp kiến thức, Moodle còn đóng vai trò như một phòng thí nghiệm ảo, nơi sinh viên có thể thực hành kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện. Điều này đặc biệt có ý nghĩa ở các khu vực nông thôn như Zimbabwe, nơi việc tiếp cận chuyên gia và nguồn tài liệu chất lượng còn nhiều hạn chế.

Dẫu vậy, nghiên cứu cũng chỉ ra những thách thức lớn về hạ tầng công nghệ tại các vùng nông thôn. Sinh viên tại Zimbabwe chủ yếu sử dụng thiết bị di động để truy cập Moodle, nhưng thiếu kết nối internet ổn định đã làm giảm đáng kể hiệu quả học tập. Đây không chỉ là vấn đề riêng lẻ mà còn phản ánh một thực trạng phổ biến tại các quốc gia đang phát triển, bao gồm Việt Nam.

Nguồn: Moodle

Trong bối cảnh chuyển đổi số hậu đại dịch COVID-19, giáo dục trực tuyến ở Việt Nam đang có những bước tiến mạnh mẽ. Tại Việt Nam, Trung tâm Đào tạo từ xa - Đại học Thái Nguyên đã triển khai chương trình đào tạo cử nhân trực tuyến (E-learning) đáp ứng xu hướng phát triển toàn cầu và tích cực ứng dụng công nghệ AI trong hoạt động quản lý và đào tạo. Trung tâm hiện có hơn 5.000 sinh viên đã tốt nghiệp và nhận bằng cử nhân do Giám đốc Đại học Thái Nguyên cấp. Nhiều cựu sinh viên đã và đang đảm nhận những vị trí quan trọng trong các cơ quan Đảng, nhà nước, và các doanh nghiệp, đóng góp hiệu quả vào quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Với đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, cơ sở hạ tầng hiện đại, hệ thống tài liệu học tập hoàn chỉnh, cùng với đội ngũ quản lý chuyên nghiệp, Trung tâm luôn là lựa chọn đáng tin cậy và uy tín cho những ai theo đuổi việc học đại học từ xa. Từ đó, Trung tâm đã thu hút một lượng lớn học viên đăng ký nhập học và số lượng học viên tiếp tục gia tăng. Ngoài ra, với 50 năm kinh nghiệm đào tạo của Đại học Thái Nguyên, Trung tâm đặt ra mục tiêu hỗ trợ xây dựng một xã hội học tập, cung cấp cơ hội học tập liên tục và suốt đời, giúp người học mở rộng kiến thức và nâng cao trình độ học vấn. Qua đó, Trung tâm góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống, tạo điều kiện tìm kiếm việc làm và đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.

Kinh nghiệm từ Zimbabwe gợi mở cho Việt Nam nhiều hướng đi chiến lược. Đầu tiên, cần xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin mạnh mẽ, đảm bảo mọi sinh viên – dù ở bất kỳ đâu – cũng có thể truy cập vào các nền tảng như Moodle. Đồng thời, các chương trình đào tạo giảng viên để thiết kế và triển khai các bài tập học tập thực tiễn trên Moodle là vô cùng cần thiết. Những bài tập này không chỉ cần mô phỏng thực tế mà còn phải gắn kết với bối cảnh kinh tế, văn hóa và xã hội của từng địa phương, giúp sinh viên cảm nhận được giá trị trực tiếp của kiến thức trong cuộc sống.

Thêm vào đó, các phương pháp như mô phỏng (simulation) và trò chơi hóa (gamification) cũng có thể được tích hợp để làm tăng tính hấp dẫn và hiệu quả của các bài học. Những công cụ này không chỉ khuyến khích sự tham gia của sinh viên mà còn phát triển những kỹ năng như tư duy phản biện, khả năng ra quyết định và làm việc nhóm – những yếu tố quan trọng để hội nhập trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0.

Moodle không chỉ là một nền tảng công nghệ, mà còn là công cụ thay đổi cách giáo dục được triển khai tại các khu vực nông thôn. Thành công từ Zimbabwe cho thấy rằng, với chiến lược phù hợp, Moodle có thể trở thành cầu nối thu hẹp khoảng cách số, mở ra cơ hội học tập công bằng và chất lượng cho mọi sinh viên. Đối với Việt Nam, bài học này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư vào hạ tầng công nghệ, phát triển nội dung giáo dục thực tiễn và xây dựng một hệ sinh thái học tập trực tuyến toàn diện. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số, Trung tâm Đào tạo từ xa - Đại học Thái Nguyên chính là minh chứng sống động về khả năng khai thác hiệu quả công nghệ để đáp ứng nhu cầu học tập và phát triển bền vững.

Vân An lược dịch

Nguồn:

Maphosa, V. (2024). Enhancing authentic learning in a rural university: exploring student perceptions of Moodle as a technology-enabled platform. Cogent Education, 11(1). https://doi.org/10.1080/2331186X.2024.2410096