Một số nhận thức về chất lượng đào tạo giáo viên trước khi hành nghề tại Việt Nam

Trong 15 năm qua, Việt Nam đã đặt trọng tâm vào chất lượng đào tạo giáo viên thông qua các sáng kiến và chính sách từ Chính phủ nhằm nâng cao tiêu chuẩn giáo dục trước khi hành nghề (PTE). Điều đó được xem là cần thiết để đáp ứng các yêu cầu mới trong bối cảnh cải cách giáo dục. Bằng phương pháp nghiên cứu định tính và phân tích các tài liệu chính sách quốc gia kết hợp với phỏng vấn sâu, bài báo làm sáng tỏ quan điểm giữa các bên liên quan như các nhà hoạch định chính sách, lãnh đạo trường, giảng viên và sinh viên đánh giá chất lượng PTE và kỳ vọng của họ đối với chương trình này.

Quan điểm từ các bên liên quan về chất lượng đào tạo giáo viên

Đối với các nhà hoạch định chính sách, chất lượng PTE được đánh giá dựa trên khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn quốc gia, đo lường qua kết quả đầu ra của sinh viên tốt nghiệp. Chính phủ coi PTE là “phù hợp với mục đích” khi chương trình không chỉ trang bị kiến thức mà còn tạo ra những giáo viên có thể đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp và nhu cầu xã hội. Tiêu chuẩn hóa chương trình đào tạo giáo viên nhằm đảm bảo tính chuyên nghiệp của đội ngũ giáo viên trong bối cảnh hội nhập toàn cầu là một điểm nhấn từ góc độ chính sách.

Từ phía lãnh đạo trường, chất lượng được xem qua mô hình "đầu vào - quá trình - đầu ra". Họ cho rằng một chương trình đào tạo tốt không chỉ dừng lại ở nội dung kiến thức mà còn ở môi trường học tập hỗ trợ, cơ sở vật chất, và tài nguyên bổ sung giúp sinh viên phát triển toàn diện. Theo đó, chất lượng đào tạo phản ánh qua khả năng của nhà trường trong việc cung cấp một chương trình có thể phát triển năng lực nghề nghiệp và đáp ứng nhu cầu thực tế từ thị trường lao động.

Về phía giảng viên và sinh viên, chất lượng PTE được đánh giá dựa trên mức độ đạt được các tiêu chuẩn đầu ra về kiến thức chuyên môn, kỹ năng sư phạm và đạo đức nghề nghiệp. Giảng viên cho rằng chất lượng đào tạo phụ thuộc vào việc cung cấp kiến thức sâu rộng và kỹ năng sư phạm thực tiễn cho sinh viên. Trong khi đó, sinh viên đặc biệt chú trọng đến tính ứng dụng của chương trình đào tạo, kỳ vọng rằng việc học không chỉ lý thuyết mà còn giúp họ chuẩn bị sẵn sàng cho công việc giảng dạy thực tế. Đối với sinh viên, chất lượng đào tạo được đo lường bằng khả năng tìm kiếm việc làm và hiệu quả giảng dạy sau khi tốt nghiệp.

Nguồn Pixabay

Vai trò của tiêu chuẩn hóa và thách thức trong việc áp dụng

Mặc dù các bên liên quan đồng ý rằng tiêu chuẩn hóa là một yếu tố quan trọng giúp nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên, nhiều ý kiến lại cho rằng việc triển khai tiêu chuẩn hóa còn thiếu hướng dẫn chi tiết và thực tế. Điều này gây khó khăn trong quá trình áp dụng vào chương trình đào tạo hàng ngày và một số giảng viên cho rằng cần có thêm sự hỗ trợ từ chính phủ để chuyển hóa các tiêu chuẩn quốc gia thành các yêu cầu cụ thể, khả thi hơn trong chương trình giảng dạy.

Sự đồng thuận giữa các bên liên quan cho thấy rằng chất lượng PTE cần dựa trên nguyên tắc “phù hợp với mục đích” và theo mô hình "đầu vào - quá trình - đầu ra". Các nhà hoạch định chính sách, lãnh đạo trường, giảng viên và sinh viên đều nhấn mạnh vai trò của chương trình đào tạo trong việc đáp ứng nhu cầu thực tiễn của xã hội và nâng cao tính chuyên nghiệp cho giáo viên. Để đạt được điều này, nghiên cứu đề xuất rằng các chương trình đào tạo cần được cải tiến để có tính thực tiễn cao hơn và phản ánh chính xác nhu cầu của thị trường lao động, đồng thời khuyến nghị tăng cường sự hợp tác giữa các bên liên quan để phát triển tiêu chuẩn đào tạo phù hợp, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên tại Việt Nam. Đào tạo giáo viên cần được xem như một hệ thống phức hợp với sự giám sát chặt chẽ từ đầu vào, quá trình đào tạo đến đầu ra.

Như vậy, thông qua nghiên cứu về các quan điểm từ nhiều bên liên quan không chỉ giúp tạo ra nền tảng cho các cuộc thảo luận về chất lượng PTE mà còn mở ra cơ hội để nâng cao hệ thống giáo dục quốc gia, đáp ứng nhu cầu hội nhập và phát triển bền vững. Kết quả nghiên cứu này đóng góp một góc nhìn mới về khái niệm chất lượng trong đào tạo giáo viên, đồng thời cung cấp những bằng chứng quan trọng để xây dựng chính sách và thực tiễn đào tạo hiệu quả hơn.

Hoàng Dũng

Nguồn:

Nguyen, N. T. H. (2022). Conceptions of Quality of Pre-Service Teacher Education from Stakeholder Perspectives: A Case Study of a Vietnamese University. Vietnam Journal of Education, 6(Special Issue), 6-19.

https://doi.org/10.52296/vje.2022.182