Nhu cầu phát triển chuyên môn của giáo viên tiểu học trong kỉ nguyên số?

Trong bối cảnh chuyển đổi số và cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, giáo viên ngày càng đóng vai trò trung tâm trong việc tạo nên chất lượng giáo dục. Đặc biệt tại bậc tiểu học, giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người định hình tư duy và kĩ năng cơ bản cho học sinh. Tuy nhiên, phần lớn giáo viên vẫn phải đảm đương nhiều công việc hành chính, dẫn đến việc thiếu tập trung vào nhiệm vụ chuyên môn. Để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội, giáo viên tiểu học cần được trang bị không chỉ về kiến thức chuyên môn mà còn về kĩ năng công nghệ và khả năng giảng dạy sáng tạo. Điều này đòi hỏi một hệ thống hỗ trợ phát triển chuyên môn liên tục, thay thế cho các chương trình đào tạo ngắn hạn truyền thống.

Trong hơn 10 năm qua, mặc dù nhiều giáo viên tiểu học đã hoàn thành các chứng chỉ chuyên môn, nhưng điều này chưa đảm bảo đầy đủ năng lực thực sự của họ trong môi trường số. Phần lớn giáo viên đã tham gia các khóa đào tạo và hội thảo ngắn hạn, nhưng khả năng làm chủ công nghệ số và sử dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại vẫn còn hạn chế. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của một hệ thống đánh giá và đào tạo mới, không chỉ tập trung vào tiêu chuẩn truyền thống mà còn giúp nâng cao năng lực số và khả năng sáng tạo của giáo viên. Do đó, các chương trình đào tạo cần hướng tới việc bồi dưỡng kĩ năng số, đặc biệt là việc áp dụng công nghệ vào dạy học, thay vì chỉ dừng lại ở các tiêu chuẩn và chứng chỉ cơ bản.

Kết quả nghiên cứu cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của các chương trình phát triển chuyên môn liên tục và có chiều sâu trong quá trình phát triển năng lực giáo viên. Hiện nay, các chương trình đào tạo ngắn hạn không còn đáp ứng đủ nhu cầu phát triển chuyên môn cho giáo viên. Để phát triển năng lực chuyên môn hiệu quả, các chương trình đào tạo cần tập trung vào kiến thức thực tiễn và tạo điều kiện để giáo viên tham gia vào cộng đồng thực hành. Cộng đồng này không chỉ bao gồm giáo viên mà còn có sự tham gia của các đối tác giáo dục, các tổ chức cộng đồng và các trường đại học, tạo ra một mạng lưới hỗ trợ giáo viên trong việc học hỏi và nâng cao năng lực. Thông qua các chương trình này, giáo viên có thể không ngừng cập nhật kiến thức và kĩ năng, duy trì hiệu quả trong giảng dạy và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong giáo dục.

Bên cạnh đó, năng lực kĩ thuật số của giáo viên tiểu học là một trong những yếu tố cốt lõi cần được chú trọng trong thời đại Công nghiệp 4.0. Giáo viên không chỉ cần thành thạo các công cụ công nghệ thông tin, mà còn cần khả năng dạy học với các mô hình giáo dục hiện đại như STEM (Khoa học, Công nghệ, Kĩ thuật, Toán học). Để đáp ứng yêu cầu này, các chương trình đào tạo ban đầu và phát triển chuyên môn cho giáo viên cần bao gồm các kĩ năng số quan trọng, từ xây dựng và quản lí nội dung giảng dạy số đến việc sử dụng các phần mềm quản lí lớp học và ứng dụng công nghệ cao trong dạy học. Giáo viên cần được trang bị lí thuyết và kĩ năng thực tiễn về công nghệ để có thể tự tin sử dụng các công cụ số trong lớp học, từ đó tăng cường khả năng quản lí lớp học và tối ưu hóa quá trình dạy học.

Ngoài ra, để thực sự hiệu quả trong thời đại số, giáo viên cần được khuyến khích tham gia các chương trình phát triển chuyên môn liên tục. Các chương trình này nên tập trung vào kiến thức thực tiễn, giúp giáo viên ứng dụng những kiến thức mới vào môi trường giảng dạy hàng ngày. Việc tham gia vào các cộng đồng thực hành và hợp tác với các đối tác giáo dục sẽ giúp giáo viên cập nhật kiến thức và nâng cao năng lực giảng dạy. Thêm vào đó, những chương trình phát triển chuyên môn giúp giáo viên có được sự hỗ trợ lẫn nhau và học hỏi từ kinh nghiệm của đồng nghiệp, đặc biệt khi đối diện với các thách thức mới trong giảng dạy số.

Giáo dục Việt Nam cũng đang đặt mục tiêu nâng cao năng lực công nghệ và chuyên môn của đội ngũ giáo viên tiểu học. Việc phát triển các kĩ năng số và đổi mới phương pháp giảng dạy là cần thiết để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh thời đại mới. Tương tự như nhiều quốc gia khác, giáo viên tại Việt Nam gặp thách thức khi phải thích nghi với công nghệ, đồng thời duy trì chất lượng giảng dạy. Để trở thành giáo viên tiểu học chuyên nghiệp trong thời đại kĩ thuật số, việc tham gia các chương trình đào tạo và phát triển chuyên môn liên tục là điều kiện thiết yếu. Giáo viên cần chủ động cập nhật và nâng cao kĩ năng công nghệ nhằm đáp ứng yêu cầu học tập của học sinh. Họ cần một hệ thống hỗ trợ để phát triển kĩ năng chuyên môn, kĩ năng số, cũng như khả năng sáng tạo và tư duy phản biện trong môi trường giảng dạy hiện đại. Các chương trình phát triển chuyên môn không chỉ hỗ trợ giáo viên trong việc giảng dạy mà còn góp phần tạo ra một hệ thống giáo dục bền vững và hiệu quả, giúp giáo viên sẵn sàng thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của thời đại số.

Việc tiếp tục phát triển các chương trình quản lí chất lượng trong giáo dục và tăng cường đào tạo giáo viên về các phương pháp giảng dạy hiện đại và công nghệ sẽ là bước đi cần thiết để đảm bảo rằng hệ thống giáo dục đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của công nghệ và giáo dục hiện đại, các giáo viên cần được hỗ trợ để trở thành những người dẫn dắt hiệu quả, giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phát triển kĩ năng cần thiết để thành công trong tương lai.

Huyền Đức lược dịch

Nguồn: Ibda, H., Syamsi, I., & Rukiyati, R. (2023). Professional elementary teachers in the digital era: A systematic. International Journal of Evaluation and Research in Education, 12(1), 459-467.